Muqdisho (Caasimada Online) – Duqii hore ee magaalada Muqdisho, Taabid Cabdi Maxamed ayaa ka hadlay dagaalkii xooganaa ee ka dhacay degmada Beledxaawo ee gobolka Gedo, kaas oo u dhexeeyey ciidamada dowladda Somalia iyo kuwa wasiir Janan.

Taabid ayaa marka hore cambaareeyey dagaalkaasi oo geystay khasaare kala duwan oo isugu jiro dhimasho iyo dhaawac.

Sidoo kale wuxuu wax laga xumaado ku tilmaamay in lagu kor-dagaalamo dad shacab ah oo aan waxba galabsan, lana barakiciyo.

Gudoomiyihii hore ee gobolka Banaadir ayaa sidoo kale ugu baaqay dowladda dhexe iyo Jubbaland inay u taraan shacabka, islaamarkaana aysan uga sii darin xaaladda Gedo.

“Waxaan aad u cambaareynayaa dagaalka Beledxaawo, waxaana ku baaqayaa in shacabka loo turo, dhib kale uma uusan harin. Dhanka kale, waa in DG Jubbaland iyo Dowladda Federaalka ay xaaladda cakiran uga sii darin. Wax yaabaha la isku maan-dhaafsan yahayna miiska wadahadalka lagu maareeyo oo dagaal marnaba uunan xal aheyn. Wadahadal waa lama huraan,” ayuu yiri  siyaasiga caanka ah ee Taabid Cabdi.

Hadalkan ayaa ku soo aadaya, iyada oo maanta xaaladda Beledxaawo ay dagan tahay, kadib dagaallo qaatay saacado badan oo ka dhacay gudaha magaaladaasi.

Nairobi (Caasimada Online) – Dowladda Federaalka Soomaaliya ayaa shaacisay inuu fashilmay qorshe iyo isku day ay dowladda Kenya ku dooneyso inay ku maamusho qeybo ka mid ah Soomaaliya.

Qoraal kasoo baxay wasaaradda arrimaha dibedda Soomaaliya ayaa lagu sheegay in maleeshiyo ay soo hubaysay Dowladda Kenya ay xalay weerar qaawan kusoo qaadeen degmada Beled Xaawo ee Gobolka Gedo, balse ay si geesinimo iyo wadaninimo ku jirto weerarkaas uga hortagay Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliya.

“Waxaana halkaas ku beenoobay gardarradii iyuo damaacigii qaawanaa ee Dowladda Kenya ay ku doonaysay inay si aan toos ahayn u maamusho qayba ka mid ah dalka Soomaaliya,” ayaa lagu yiri qoraalka.

Dowladda Federaalka Soomaaliya ayaa sidoo kale sheegtay inay cambaaraynayso isku daygaan fashilmay oo ay dabada ka wadday, soona qorshaysay Dowladda Kenya. 

“Isku dayada noocaan oo kale ah waxay kasoo horjeedaan nabad ku wada noolaanshaha waddamada deriska ah iyo sharciga adduunka labadaba. Waxay sidoo kale dhaawacayaan xornimada, midnimada iyo qaranimada,” ayaa lagu yiri qoraalka.

Qoraal goor hore oo maanta ah kasoo baxay wasaaradda arrimaha dibedda Kenya ayey ku sheegtay inay aad uga walaacsan tahay dagaalka kasoo cusboonaaday xuduudda, gaar ahaan magaalada Beled-Xaawo ee gobolka Gedo.

Kenya waxay sheegtay in “dagaalka uu u muuqdo inuu u dhaxeeyo ciidamada dowladda fedeeraalka Soomaalia iyo kuwa maamulka Jubaland.”

Muqdisho (Caasimada Online) – Dowladda federaalka Soomaaliya ayaa maanta ku dhawaaqday inuu furan yahay bixinta shatiyada qaadka, lagana keeni karo dal kasta, taasi oo u muuqata inay meesha ka saarayso xayiraadii hore u saarneyd qaadkii laga soo dhoofin jiraya dalka Kenya.

Wasiirka maaliyada Soomaaliya, Cabdiraxmaan Ducaale Beyle oo warbaahinta la hadlay ayaa ganacsatada Soomaaliyeed u sheegay inaysan jirin cid si gaar ah loogu xiray ka ganacsiga qaadka, islamarkaana ay u furan tahay qof kasta oo raba inuu keeno dalka.

“Anigoo ku hadlaya magaca dowladda federaalka Soomaaliya, waxaan halkaan ka cadeynayaa in cidna uusan u xirneyn ka ganacsiga qaadka, keliya qofka ka ganacsanaya waxa looga baahan yahay inuu sharcigeeda soo maro oo uu liisan soo qaato,” ayuu yiri Wasiir Beyle.

Waxa uu intaas ku daray “Jaadka waa furan yahay, meesha rabto kasoo qaad, keliya wadadeeda soo mar oo sida alaabaha kale loo canshuuro usoo mari kastamka.”

Sidoo kala waxa uu carabka ku adkeeyay in marnaba aysan dowladda aqbalayn in qaadka si tuuganimo ah loo soo geliyo dalka, midaasi oo ka hor imaneysa sharciga cusub ee loo dajiyay ka ganacsiga qaadka.

Beyle ayaa ku booriyey ganacsatada rabta inay qaad ka ganacsadaan ay qaatan shatigiisa, isagoona ka digay in si dhuumaaleysi ah qaadka lagu soo gasho dalka.

Hadalkan ayaa meesha ka saaraya xayiraadii ay dowladda federaalka hore ugu soo rogtay qaadka loo yaqaano Miirooga ee laga keeni jiray Kenya, maadama uu sheegay Beyle in uu furan yahay ka ganacsiga qaadka.

Arrintan ayaa imaneysa xili ay kasii dartay xiisada labada dal, iyada oo dowladda federaalka ku eedeysay Kenya in maleeshiyaad ay soo abaabushay dagaal ka bilaabeen magaalada Beled-Xaawo ee gobolka Gedo.

Hoos ka daawo Beyle 

Kismaayo (Caasimada Online) – Maamulka Jubbaland ayaa beeniyay sheegashada dowladda federaalka ee ku aadaneyd dagaalkii magaalada Beled-Xaawo ee gobolka Gedo, kaasi oo ay sheegtay inay qeyb ka ahaayeen ciidamada Kenya.

Madaxweyne ku-xigeenka Jubbaland, Maxamuud Sayid Aadan ayaa waxba kama jiraan ku tilmaamay eedeyntaasi, isagoona xusay inay been abuur tahay hadalkii uu wasiirka warfaafinta dowladda federaalka Soomaaliya u ku sheegay in dagaalka ka dhacay Beled-Xaawo ay ku qabteen ku dhow boqol maxaabiis oo ah ciidamada Jubbaland.

“Nin Wasiir ah oo dhahaya maxaabiis ayaan ku qabanay dagaal ka dhacay Beled Xaawo,waa caadadooda in baraha bulshada ay been ka buuxiyaan,wasiir ku faanaya maxaabiis inaan u jawaabo mustawaheyga ma ahan,” ayuu yiri madaxweyne ku-xigeenka Jubbaland.

Maxamuud Sayid oo wareysi siiyay idaacada VOA-da laanteeda Afka Soomaaliga ayaa dowladda federaalka ku eedeyay inay Beledxaawo soo dhoobtay ciidamo aan marnaba u tureyn shacabka ku nool magaaladaas, oo u horseeday geeri, sida uu hadalka u dhigay.

Waxa uu carabka ku adkeeyay in maamulka Jubbaland uusan waxba ka khuseyn xiisada Kenya kala dhaxeysa dowladda federaalka, isla markaana aysan jirin ciidamo ka qeyb qaatay dagaalka Beled-xaawo oo gacan siinayey kuwa Jubbaland.

“Dowlada Kenya deris ayaan nahay annaga dowlad goboleed ayaan nahay, dowlada federalka iyadaa mas’uul ka ah xiriirka wadamada deriska ah Kenyana ma joogto meesha,” ayuu yiri Maxamuud Sayid Aadan oo la hadlay VOA-da.

Magaalada Beled-xaawo ayaa waxa ka dhacay saacadihii u dambeeyay dagaal ay ku dhintay dad ka badan 20 qof oo isugu jira shacab iyo dhinacyadii dagaalamay, waxaana ugu dambeyn gacan ku haynta magaalada la wareegay ciiidamada dowladda oo markiii horeba haystay.

Nairobi (Caasimada Online) – Dowladda Kenya ayaa war rasmi ah oo kasoo saartay dagaalladii xalay illaa saaka ka dhacay magaalada Beled-Xaawo ee gobolka Gedo, kuwaasi oo dowladda federaalka Soomaaliya ay sheegtay inay ciidanka dowladda kusoo qaadeen “jabhad fallaago ah oo ay soo hubeysay Kenya.”

Wasaaradda arrimaha dibedda Kenya ayaa qoraal ay u dirtay guddoomiyaha Midowga Afrika ku sheegtay inay aad uga walaacsan tahay dagaalka kasoo cusboonaaday xuduudda, gaar ahaan magaalada Beled-Xaawo ee gobolka Gedo.

Kenya waxay sheegtay in “dagaalka uu u muuqdo inuu u dhaxeeyo ciidamada dowladda fedeeraalka Soomaalia iyo kuwa maamulka Jubaland.”

Kenya ayaa intaas ku dartay in walaaceeda ugu weyn uu yahay in dagaalka uu dhaliyo barakaca dadka shacabka, uuna horseedo qaxooti badan oo magan-galyo doon ah oo soo gala Kenya, taasi oo kasii dari karta xaaladda markii horeba xumeyd ee Soomaaliya iyo xerooyinka qaxootiga Kenya.

Waxa sidoo kale sheegtay inay ka walaacsan tahay in haddii dagaalka uu sii socdo, in xaaladda ay sii xasillooni dareyn karto gobolka, islamarkaana adkeyn karto xaaladda amni, dib u dhacna u keeni karto guulihii laga gaaray dagaalka argagixisada.

Kenya ayaa si rasmi ah qoraalkan uga jawaabin eedeynta dowladda Soomaaliya ee ah inay “Kenya soo hubeysay jabhad fallaago ah.”

Wasiirka warfaafinta Soomaaliya ayaa xalay yiri “Waxaan si adag u cambaaraynaynaa duulaankaas gardarada ah ee laga soo abaabulay gudaha dalka Kenya kaas oo qilaafsan maslaxadda nabad ku wada noolaanshaha shucuubta Gobolka iyo xeerarka caalamiga ah ee ku dhisan is xaq-dhawrka iyo ilaalinta madaxbaanaanida qaranimo.” 

Kenya ayaa ugu dambeuy ku baaqday in dagaalka deg deg loo joojiyo, islamarkaana xaaladda caadi lagu soo celiyo.

Dagaalka ayaa waxaa ku dhintay dad ka badan 20 qof oo isugu jira shacab iyo dhinacyadii dagaalamay, waxaana ugu dambeyn gacan ku haynta magaalada la wareegay ciiidamada dowladda oo markiii horeba haystay. 

Hoos ka aqriso qoraalka dowladda Kenya

Beled Xaawo (Caasimadda Online) – Waxaa soo dhamaaday dagaal in ka badan 10 saacadood ka socday magaalada Beled Xaawo ee gobolka Gedo ee dhacda xadka labada dal ee Soomaaliya iyo Kenya.

Dagaalka oo geystay khasaaro dhimasho iyo dhaawac, la iskuna adeegsaday hubka nuucyadiisa kala duwan, ayaa bilowday kadib marki ay Beled Xaawo soo galeen ciidamo ka tirsan kuwa Jubaland oo kasoo ruuqaansaday gudaha Kenya.

Wasiirka Amniga Jubbaland Cabdirashiid Janan ayaa la sheegay iney ka amar qaadanayeen ciidamada soo weeraray Beled Xaawo, waxaana inta la xaqiijiyay dagaalka ku geeriyootay 20 qof oo isugu jira labadii dhinac ee dagaalamay iyo dadka deegaanka.

Qaar ka mid ah madaafiicdii ay adeegsanayeen ciidamadii dagaallamay waxaa sababeen dhimashada shan caruur ah oo wada dhashay iyo dhaawaca hooyadood, iyadoo qoyskaas uu ka badbaaday aabaha oo xiligaas ka maqnaa guriga.

Sidoo kale dhaawacyada ayaa la sheegay iney ka badan yahiin 30, waxeyna ciidamada Dowladda sheegteen iney qabsadeen gawari dagaal iyo  maxaabiis ciidan oo ay tiro ahaan ku sheegeen 100, balse ma jiraan ilo madax bannaan oo xaqiijinaya sheegashada dowladda.

Ciidamada dowladda ayaa haatan si buuxda gacanta uga haya magaalada Beled Xaawo, waxayna ka adkaadeen oo ay iska caabiyeen ciidamadii wasiir Janan, haatanna waxaa laga soo sheegayaa iney xaaladda dagan tahay.

Muqdisho (Caasimada Online) – Dowladda federaalka ah ee Soomaaliya ayaa maanta shaacisay inay ka hortegtay hub iyo rasaas la doonayey in sharci darro dalka lagu soo geliyo, waxaana arrintaasi faah-faahiyey wasiirka warfaafinta, Cismaan Abuukar Dubbe.

Wasiirka oo warbaahinta kula hadlayey magaalada Muqdisho ayaa sheegay in hubka uu yahay mid aad u culus, islamarkaana la doonayey in mar labaad lagu bur-buriyo dalka.

Dubbe ayaa tilmaamay in hubka oo ah mid fara badan la rabay in xuduudaha laga soo khal-khal geliyo, wuxuuna uu hoosta in aysan ogolaan doonin in dalka la burburiyo.

“Duulaamadu way fara badan yihiin xittaa waxaa jiray hub culus oo la doonayey in xuduudaha oo dhan laga soo khal-khal geliyo, dalkani 1991-dii ayuu burburay mar dambe ma ogolaaneyno anagoo nool oo taagan in hub lagu burburiyo oo banaanka laga keeno,” ayuu yiri wasiir Cismaan Abuukar Dubbe.

Sidoo kale wuxuu intaasi sii daray in ay wadaan baaritaano dheeraad ah, islamarkaana lala xisaabtamayo cidkasta oo ku howlaneyd hubkaasi, sharcigana la horgeynayo.

“Hubka aan sheegeyno ma’aha wax fudud waa hub aad u culus oo la rabay in dalkan mar labaad lagu rogo, lagu quxiyo, waa ku daba jirnaa waana lagula xisaabtamayaa sharcigana waa la horgeynayaa,” ayuu sii raaciyey wasiirka warfaafinta Soomaaliya.

Hadalkan ayaa ku soo aadaya, iyada oo ay dowladda federaalka ah ee Soomaaliya shaacisay in hubka ay ka hortegtay ay isku baheysteen inay dalka soo galiyaan hay’ado ajnabi ah, dalal shisheeye iyo dad Soomaali ah, balse ay fashiliyeen laamaha amaanka.

Muqdisho (Caasimada Online) – Sida ay xog ku heshay Caasimada Online. Madaxtooyada Soomaaliya ayaa mamnuucday bixinta kaarar la siin jiray odayaasha dhaqanka, ganacsatada, siyaasiyiintii hore, wariyeyaasha iyo bulshada qeybaheeda kala duwan kuwaasoo xiriir dhaw lalahaa Villa Soomaaliya.

Kaararkan oo loo yaqaana VIP ayaa loo bixin jiray si dadka kor ku xusan ay ugu soo galaan Madaxtooyada iyo sidoo kale in ay u adeegsadaan dhaqdhaqaaqa magaalada maadaama kaar la’aan aan la gali karin goobo badan oo uu kamid yahay Garoonka Diyaaradaga ee Aadan Cabdulle.

Sida aan xogta ku helnay amarka lagu joojiyey kaararkaan ayaa waxaa soo saaray Kusimaha Agaasimaha Guud ee Madaxtooyada Cabdinuur Maxamed Axmed iyadoo aan la ogeyn ujeedada uu tallaabadaan ka leeyahay.

Kusimaha Agaasimaha Guud ee Madaxtooyada Cabdinuur Maxamed Axmed oo go’aankan soo saaray ayaa lagu tilmaamay inuu yahay mid dhaawacaya dib u doorashada Madaxweynaha maadaama albaabka uu ka xirtay dadkii Madaxweynaha ku xirnaa.

Lama oga tallaabada uu ka qaadi doono Madaxweyne Maxamed Cabdullaahi Farmaajo maadaama Cabdinuur uu is biday awood dheeri ah oo uu ku xannibayo saaxiibada Madaxweynaha iyo xulafadiisa siyaasadeed oo ay ku adkaatay marista waddooyinka Muqdisho.

Villa Soomaaliya ayaa sanadihii u dambeeyay bixinaysay kaararka lagu sheegay VIP iyada oo 2020 la sheegay in ilaa 5 kun oo ruux oo aan shaqaale rasmi ah ka ahayn Madaxtooyada la siiyay si ay waddooyinka Muqdisho ugu maraan.

Ku Simaha Agaasimaha Guud, ahna xubin ka tirsan Guddiga Doorashooyinka ee lagu muransan yahay ayaad mooddaa inuu awooddiisa ku tijaabinayo shacabka iyo siyaasiyiinta caasimadda iyada oo halkii albaab ee u furnaa uu xiray si isu socodka siyaasiyiinta loo yareeyo.

Tallaabada uu qaaday Mudane Cabdinuur ayaa waxaaa si weyn uga hor yimid Agaasime Ku Xigeenka Guud ee dhanka Maamulka Mudane Cabdullaahi Dadoon, waxaana laga yaabaa in khilaafkan uu saameeyo shaqada guud ee Xafiiska Madaxweynaha.

Muqdisho (Caasimada Online) – Wasiirka wasaarada warfaafinta xukuumada federalka Soomaaliya, Cismaan Abuukar Dubbe oo shir jaraa’iid u qabtay wariyeyaasha ayaa si kulul uga hadlay dagaalkii cuslaa ee xalay illaa saaka ka dhacay gudaha degmada Beledxaawo.

Wasiir Dubbe ayaa shaaca ka qaaday in ciidamada Xoogga dalka ee ku sugan xadka ay soo weerareen maleeshiyaad falaago ah iyo ciidamada difaaca Kenya oo wada socda, balse ay iska difaaceen, isaga oo sheegay in jab xoogan lagu gaarsiiyey dagaalkaasi.

Sidoo kale wuxuu tilmaamay in laga adkaaday falaagada ay soo abaabushay Kenya iyo ciidanka shisheeye ee duulaanka ku soo qaaday Beledxaawo, sida uu hadalka u dhigay.

“Ugu dambeyn falaagadii iyo ciidamada shisheeye ee la socday waxaan ugu bishaareynayaa shacabka Soomaaliyeed in laga adkaaday,” ayuu yiri wasiirku.

Cismaan Abuukar Dubbe oo hadalkiisa sii wata ayaa xusay in ku dhowaad oo 100 askari oo ka tirsan jabhadda weerarka soo qaatay lagu qabtay dagaalka Beledxaawo, isaga oo shaaciyey in aysan soo bandhigi karin, maadaama ay yihiin wiilal Soomaaliyeed oo la qalday.

“Waan jeclaa in halkan aan ku soo bandhigno jabka gaaray iyo maxaabiista la qabtay oo ku dhow 100, balse inaan soo bandhigno waxaa noo diidaya xeerarka caalamiga ah ee dhanka maxaabiista,” ayuu sii raaciyey wasiirka wasaaradda warfaafinta Soomaaliya.

Ugu dambeyn wuxuu hoosta ka xariiqay in duulaanka lagu soo qaaday ciidanka Xoogga dalka ay waxyeelo ka soo gaartay dad shacab ah, islamarkaana hoobiyeyaal iyo madaafiic uu sheegay in dalal shisheeye ay soo siyeen falaagada ay ku hoobteen xaafado ay dagan yihin dad rayid ah, wuxuuna xaqiijiyey dhimashada 5 caruur iyo hooyadood.

Xaaladda Beledxaawo ayaa hadda yare degan, balse waxaa weli dhaq-dhaqaaqyo iska soo horjeedo laga dareemayaan duleedka magaaladaasi oo ka tirsan gobolka Gedo.

Muqdisho (Caasimada Online) – Magaalada Muqdisho waxaa maanta ka dhacay dibad-bax looga soo horjeedo madaxweynaha Soomaaliya Mudane Maxamed Cabdullahi Farmaajo, kaas oo sidoo kale lagu dalbanayey in dalka ay ka dhacdo doorasho xor iyo xalaal ah.

Dibad-baxayaasha oo isugu jiray haween & dhalinyaro ayaa isugu soo baxay xaafado ka tirsan degmooyinka Wadajir & Dharkenley ee gobolka Banaadir, iyaga oo ay ku qeylinayey erayo ay ku cabirayeen dareenkooda, kana dhan ah madaxweynaha.

Sidoo kale dibad-baxayaasha ayaa watay sawirada madaxweynaha oo ay ku dul-qoran yihiin dooni-meyno kaligiis telis iyo iyo ha-dhaco madaxweynaha.

Qaar ka mid ah dadka ka qeyb-galay dibad-baxa oo la hadlay wariyeyaasha ayaa sidoo kale sheegay in aysan dooneyn in dalka dib loogu celiyo dagaal sokeeye, waxayna ugu baaqeen madaxweynaha inuu qabto doorasho loo dhan yahay, si looga baaqsado qalalaase.

Magaalada Muqdisho ayaa waxaa muddooyinkii dambe ka jiray dhaq-dhaqaaqyo xoogan oo ku aadan doorashooyinka 2021-ka oo uu ka taagan yahay ismarin-waa xoogan.

Maamullada, Jubbaland, Puntland iyo mucaaradka ayaa diidan hannaanka ay dowladda ku wajaheyso doorashada, iyada oo uu haatan waqti uu yahay mid gabagabo ah.

Si kastaba lama oga sida ay wax noqon doonaan, balse waxaa hadda socda dadaallo ay waddo beesha caalamka oo la’isku soo dhoweynayo dhinacyada doorashada.

Beledxaawo (Caasimada Online) – Waxaa weli isa soo taraya khasaaraha ka dhashay dagaalka ka socda gudaha degmada Beledxaawo ee gobolka Gedo, kaas oo u dhexeeyo ciidamada Xoogga dalka iyo kuwa maamulka Jubbaland ee uu horkacayo wasiir Janan.

Dhimashada ayaa ka badan 10 qof, halka ay jiraan dhaawacyo kale oo la soo sheegayo, waxaana dadka ay waxyeealada soo gaartay ka mid ah shacab aan waxba galabsan.

Sidoo kale wararka ayaa sheegaya in dadka dhintay ay ka mid yihiin 5 caruur ah oo isku qoys ahaa, kuwaas oo uu madfac ugu tegay hoygooda, waxaana ka bad-baaday Aabahood oo lagu magacaabo Cabdiwali Turmaag Maxamed, sida ay sheegeen ilo deegaanka ah.

Xaaladda ayaa aad u cakiran, waxaana dagaalka uu weli ka socdaa qeybo ka mid ah degmada Beledxaawo ee gobolka Gedo.

Labada dhinac ayaa guullo ka kala sheeganaya dagaalka oo ah mid culus, iyada oo is-gaarsiinta magaaladana ay haatan aad u xun tahay.

Beledxaawo ayaa waxaa muddooyinkii u dambeeyey ka jiray dhaq-dhaqaaqyo xoogan, kadib markii ay dagaal kula wareegeen ciidamada Xoogga dalka Soomaaliyeed.

Kismaayo (Caasimada Online) – Madaxweyne ku xigeenka Jubbaland, Maxamuud Sayid Aadan oo u warramay BBC-da ayaa faah faahiyey dagaalka ka socda degmada Beledxaawo ee gobolka Gedo, kaas oo u dhexeeya ciidamada Janan & kuwa dowladda.

Sayid Aadan ayaa marka hore shaaca ka qaaday in dagaalka ay soo qaadeen ciidamada dowladda, balse ay iska difaaceen kuwa daraawiishta Jubbaland.

“Iska caabin kadib waxaa la isla galay magaalada, haddana halkaas ayey wax ka socdaan”, ayuu yiri madaxweyne ku xigeenka koowaad ee Jubbaland.

Sidoo kale wuxuu intaasi ku sii daray in ciidamadooda ay la wareegeen xarumaha muhiimka ah, sida xarunta degmada & saldhigyada ciidanka, sida uu hadalka u dhigay.

“Ciidanka Jubbaland waxa ay ii sheegeen meelihii xarumaha degmada iyo saldhiyadii inay hadda joogaan oo ay ku sugan yihiin wax dhibaato ahna ayna qabin,” ayuu sii raaciyey.

Maxamuud Sayid Aadan oo hadalkiisa sii wata ayaa xusay in dagaalka haatan xoogiisa uu ka socda banaanka magaalada, islamarkaana ay weli socota rasaasta.

Xaaladda Beledxaawo ayaa aad u cakiran, waxaana saaka dagaal rogaal celis ah qaaday ciidamada Xoogga dalka, gaar ahaan kuwa sida gaarka ah u tababaran ee Gorgor.

Si kastaba dowladda Soomaaliya oo war ka soo saartay dagaalkaasi ayaa ku eedeysay Kenya, waxaana sheegtay in jabhad ay hubeysay ay soo weerartay Beledxaawo.

Muqdisho (Caasimada Online) – Waxaa weli taagan ismari-waaga doorashada soo socota ee 2021-ka, waxaana fashil wajahaya qorshihii dowladda federaalka ee ahaa inay doorashada Aqalka Sare ka billowdo saddexda maamul goboleed ee taageersan.

Sida ay ogaatay Caasimada Online, qorshaha ay dowladda ku billaabeyso doorashada ayaa shaqeyn wayaey kadib isbeddel ku yimid maamulka Koonfur Galbeed oo ku hormari lahaa kaasi oo ay ku xigi lahaayeen maamulada Galmudug iyo HirShabeelle oo Villa Somalia kula socda qorshahan halka dhinac ah.

Fashilka ku yimid qorshaha Farmaajo ee doorashada ayaa waxaa loo aaneynaya cago-jiid ka yimid madaxweynaha Koonfur Galbeed, Cabdicasiis Lafta-gareen, kaasi oo uu qorshaha uu ahaa inuu billaabo doorashada.

Lafta-gareen ayaa diiday inuu doorashada ku hormaro isaga oo ka cabsi qaba in haddii sidaas sameeyo oo ay ku xigsan waayaan Galmudug iyo HirShabelle uu ceeb la kulmi karo, maadaama ay adag tahay in labadaas maamul oo ay ku xooggan yihiin Hawiyaha ay doorasho ka dhacdo.

Madaxda dowlad goboleedyada ee taageersanaa qorshaha dowladda ayaa waxay sidoo kale wajahayaan cadaadis uga yimid Beesha caalamka, kaasi oo ku aadan doorashada uu muranka ka taagan yahay ee ay ku taageersan yihiin madaxda dowladda federaalka.

Safiirka Maraykanka ee Soomaaliya Donald Yamamoto ayaa maanta ugu baaqay siyaasiyiinta Soomaalida inay wadajir uga heshiiyaan doorashada soo socota, ee weli uu muranka ka taagan yahay.

Yamamoto ayaa uga digay siyaasiyiinta Soomaalida hannaan doorashooyin oo isgarab socda, ama doorashooyin hal dhinac ah. Safiirka ayaa sidoo kale ka digay gacan ka hadal.

Dhinaca kale James Swan oo maanta ka hadlay Dhuusamareeb kadib markii uu la kulmay Qoor Qoor ayaa yiri “Waxaan mar kale ku celiyey aragtida saaxiibada caalamiga ee ah in heshiis iyo wada-shaqeyn lagu hormarinayo waxa u wanaagsan dalka ay tahay waxa iminka looga baahan yahay Soomaalida, si loo xaqiijiyo in Soomaaliya ay kusii taagnaato waddada nabadda iyo xasilloonida.” 

“Waxaan ku boorineynaa dhammaan hoggaamiyayaasha Soomaalida inay sameeyaan dadaal kasta oo ay ku wada-hadlayaan, si doorashooyinka qaranka loo qabto ayada oo heshiis lagu wada-yahay, salna looga dhigayo heshiiskii 17-kii September, islamarkaana ay xoojinayaan daah-furnaan, caddaalad iyo u wada-dhamaansho.”

Beledxaawo (Caasimada Online) – Wararka naga soo gaaraya gobolka Gedo ayaa sheegaya in saaka ciidamada Xoogga, gaar ahaan kuwa Gorgor ay dagaal rogaal celis ku qaadeen degmada Beledxaawo oo ay xalay weerar ku galeen ciidanka Cabdirashiid Janan.

Dagaalka ayaa dib u billowday, kadib markii ciidamada Gorgor ay weerareen, goobaha ay ku sugan yihiin ciidamada wasiir Janan, waxaana halkaas dib uga qaxay dagaal culus.

Ilo deegaanka ah ayaa inoo sheegay in haatan dagaalka xoogiisu uu ka socda, halka loo yaqaano buurta magaalada Beledxaawo iyo xaafadda UK ee isla magaaladaasi.

Labada dhinac ayaa is-weydaarsanaya hubka noocyadiisa kala duwan, iyadoona xaaladdu ay tahay iminka mid aad u kacsan.

Ma cadda khasaaraha rasmiga ee ka dhashay dagaalka saaka dib uga billowday magaalada Beledxaawo oo muddooyinkii u dambeeyey ay ku sugnaayeen ciidamada dowladda.

Si kastaba dowladda Soomaaliya ayaa dagaalkan ku soo eedeysay Kenya, waxayna shaacisay inay soo qaadeen jabhado la soo hubeeyey, sida ay lagu sheegay qoraalka.

Garowe (Caasimada Online) – Dowladda Itoobiya ayaa qunsulka cusub u soo magacawday deegaanada Puntland, kadib markii qunsulkii hore sida ay werisay warbaahinta maxaliga ah lagu dilay dagaalkii ka dhacay gobolka Tigray ee waqooyiga dalka Itoobiya.

Qunsulkan cusub waxaa lagu magacaabaa Degnachew Yitbarek, waxuuna shalay soo gaaray magaalada Garowe ee xarunta maamulka Puntland.

Mid ka mid ah laba nin oo qunsiliyadan horay loogu soo magaacay, ayaa dhawaan lagu dilay dagaalkii lagu jebiyey maamulkii gobolka Tigray ee TPLF.

Labadii qunsul ee qunsulkan cusub ka horeeyey ee Itoobiya u fadhi jiray Garowe, waxay kala ahaayeen saraakiil ka kala tirsaneed sirdoonka iyo militeriga Itoobiya, waxayna ka soo jeedeen gobolka Tigray.

Sarkaalka la dilay waa kii xafiiska ku wareejin lahaa qunsulkan cusub ee Degnachew Yitbarek, waxuuna Soomaaliya ka tegay oo dib ugu laabtay gobolka lagu dilay ee Tigray, inta uusan qarxin dagaalkii dowladda dhexe iyo is-maamulkii Tigrayga, kaas oo xulufadiisii TPLF gabi ahaanba lagu burburiyey.

Madaxweynaha dowlad goboleedka Puntland Saciid Cabdullahi Deni ayaa qunsulka cusub markii uu soo gaaray magaalada Garowe, waxuu ku qaabilay madaxtooyada, kahor inta uusan si rasmi ah ula wareegin xafiiska qunsiyadda Itoobiya ee Garowe.

Qoraal kooban oo Madaxtooyada Puntland ay ka soo saaray kulankaas ayaa lagu yiri, “Madaxweynaha Dowladda Puntland Mudane Siciid Cabdullaahi Deni, ayaa Qasriga Madaxtooyada Garoowe ku qaabilay Qunsulka cusub ee Ethiopia ee Puntland Mr Degnachew Yitbarek.”

Dowladda Itoobiya waxay haatan aad u adkeysay xuduudaheeda, waxayna weli baacsi ku heysaa inta ka hartay xubnihii TPLF oo duurka galay, halka qaarkoodna ay u gudbeen dalalka deriska la ah Itoobiya.

Muqdisho (Caasimada Online) – Agaasimaha Hay’adda Socdaalka iyo Jinsiyadda Dowladda Federaalka Soomaaliya Maxamed Aadan Koofi ayaa sheegay iney qabteen kooxo ka shaqeynayay arrimo la xiriira socdaalka sharci darrada ah xilli uu ka hadlayay Shirweynaha Wadatashiga qiimeynta qataraha lacag dhaqidda oo ka furmay Muqdisho.

Agaasimaha wuxuu sheegay iney sanadkii tagay diiwaan galiyeen in ku dhaw 500 kiis oo socdaal sharci darro ah, kuwaas oo la doonayay in dalka laga dhoofiyo.

Sidoo kale sanadkii ka horreeyay ee 2019 wuxuu sheegay in ku dhawaad 250 kiis oo sidaas ah ay ka hortageen.

Koofi wuxuu sidoo kale sheegay in shaqsiyaadka loo qabtay kiisaskaan loo gudbiyay hay’adaha amniga ee ku shaqada leh, waxaana la marsiiyay sharciga iyadoo lagu riday xukuno waafaqsan sharciga.

Sidoo kale agaasimaha wuxuu sheegay iney hay’ad caalami ah kala kaashadeen soo qabashada dad u badan Soomaali oo ku sugan dalalka dibadda isla markaana ka shaqeynayay socdaalka sharci darada ah.