Qaahira (Caasimada Online) – Faahfaahin dheeraad ah ayaa waxaa laga helayaa dil gabar Soomaaliyeed loogu geystay magaalada Qaahira ee caasimada dalka Masar.

Marxuumadda ayaa waxaa lagu magacaabi jiray Caasho Abuukar Ibraahim, waxaana ay kamid ahed ardayda Soomaaliyeed ee wax ka barata gudaha waddankaasi.

Wararka ayaa sheegaya in dilka gabadhan uu geystay wiil kale oo Soomaaliyeed, kaas oo ay ugu dambeyn gacanta ku soo dhigeen ciidamada Booliska ee ka howlgala Qaahira.

Dilka aayaa ka dhacay guri ay marxuumadda ka daganeyd halkaasi, waxaana la sheegay in ceeji lagu dilay, kadibna biyo lagu dhex riday, taas oo xanuun ku reebtay ehellada.

Dhinaca kale qoraal kasoo baxay maamulka Iskuulka Al-Faraj ee magaalada Muqdisho, isla-markaana ay horay uga soo baxday marxuumadda ayaa ka tacsiyeeyay geerida gabadha.

Maamulka ayaa sheegay in marxuumad Caasho ay dalka Masar u joogtay diyaarinta Master caafimaad ah.

“Bahda Al-Faraj oo isku duuban waxa ay Tacsi Tiiraanyo leh u dirayaan Qoyska iyo Qaraabada ay kabaxday  Drs Caasha Abuukar Ibraahim Hasan (Abuukar Dheere) oo ku geeriyootay wadanka Masar oo ay u joogtay diyaarinta Master caafimaad ah,” ayaa lagu yiri warka qoraalka ah ee kasoo baxay maamulka Iskuulka Al-faraj ee magaalada Muqdisho.

Sidoo kale wuxuu maamulku alle uga barayey marxuumadda inuu ka waraabiyo Jannadii Firdowso, samir iyo iimaana uu ka siiyo qoyskeeda iyo qaraabadeeda.

“Waxaan Alle ugu baryeynaa in uu naxariistiisa Janno ka waraabiyo, Familka iyo qaraabada ay ka geeriyootayna Samir iyo iimaan Alle ka siyo. Iyada qabriga ilaah ha uga dhigo beer ka mid ah beeraha janada,” ayaa markae lagu yiri warsaxaafadeed ka Iskuulka Al-Faraj.

Ma’aha dilkii ugu horreeyay ee muwaadin Soomaaliyeed loogu geysto Masar, waxaana jira dhacdooyin hore oo ka dhacay dalkaasi oo ay ku nool yihiin Soomaali fara badan.

Xarardheere (Caasimada Online) – Wararka laga helayo gobolka Mudug ayaa sheegaya in ciidamada sida gaarka ah u tababaran ee Danab iyo kuwa dadka deegaanka ay maanta howlgal culus oo ka dhan ah kooxda Al-Shabaab ka sameeyeen koonfurta gobolkaasi.

Howlgalkan ayaa waxaa lagu soo warramayaa in lagu beegsaday xubno ka tirsan Al-Shabaab oo ku sugnaa inta u dhexeysa deegaannada Xinlabi iyo Baraag-Ciise ee Mudug.

Saraakiil ka tirsan dowladda Soomaaliya ayaa shaaca ka qaaday in nolosha lagu soo qabtay illaa 5 xubnood oo Al-Shabaab u qaabilsanaa dhanka maaliyadda iyo tababarada.

Xubnaha lasoo qabtay ayaa la socday gaari nooca raaxada ah oo marayay halkaasi, sida ay shaacisay dowladda federaalka Soomaaliya.

“Gaari Laylo Calaawi ah iyo shan xubnood iyo raashin 50 kiish ah ayaa gacanta lagu dhigay,” ayaa lagu war kasoo baxay dowladda Soomaaliya.

Lama shaacin magacyada saraakiisha lagu soo qabtay howlgallka sidoo kalena lama baahin sawirradooda, balse dowladda Soomaaliya ayaa sheegtay in maxkamad lasoo taagayo

Dhanka kale ma jiro wax hadal ah oo kasoo kooxda Al-Shabaab oo ku aadan xubnaha looga qabtay koonfurta gobolka Mudug ee bartamaha Soomaaliya.

Xaaladda ayaa weli ah mid kacsan, waxaana gobolkan si weyn looga dareemayaa dhaq-dhaqaaqyo iska soo horjeedo oo ay wadaan labada dhinac.

Si kastaba, howlgallada ka socda Galmudug ayaa waxaa lagu jabiyay Al-Shabaab, ayada oo looga dilay xubno tiro badan, sidoo kalena looga qabsaday magaalooyin muhiim ah.

Nairobi (Caasimada Online) – Booliska Kenya, gaar ahaan Ismaamulka Mandheera ayaa sheegay in uu gacanta kusoo dhigay nin ku eedeysan dil loo geystay Haashim Cukaash Maxamed oo ah ganacsade lagu dilay bartamaha magaaladaas.

Ninka dilkan loo xiray ayaa lagu magacaaba Xaajiyow Macalin Nuur, sida uu sheegtay waaxda dambi baarista ee DCI-da.

Hay’adda DCI ayaa sidoo kale waxay sheegtay in weli la baadigoobayo eedeysane kale oo lagu magacaabo Axmed Macalin Cabdinuur, kaasi oo lala xiriirinayo isla dilkaan.

“Waxa aan xirnay hal eedeysane oo ah Xaajiyow Maalin Nuur, waxaa lagu raad-joogaa oo la raadinayaa Axmed Maalin Cabdinuur oo rejadu tahay in gacanta lagu soo dhigo,” ayuu yiri madaxa hay’adda baarista dambiyada ee DCI-da, Gitari Muchira.

Madaxa DCI-da Mander oo ay soo xigatay warbaahinta gudaha ayaa sidoo kale waxa uu sheegay in ay ku raad-joogaan Cabdinuur iyo dad kale. Cabdinuur ayaa la tuhunsan yahay inuu Soomaaliya usoo gudbay fiidnimadii 1-dii bishaan kadib geeridii ganacsadaha.

Booliska Kenya ayaa sheegay in ay xiriir la sameynayaan mas’uuliyiinta Soomaaliya, si loo soo qabto ninkan la tuhunsan yahay inuu u gudbay gudaha Soomaalia, si loo soo qabto loona soo gacan geliyo Kenya.

Dilka Haashim oo sida uu sheegay Booliska loo adeegsaday Mindi, waxa kale oo ku dhaawacmay dhacdadaasi Cabdimaalik Cukaash Maxamed oo la dhashay marxuumka, kaasi oo hadda lagu dabiibayo isbitaal ku yaalla magaalada Nairobi.

Si kastaba, hay’addaha amaanka Kenya iyo Soomaaliya ayaa leh xiriir iyo iskaashi wada-shaqeyn, kaasi oo ku qotoma la-dagaalanka falalka argagixisada, dambiyada abaabulan iyo ka hortaga ganacsiga sharci darrada ah ee labada dhinac.

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxweynihii hore ee Soomaaliya Shariif Sheekh Axmed ayaa soo saaray qoraal uu ku soo dhaweynayo bayaan ka soo baxay beesha Garxajis oo ku saabsanaa xiisadda ka taagan magaalada Laascaanood.

Sheekh Shariif ayaa bogaadiyey go’aannadii kasoo baxay beesha, isagoo aad u amaanay talooyinka lagu soo jeediyey war-murtiyeedkii beesha Garxajis.

“Maanta oo taariikhdu ay tahay 19-ka Feb. 2023 waxaan si buuxda u soo dhawaynayaa war-murtiyeedka ka soo baxay Salaadiinta, odayaasha iyo waxgaradka beesha Garxajis, waxaana bogaadinayaa go’aannada iyo talooyinka ay soo jeediyeen,” ayuu yiri Sheekh Shariif.

Qoraalka Shariifka ayaa intaas ku sii daray, “Go’aanada ka soo baxay beesha Garxajis waxay tusaale cad u yihiin in beelaha walaalaha ahi doonayaan inay nabad kuwada noolaadaan, sidaa awgeed waxaan ku kalsoonahay go’aanada iyo talooyinka ay beeshu soo jeedisay inay fursad siinayso nabadda iyo wada-noolaanshaha dadka walaalaha ah.”

Sheekh Shariif ayaa dhinacyada ay ku dagaalamaya Laascaanood wuxuu ugu baaqay inay maqlaan oo u hoggaansamaan go’aanada ka soo baxay salaadiinta beesha Garxajis, isagoo xusuusiyey fadliga bilaha lagu jiro iyo dhibaatada  colaada.

“Waxaan ugu baaqayaa dhinacyada ay qusayso inay maqlaan baaqa salaadiinta, odayaasha iyo waxgaradka beesha Garxajis, ayna baajiyaan daadashada dhiiga iyadoo lagu jiro bilaha xurmada leh ee diinteenu adkaysay xaaraantinnimada daadinta dhiigga qofka Muslimka ah,” ayuu yiri Sheekh Shariif.

Beesha Garxajis ee Somaliland oo maanta bayaan soo saartay ayaa dagaalka Laascaanood ku eedeysay Muuse Biixi, iyadoo sheegtay in aysan qaadi karin masuuliyadda waxa uu Muuse Biixi ka wado Laascaanood.

“Beesh Garxajis waxa ay go’aansatay in aysan ka qaybgelin, kana mid ahayn ergada uu sheegay Muuse Biixi inuu u dirayo Laascaanood sababta oo ah ma qaadi karno kalsoonida inuu aqbalayo go’aamada ay ergadu gaadho, annaga oo ku xisaabtamayna aanu jirin jawi nabadeed oo lagu wada-hadli karo,” ayaa lagu yiri bayaanka kasoo baxay beesha Garxajis.

Isimada gobollada Sool, Sanaag iyo Cayn ee ku sugan magaalada Laascaanood ayaa maanta war cusub kasoo saaray wada-hadalka ay ku baaqday Somaliland iyo ergada Isimida ah ee uu maamulka Muuse Biixi u dirayo.

Garaadada dhaqanka ee Laascaanood ayaa sheegay in aysan u imaan karin ergo ka socota Somaliland, iyagoo soo dhaweeyey go’aanadii maanta kasoo baxay beesha Garxajis ee ku sheegeen inay ka baxeen ergada Muuse Biixi uu sheegay in uu Laascaanood u dirayo.

Muqdisho (Caasimada Online) – Ciidankii lagu soo tababaray dalka Eritrea ee dhawaan dalka lagu soo celiyey ayaa maanta dad shacab ah dilal ugu geystay magaalada Muqdisho.

Ugu yaraan hal qof ayey maanta dileen ciidankaas, halka qof kale ay dhaawaceen, waxayna arrintaan magaalada ka abuurtay walaac cusub.

Kolonyo ciidankii dhawaan laga keenay Eritrea oo maanta mareysay isgoyska Baar-ubax ee magaalada Muqdisho ayaa toogtay wiil arday ahaa oo Jaamacad ka yimid.

Wiilka la dilay ayaa la socday mooto Bajaaj, waxaana dilay askari rasaas ku furanayey wadada, sida ay warbaahinta u sheegeen dadkii ku sugnaa goobta uu dilku ka dhacay.

Mid ka mid ah dadkii goobjooga ahaa ayaa warbaahinta la hadlay wuxuuna yiri, “Xasan Sheekh iyo Shuute inta isku tagaan hasoo saareen sharci xakamey kara raggaan argagaxsan oo wax ay ka cabsanayaan aan la garaneyn oo markii ay laba qof arkaan xabad ku ridaya.”

Haweeney kale ayaa tiri “Wax ciidankaan dadka ka ceshanaya malahan, shan shan ayey mootooyinka u saaran yihiin, dadka waa dhacayaan, waana dilayaan, waxaan nolol maaha, dowladna ma heyno ilaahey hana dhaafiyo tan.”

Hadallada dadkaas shacabka ah ay maanta warbaahinta u marsiiyeen dowladda ayaa muujinayey quus iyo caro xoog leh oo shacabka ay ka qaadeen dilalka bareerka ah ee ciidanka dowladda ay u geysanayaan.

Askari kale oo ka tirsan ciidankii lagu soo tababaray Eritrea ayaa maanta qof kale ku dhaawacay degmada Xamarweyne ee isla Muqdisho, saacado kadib taliska booliska gobolka Banaadir ayaa soo saaray qoraal ay ku sheegayaan in la soo qabtay askarigii dhaawacay qofka.

Ninka la dhaawacay ayaa darawal ka ahaa gaari xamuul ah, waxaana ku dhacday laba xabadood, sida uu warbaahinta u sheegay aabihiis oo goobta ku sugnaa, ninka dhaawacmay ayaa laga deyrinayey xaaladiisa caafimaad.

Dhowr xarumood ayaa gudaha magaalada Muqdisho laga dejiyey ciidankii lagu soo tababaray dalka Eritrea, waxaana magaalada ku soo badaneysa cabshada ay shacabku ka qabaan, iyadoo lagu eedeynayo inay geystaan dilal, dhac iyo handadaado kale oo bulshadu aysan ka mudneyn.

Hoos ka daawo

Muqdisho (Caasimada Online) – Taliska Qeybta Guud ee Boliiska gobolka Banaadir ayaa war kasoo saaray iska hor-imaad shalay ka dhacay isgoyska Siinaay ee degmada Warta Nabadda, kaasi oo uu ka dhashay khasaare kala duwan.

Qoraal kasoo baxay taliska Booliska ayaa waxaa lagu sheegay in dagaalka uu dhexmaray ciidamo ka tirsan Booliska oo ku sugnaa kontarool ku yaalla isgoyska Siinaay iyo maleeshiyaad hubeysan oo la socday sarkaal sare oo ka tirsan ciidamada xoogga dalka.

Is-rasaaseynta labada dhinac ayaa timid kadib markii ciidanka maleeshiyada ahaa ee sarkaalka la socday ay ka dhago adeegeen in la hubiyo, sida lagu sheegay qoraalka kasoo baxay taliska qeybta guud ee Booliska gobolka Banaadir.

“Waxaa ka dhashay dhaawaca qof Muwaadin ah oo goobta marayay iyo labo askari oo kamid ah askartii hubineysay kontaroolka iyo mid kamid ah askartii sagaalka la socotay,” ayaa lagu yiri qoraalka.

Taliska Booliska ayaa sidoo kale waxa uu sheegay in dagaalka kadib ciidankii ku sugnaa bar-kontaroolkaas ay gacanta kusoo dhigeen labo nin oo maleeshiyo hubaysan ah, kana mid ahaa kuwii la socday sarkaalka ka tirsanaa ciidanka xoogga iyo laba qori oo BKM ah oo ay wateen.

“Waxaana haatan socda baaritaan la xiriira dhacdadaan iyo baadi goobka dadkii ku lugta lahaay shaqaaqadan ka dhacday isgoyska Siinaay ee Muqdisho.”

Magaalada Muqdisho waxaa marar badan ka dhaca isku dhacyo dhexmara ciidanka dowladda oo sababo kala duwan leh, waxaana ka dhasha khasaare soo kala gaara dhexdooda iyo sidoo kale dad shacab ah.

Muqdisho (Caasimada Online) – Kooxda Al-Shabaab ayaa bayaan ay soo saartay goordhoweyd ku sheegatay inay dishay 29 kamid ah askartii lagu soo tababaray dalka Eritrea ee dib loogu soo celiyay dalka.

Waxay sheegtay in askartaan ay ku dishay dabin xilli ay ku socdaalayeen duleedka deegaanka Daaru-nicma ee gobolka Shabeellaha Dhexe, maadama ciidamada kooxda ay ka warqabeen dhaq-dhaqaaqooda, sida lagu yiri bayaanka kasoo baxay kooxda Al-Shabaab.

Ciidamada ayaa sida ay sheegtay kooxdu u socday howl-galo qeyb ka ah dagaalka ka dhanka ah Al-Shabaab, kaasi oo ka socdo qeybo badan oo dalka ah.

Kooxda ayaa sidoo kale waxay sheegatay in askarta la dilay uu ku jiray taliyihii hogaaminayay, “Waxaa jira hub iyo saanad ciidan oo laga qaniimaystay,” ayaa lagu yiri bayaanka kasoo baxay kooxda.

Waxa kale oo ay sheegtay kooxdu in ay sii wadi doonto waxa ay ugu yeerto “Jihaadka”, iyada oo bulshada ka dalbatay in ay ka fogaadan saldhigyada, xarumaha iyo xafiisyada dowladda ku leeyihiin degmooyinka iyo deegaanada kale.

Kooxda ayaa la ogyahay in weerarada iyo qaraxyada ay fuliyeen inta badan ay waxyeelo kasoo gaarto dadka shacabka, oo ayagu ah dhibanaha u weyn ee kooxda.

Marka laga soo tago sheegashada kooxda Al-Shabaab, illaa hadda majiro warar madax-banaan oo xaqiijinaya arrintaan. Kooxda ayaa marar badan guul ka sheegata dagaalka ay kula jirto dowladda.

Addis Ababa (Caasimada Online) – Madaxweynaha Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh Maxamuud ayaa maanta kulan doceed kula yeeshay magaalada Addis Ababa ee dalka Ethiopia dhigiisa dalka Kenya Mudane William Ruto.

Kulankan ayaa waxaa looga hadlay xoojinta xiriirka labada dal, dagaalka Al-Shabaab iyo dadaallada ku biirida Soomaaliya ee Dalladda Bulshada Bariga Afrika (EAC) iyo xaaladda gobolka.

Madaxweyne Xasan Sheekh ayaa la wadaagay dhigiisa dalka Kenya dadaallada dowladda federaalka Soomaaliya ee ku aaddan xasilinta iyo horumarinta dalka, gaar ahaan halganka isku dhafka ah ee ciidamada iyo shacabka Soomaaliyeed ay wadaan ee dalka lagaga xoreynayo argagixisada Al-Shabaab.

Madaxweyne William Ruto ayaa dhankiisa sheegay in dalkiisu ay si buuxda u taageerayaan kamid noqoshada Soomaaliya ee Dalladda Bulshada Bariga Afrika (EAC), isagoona tilmaamay in dalkiisa ay saameyn toos ah ku yeelanayso xaaladda Soomaaliya, muhiimna ay u tahay xasilloonida gobolka.

Labada Madaxweyne ayaa sidoo kale iska xog-wareystay xaaladda gobolka iyo caqabadaha jira, iyada oo madaxweyne Xasan Sheekh uu u sheegay dhigiisa dalka Kenya in dowladda iyo shacabka Soomaaliyeed ay ku shaqeynayaan aragtida Soomaali heshiis ah, Dunidana heshiis la’ah.

Xasan Sheekh ayaa waxa kale oo uu tilmaamay in dowladda federaalka Soomaaliya ay mudnaan gaar ah siinayso yareynta khilaafaadka iyo xasillooni darrada gobolka.

Madaxweynaha Soomaaliya ayaa magaalada Addis Ababa ee caasimada ee dalka Ethiopia u jooga ka qeyb-galka shirka meertada 36-aad ee Midowga Afrika, isaga oo shalay ka jeediyay khudbad taariikhi ah, oo la xiriirtay xaaladda guud ee dalka iyo dagaalka ka dhanka Al-Shabaab ee ka socda qeybo badan oo dalka.

Muqdisho (Caasimada Online) – Dowladda federaalka Soomaaliya ayaa markale ku celisay in weli fursad haystaan horjoogayaasha iyo dagaalameyaasha kooxda Al-Shabaab, xilli ay howl-galo xooggan ka socdaan qeybo bada oo dalka.

Wasiir ku-xigeenka warfaafinta Soomaaliya Cabdiraxmaan Yuusuf Al-Cadaala oo la hadlay VOA ayaa waxa uu sheegay in go’aankan uu yahay mid siyaasadeed oo dalka u dagsan, islamarkaana ay ku xiran yihiin shuruudo dhowr ah.

“Dadka fikirkaas (Shabaabnimada) ka noqda oo dambiyo iyo xaalado gaar ah aan loo haysan waa soo dhaweynaysaa dowladda, albaabkana waa u furan yahay, wayna socotay maalmihii lasoo dhaafay,” ayuu yiri Al-Cadaala.

“Sida Madaxweynaha Jamhuuriyada, Ra’iisul Wasaaraha iyo xukuumadda marar badan ku cel-celiyeen, dowladda Soomaaliyada waxay diyaar u tahay in ay soo dhaweyso dadka la marin-habaabiyey ee Khawaarijta ahaa marka ay ka gadaal fikirkaas kasoo noqdaan.”

Wasiir Al-Cadaala marnaba ma carabaabin magacyadda xubnaha ka reeban liiska isa-soo dhiibayaasha, marka laga soo tago in shuruudaha loo fiirinayo Shabaab-ka ay qaabileyso dowladda in ay yihiin kuwo dambiyo iyo xaalado gaar ah aan loo haysan.

Madaxda sare dalka ayaa hore dhowr jeer ugu baaqay dhalinyarada weli ku harsan kooxda Al-Shabaab in dadkooda ay dib ugu soo laabtaan, kana toobad keenaan ficilladooda khaldan inta ay weli fursadda haystaan.

Si kastaba, Hoggaamiyeyaasha kooxda Al-Shabaab ee xiriirka la’leh al-Qaacida ayaa waxaa qaarkood madaxooda dul-saaran malaayiin dollar, ayada oo loo haysto inay ku lug leeyihiin weeraro ka dhacay dalka iyo kuwa deriska.

Muqdisho (Caasimada Online) – Maxkamadda ciidamada qalabka sida ayaa maanta soo gabagabeysay dhageysiga dacwad culus oo ka dhan ah Xidigle Cabdicasiis Xuseen Nuur Mursal oo ah Macallin tababare ah oo ka tirsan Kuliyadda Jaalla Siyaad ee Xoogga dalka.

Ninkan oo 63 sanno jir ah ayaa waxaa lagu helay inuu si hoose ula shaqeynayay Shabaab, sida ay shaacisay maxkamadda ciidamada oo soo bandhigay caddeymo dheeraad ah.

Xeer ilaalinta Maxkamadda ayaa shaaca ka qaaday in ninkan uu sheegtay darajada Gaashaanle Sare, laakiin xilligii diiwaan-gelinta ciidamada ee dowladdii hore ee madaxweyne Farmaajo loo helay xidig sax ah, waxaana cadaatay in inta kale uu iska saartay.

Sidoo kale waxay xeer ilaalintu intaasi ku dartay in arrintaas uu caro ka qaaday, kadibna uu sidaas ula la xertay kooxda Al-Shabaab oo uu haatan la shaqeynayay.

Intaasi kadib hay’adaha baarista amniga iyo xafiiska xeer ilaalinta ciidamada qalabka sida ayaa waxa ay ogaadeen in Xidigle Cabdicasiis Xuseen uu xogaha saraakiisha, ciidanka iyo farsamooyinka kale ee dugsiga tababarka uu la wadaago xoogaga kooxda Al-Shabaab.

Maxkamadeynta Xidigle Cabdicasiis Xuseen ayaa soo socotay tan iyo 22 kii January ee sanadkan 2023-ka, ayada oo ay maxkamaddu kiiskiisu ka yeelatay fadhiyo kala duwan

Ugu dambeyn maxkamadda Ciidamada oo go’aan kasoo saartay dhageysiga kiiskan ayaa Xidigle Cabdicasiis Xuseen Nuur Musral ku xukuntay 15 sano oo xabsi ciidan ah, sida uu ku dhowaaqay guddoomiyaha maxkamadda darajada koowaad ee ciidamada qalabka sida.

Ma’aha sarkaalkii ugu horreeyay ee la soo taago Maxkamadda Ciidamada, laguna helo Al-Shabaabnimo, waxaana ka horreeyay Maxamed Cabdulle Nuur Abkow (Biyamaalow) oo isna ahaa sarkaal ka tirsanaa ciidamada dowladda, balse lagu helay inuu la shaqeynayay kooxda Al-Shabaab, kaas oo horay dil toogasho ugu xukuntay Maxkamadda Ciidamada.

Waxaa sidoo kale ka dambeeyay Kabtan Shariif Maxamed Barkhadle (Ayaanle) oo Al-Shabaab qaraxyada usoo gelin jiray Muqdisho, kaas oo isna lagu xukumayo toogasho.