Edmonton (Caasimada Online) – Meydka nin Soomaali ah oo dalka Canada lagu weysanaa muddo ka badan hal bil ayaa laga helay koofurta magaalada Edmonton – gobalka Alberta ee dalka Canada.

Marxuumka oo lagu magacaabi jiray Cali Xuseen Jibriil ayaa ka mid ahaa waxgaradka u dhaqdhaqaaqa Soomaalida ku nool Canada, waxaana la waayey bilowgii bishii December ee sanadkii tegay, balse hadda ayaa la helay maydkiisa.

Ciidamada booliska ee magaalada Edmonton oo tan iyo markii ninkaan la waayay waday baadi-goob ayaa ehelada Marxuum Cali Xuseen u sheegay in ay heleen maydkiisa oo gaari ku dhex jira.

Lama garanayo nooca gaarigu yahay iyo waxa sababay geeridiisa toona, waxaana ciidamada boolisku wadaan baaritaan dhacdadaas ku saabsan.

Bilowgii bishii December ayaa ninkaan la waayay, kadib markii uu carruurtiisa geeyay iskuul aan ka fogayn gurigiisa, waxaana markaas kadib gurigiisa hortiisa laga helay gaarigiisii iyo telephone-kiisii.

Arrintaan ayaa noqotay mid ku cusub Soomaalida ku nool magaalada Edmonton iyo guud ahaan dalka Canada, waxayna ku abuurtay argagax iyo cabsi.

Ilaa hadda bulshada Soomaaliyeed ee ku nool magaalada Edmonton ayaa ka war-sugaya natiijada kasoo baxda baaritaanka Booliska, waxayna sheegeen inay la xiriireen booliska, balse wax faahfaahin ah aysan ka helin cidda ka dambaysay dilka Cali Xuseen.

Ehellada Marxuum Cali Xuseen ayaa sheegay in ninkaas uu ifka uga tegay seddax carruur ah iyo hooyadood, wuxuuna Canada ku noolaa in ka badan 20 sano. 

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxwynaha dalka Kenya, William Ruto oo markiisii u horreysay shalay yimid Muqdisho, kadib markii loo doortay xilka madaxweynaha ee dalkaas ayaa ka hadlay dagaalka ka dhanka ah kooxda Al-Shabaab ee haatan ka socdo waddanka.

William Ruto oo ka qayb-galay shir ay Arbacadii yeesheen dowladda federaalka iyo dalalka Kenya, Jabuuti iyo Itoobiya ee la’isku yiraahdo waddamada safka hore ayaa ugu horreyn boggaadiyay guulaha laga gaaray howlgaladdii ugu dambeeyey ee lagu qaaday Al-Shabaab.

“Waxaan ugu hambalyeyneynaa Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud is bedelka istaraatiijiyadeed iyo guusha hadda ka muuqata qeybo badan oo ka mid ah Soomaaliya,” ayuu yiri madaxweynaha dowladda Kenya oo shalay soo gaaray magaalada Muqdisho.

Madaxweynaha waddanka Kenya ayaa sidoo kale farriin culus u diray guud ahaan dadka Soomaaliyeed, wuxuuna ugu baaqday inay garab istaagaan dowladdooda, isla-markaana ay ka qayb-qaataan howlgallada dalka looga xoreynayo xoogaga hubeysan kooxda Shabaab.

Sidoo kale wuxuu soo jeediyay arrin ay tahay in la sameeyo, taas oo ku qeexay in looga adkaan karo kooxda Al-Shabaab oo loo arko inay halis ku tahay gobolka oo dhan.

Ruto ayaa tilmaamay inay haboon tahay in la bartilmaameedsado dadka dhaqaalaha ku taageero kooxdan, si loo cuuryaamiyo, isagoo xusayn in habkaas oo kaliya lagu jebin karo.

“Waa inaan burburinaa shabakadaha argagixisada iyo kaabayaasha taageerada dhaqaale; tani waa in lagu dhamaystiraa ka hortagga xagjirnimada & faafinta xagjirnimada” ayuu yiri.

Hadalkan ayaa kusoo aadayo, ayada oo shalay dowladda federaalka iyo waddamada dariska ay isku raaceen skaashi ka dhan ah Shabaab, ayaga oo ku heshiiyay in si waddajir loogu duulo kooxdaan, lana taageero ciidamada Xoogga dalka iyo kuwa dadka deegaanka.

Si kastaba, Kenya oo ay ciidamo badan ka joogaan gudaha Soomaaliya ayaa kamid ah meelaha ay ku duulaan xoogaga Al-Shabaab, ayna ka fuliyaan weeraro khasaare geysta.

Muqdisho (Caasimada Online) – Soomaaliya ayaa marka safka hore ka gashay waddamada ugu musuq-maasuqa badan Caalamka, sida lagu sheegay warbixinta 2022 ee Hay’adda Tansparency.

Sanadkan waxaa ay Hay’adda sahan ku sameysay 180 dal oo Caalamka oo dhan ku yaalla, waxaana loo kala saaray kuwa uu naafeeyay musuq-maasuqa iyo kuwo ka guuleystay.

Hay’adda ayaa shaaca ka qaaday in Soomaaliya ay hoggaamineyso liiska wadamada uu la degay musuqa, isla-markaana ay gashay kaalinta koowaad, sida ku xusan warbixinta.

Sidoo kale waxaa kaalinta labad iskula jira waddamada Suudaanta Koonfureed iyo Suuriya, sida ay sheegtay Transparency International.

Sida ay muujineyso warbixinta Soomaaliya ayaa hoos uga sii dhacday halkii ay joogtay sanadkii 2021-kii, markaas oo ay gashay kaalinta labaad, waxaana ka horreyay waddanka Suudaanta Koonfureed, halka kaalinta labaadna ay ku jireen Soomaaliya iyo Syria, hase ahaateen  qiimeynta cusub ee la sameeyay 2022-kii ayaa lagu sheegay in Soomaaliya ay tahay hormuudka dalalka haatan ugu musuqa badan 180 dal ee ay quseyso warbixinta.

Warbixintan cusub waxyaabaha qiimeynta lagu saaray waxaa ka mid ah laaluushka iyo madaxda oo aan lagula xisaabtami musuq maasuqa, taas oo kordhisay falalka xatooyada.

Sidoo kale waxay hay’adda intaasi kusii dartay in inta badan dalalkan ay ku guul dareysteen in ay wax ka qabtaan wax is-daba marinta iyo waxyaabaha keena musuqa.

Dhinaca kale waxaa isla warbixintaan lagu kala qeybiyay dalalka horumarka ka gaaray la dagaallanka musuq-maasuqa, kuwa musuq la’aanta ah.

Tansparency International ayaa sheegtay in Danmark uu noqday dalka ugu musuqa yar caalamka, waxaana ku xiga dalalka Finland iyo New Zealand oo ku jira kaalinta labaad, dalalkan ayaa si gaar ah loogu boggaadiyay, sida ay ula dagaalameen musuq-maasuqa.

Si kastaba, dowladda federaalka, gaar ahaan wasaaradda Maaliyada ayaa mar weliba cel-celisa inay la dagaalanto musuq-maasuqa islamarkaana Soomaaliya aysan aheyn sidii hore.

Nairobi (Caasimada Online) – Ugaas Maxamuud Cali Ugaas oo ka mid ah Duubabka dhaqanka Soomaaliyeed ayaa loo aqoonsaday mid ka mid ah shakhsiyaadka muhiimka ah ee shaqada wanaagsan u qabta bulshada.  

Warqad shalay ka soo baxday Urur Gobaleedka IGAD ayaa Ugaaska loogu magacaabay inuu xubin ka noqdo Gole cusub oo ay isugu imaanayaan shakhsiyaadka caanka ah ee loo tixgeliyay inay waxqabad weyn u hayaan bulshooyinka ku nool gobalka Bariga Afrika. 

Shir ka dhacay Mombasa oo ay martigelisay Urur Goboleedka IGAD ayaa lagu martiqaaday Duubabka dhaqanka iyo shaqsiyaadka u dhaq dhaqaaqa bulshada, waxaana golahan cusub ee loo yaqaano IGAD Council of Iminent Persons oo xubinnimadiisa ay noqoneyso muddo shan sano ah oo la cusbooneysiinayo hal mar oo kaliya.

Shaqsiyaadka kasoo muuqday ee matalayay dalka Soomaaliya ayaa waxaa mid ah, Ugaas Maxamuud Cali Ugaas iyo Dr idil Osman oo qeyb ka ah horumarka Soomaaliya iyo heykalka dowlad dhiska.

Warqad ka soo baxday Urur Gobaleedka IGAD ayaa Ugaaska loogu magacaabay inuu xubin ka noqdo Gole cusub oo ay isugu imaanayaan shakhsiyaadka caanka ah ee loo tixgeliyay inay waxqabad weyn u hayaan bulshooyinka ku nool gobalka Bariga Afrika.

Shir ka dhacay Mombasa oo ay martigelisay Urur Goboleedka IGAD ayaa lagu martiqaaday Duubabka dhaqanka iyo shaqsiyaadka u dhaq dhaqaaqa bulshada, waxaana golahan cusub ee loo yaqaano IGAD Council of Iminent Persons ayaa xubinnimadiisa waxa ay noqoneysaa muddo shan sano ah oo la cusbooneysiinayo hal mar oo kaliya.

Dhinaca kale wuxuu ka hadlay arrinta howlgalka ATMIS, wuxuuna hoosta ka xariiqay in ay sii dheeraa doonto qorshaha bixitaankooda, marka la eego waqtiga iyo xaaladda lagu jiro.

“Is jiid-jiidka dhanka bixitaan ciidanka ATMIS weli waxaad u maleysaa inuu sii socon doono oo waqtiga la qabsaday ay adkaa doonto,” ayuu markale yiri Aqoonyahan Faarax Isxaaq.

Sababta ayaa waxa uu ku sheegay in ay weli caqabado xoogan ka jiraan dalka, ciidamada Soomaaliyana aysan helin tirada & tababaradii loo baahnaa maadaama ay ku jiraan dagaal

“Ciidan dagaal ku jiro, haddane la tababaro oo uu bato way iska adkaa doontaa” ayuu hadalkiisa sii raaciyay.

Hadalkan ayaa kusoo aadayo, ayada oo haatan dalka uu ka socdo duulaan ka dhan ah Al-Shabaab, kaas oo ay kusoo biirayaan dalaalka dariska oo shalay go’aamiyay in meel looga soo wada jeesto, sidii looga adkaan lahaa kooxdan oo loo arko inay halis ku tahay gobolka.

Muqdisho (Caasimada Online) – Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya, Mudane Xamza Cabdi Barre ayaa shalay xafiiskiisa ku qaabilay guddiga dhismaha dekedda Garacad ee gobolka Mudug.

Guddiga ayaa warbixin faah-faahsan ka siiyay ra’iisul wasaaraha halka ay marayaan hawlaha dhismaha dekedda Garacad iyo horumarinta wadada isku xirta Garacad iyo Goldogob oo qiimeyn ay ku sameeyeen.

Ra’iisul Wasaare Xamza ayaa ku bogaadiyay guddiga hawsha waxtarka u leh bulshada ee ay wadaan, isaga oo intaa raaciyay in Xukuumaddu ay garab taagan tahay mashruucyada lagu horumarinayo ganacsiga iyo dhaqaalaha dalka.

Xamza ayaa sidoo kale waxa uu sheegay in xukuumaddiisu ay si gaar ah u dhiiri-gelineyso mashruucan isku-tashi bulsho, oo uu tilmaamay inuu tusaale wanaagsan u yahay bulshadu waxa ay qabsan karto.

Sanadkii hore ayay aheyd markii madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud iyo Saciid Deni ay xariga ka jareen wajiga koowaad ee dhismaha dekedda Garacad ee gobolka Mudug.

Xasan ayaa xiligaasi oo uu wanaagsana xiriirka dowladda federaalka iyo Puntland ku bogaadiyey maamulka iyo bulshada Puntland sida ay uga dhabeeyeen himiladan isku tashiga ah, wuxuuna ku tilmaamay mid ka tarjumeysa sida shacabka Soomaaliyeed ay ugu istaageen horumarka iyo wax-wada qabsiga.

Dekedda Garacad ayaa ahayd dekeddii ugu horreysay oo ay maal-gashtaan ganacsato Soomaaliyeed, waxaana la dhagax dhigay sannadkii 2017-kii. Sidoo kale waa dekaddii shanaad ee ay Soomaaliya yeelaneyso.

Kismaayo (Caasimada Online) – Kooxda Al-Shabaab ayaa soo bandhigtay seddax askari oo ay sheegeen inay kasoo goosteen Jubbaland iyo gaari ay kala soo goosteen wasiir ka yirsan xukuumadda Jubbaland.

Afhayeenka dhanka howlgallada ee maleeshiyada Al-Shabaab Cabdicasiis Abuu Muscab ayaa ka soo muuqday goobta lagu soo bandhigay askarkaan

Al-Shabaab waxay sheegeen oo kaliya in askartaan ay towbad keentay oo safka Jubbaland ay ka soo baxeen, balse ma bixin faahfaahin kale, markii laga reebo inay soo bandhigeen gaari ay la soo goosteen.

Gaariga ay askartaan kala soo goosatay Jubbaland, waxaa la sheegay inuu lahaa wasiir ku xigeenka wasaaradda Tamarta iyo Biyaha ee dowlad goboleedka Jubbaland Mustafa Xaaji.

“Waa sawirrada seddax askari oo ka soo goostay safka Jubaland, askartan towbadkeenka ah ayaa labo kamid ah waxay lasoo goosteen gaari cusub oo HaarTop ah oo uu lahaa wasiir ku xigeenka wasaaradda Tamarta iyo Biyaha Jubaland, waxaana lasoo goostay darawalkiisii qaaska ahaa Cabdifitaax Nuur,” ayaa lagu yiri faahfaahin ay kooxdu ka bixisay arrinta askartaan.

Maalmo ka hor ayuu soo yeeray warkaan sheegaya in kooxda Al-Shabaab uu u goostay darawalkii wasiirkaas oo wata gaarigii wasiirka, iyadoo masuuliyiin ka tirsan Jubbaland ay xaqiijiyeen gaarigaas toos loo geeyey Jilib.

Hadda ma cadda goobta lagu soo bandhigay askartaan oo Al-Shabaab inta badan ma sheegaan goobaha ay joogaan madaxdooda, balse waxay u badan tahay in goobtaan ay tahay howdka gobolka Jubbada Dhexe, gaar ahaan aagga Jilib.

Gobolkaas Jubbada Dhexe ayey aad ugu dhuumaareystaan amiirrada argagixisada Al-Shabaab, in kastoo ay aad ugu dhuuntaan dhulka howdka ah, maadaama gobolku yahay dhul beereed dhir badan leh, hadana inta badan duqeymo kama dhacaan, weerar toosana warkiisaba daa, oo kooxda laguma baacsado gobolkaas.

Dad waxaa ka yaabisay sababta xiligaan oo meel kasta lagu baacsanayo Al-Shabaab ay ugu goosteen askar ka tirsaneed ciidamada Jubbaland, waxaana arrintaan ku geedaaman mugdi badan.

Jubbaland weli kama aysan hadlin dhacdadaan oo mid lamid ah ay bilo ka hor ku dhacday guddoomiyihii hore ee golaha shacabka Soomaaliya Maxamed Mursal oo darawalkiisii uu u goostay Al-Shabaab, iyadoo la garan waayey ama aan lasoo bandhigin sababta ku kaliftay.

Hoos ka eeg sawirrada askarta iyo gaariga ay soo bandhigeen Al-Shabaab

Beledweyne (Caasimada Online) – Dagaal u dhaxeeyey ciidanka xoogga dalka oo garabsanaya xoogagga deegaanka ee macawiisley iyo Al-Shabaab ayaan maanta duhurkii ka billoowday deegaanka Beerxaano ee gobolka Hiiraan.

Dagaalka ayaa bilowday kadib markii ciidanka dowladda iyo kuwa deegaanka ay deegaankaas ku weerareen Al-Shabaab, waxaana halkaas ka dhacay mid ka mid ah dagaalladii ugu cuslaa ee Hiiraan ay ku galeen Al-Shabaab.

Sarkaal lagu magacaabo Xasan Faarax Guuleed oo kamid ah saraakiisha qeybta 27-aad ee ciidanka xoogga dalka ayaa warbaahinta u xaqiijiyay in 27-xubnood Al-Shabaab looga dilay dagaalkii galabta, dhamaan deegaanadii lagu dagaalamayna ay ka xoreeyeen.

Deegaanka Beerxaano ee dagaalkaas culus uu ka dhacay ayaa jihada koonfur ka xiga magaalada Beledweyne, wuxuuna u dhow yahay wabiga Shabeelle oo dhinaca galbeed ay ka joogaan Al-Shabaab.

Sarkaalka u hadlay ciidanka xoogga dalka ma uusan shaacin khasaaraha dhankooda ka soo gaaray dagaalkii ay galabta la galeen Al-Shabaab, oo caawa maqribkii soo gaaray.

Sida ay ogaatayb Caasimada Online deegaanka Beer-xaano iyo deeganada ku teedsan ee dagaalka uu ka dhacay ayaa laga saaray Al-Shabaab, waxaana caawa kun sugan ciidanka xoogga dalka iyo kuwa deegaanka oo aad u abaabulan.

Dagaalkii lagu xoreeyey deegaanadaas oo ahaa mid culus, dhowr jeer-na la isku rogaal celshay ayaa caawa soo gaaray, waxaana ugu dambeyntii ciidanka dowladda iyo kuwa deegaanka u suurta gashay inay gacanta si buuxda ugu dhigaan deegaanadii lagu dagaalamay galabta.

Dagaalka ka socday gobolka Hiiraan ee Al-Shabaab looga xoreeyey guud ahaan deegaanada bari ee gobolkaas ayaa hadda ku fiday galbeed oo dhul badan ay Al-Shabaab weli ka joogaan.

Ciidanka maanta weeraray Beerxaano iyo deegaanada u dhow ee koonfur ka xiga Beledweyne ayaa qorsheynaya inay ku sii socdaan dhulka weli ku jira gacanta Al-Shabaab oo Hiiraan ka tirsan.

Gobolka Hiiraan waa kan ugu adag oo Al-Shabaab ay ku mintidayaan dagaallo culus-na ay ku gelayaan, balse waxaa muuqata in hadda loo jigeystay deegaanadii ugu dambeeyey ee gobolkaas ay kooxdu ka joogtay mudooyinkaan.

Muqdisho (Caasimada Online) – Dowladda federaalka Soomaaliya ayaa dhawaan soo saartay amar ay hay’adaha gar-gaarka iyo kuwa horumarinta ku faraysay inay sida ugu dhaqsiyaha badan ugu soo guuraan dalka.

Amarkan oo kasoo baxay wasaaradda qorsheynta iyo maalgashiga caalamiga ah ayaa waxa looga gol leeyahay in kor loogu qaado dakhliga dalka iyo arrimaha shaqo abuurka.

Go’aankan oo faa’iido badan u leh Soomaaliya, ayaa dhanka kale waxa uu meesha ka saaraya dakhligii faraha badna ee hay’adahan gelin jireen dalka Kenya.

Hay’adahan ayaa intooda badan hadda degan Kenya, waxaana muddooyinkii dambe faa’iido badan ku qabay dalkaasi, haday noqoto madaxda iyo shaqaalaha ay qaadanayaan iyo haddii ay noqoto kharashka ay bixinayaan.

Marka ay hay’adahaan usoo guuraan dalka waxay kusoo kordhinayaan dhakhliga ay ku kireystaan gaadiidka, guryaha, agabka ay iibsadaan, cuntada iyo dhamaan tas-hiilaadka kale oo ay xitaa isgaarsiinta kamid tahay.

Fa’iidada kale ee arrintaan ay leedahay ayaa waxaa kamid ah in gudaha dalka ay ka qabsoomaan siminaarada, shirarka, aqoon isweydaarsiyada, daraasadaha iyo dhamaan howlaha kale, kuwaasi oo kasoo xaroonaya dakhli gudaha ah.

War-saxaafadeed Isniintii kasoo baxay wasaaradda qorsheynta ayaa waxa hay’addahaas loo qabtay si ay u fuliyaan amarkaan muddo laga bilaabo 30 Janaayo 2023 illaa 31 Maarso 2023.

Go’aankan cusub ayay ku sheegtay wasaaraddu “inay qaadatay ayada oo la tix-gelinayo xaalada amni ee waddanka oo soo hagaageysa kadib howl-galada guuleystay ee ka dhanka ah argagixisada.”

Beledweyne (Caasimada Online) – Ciidamada dowladda iyo kuwa deegaanka ayaa maanta fashiliyay weerar ay Al-Shabaab qorsheynayeen, kadib markii ay weerar ku qaadeen goob ay maleeshiyaad ka tirsan kooxda isku uruursanayeen.

Wararka ayaa sheegaya in dagaal toos ah uu dhexmaray ciidamada dowladda iyo kuwa deegaanka oo dhinac ah iyo xubnaha Shabaabka ah, ayada oo halkaas jab xoogan lagu gaarsiiyay Al-Shabaab.

Dagaalkan oo ka dhacay degaanka Beerxaano oo dhaca Koonfurta magaalada Beledweyne ee xarunta gobolka Hiiraan ayaa sidoo kale waxay ciidamada kula wareegeen deegaano ay kamid yihiin Beerxaano, Tarashante, Dhoqor iyo kuwa kale oo dhamaantood dhaca Koonfurta magaalada Beledweyne kuna teedsan wabiga Shabeelle.

Wararka aan helayno ayaa sidoo kale sheegaya in intii uu socday dagaalka ciidan gurmad ah oo uu hogaaminayay Taliye Xasan Guuleed oo kamid ah saraakiisha guutada 5-aad qeybta 27-aad ayna wehliyeen ciidanka Gorgor ay gaareen goobta uu dagaalka ka dhacay.

Saraakiisha ciidamada dowladda oo la hadlay warbaahinta ayaa sheegay in xaaladu ay tahay mid degan, islamarkaana ciidamada dowladda iyo kuwa deegaanka ay wadaan howl-galo kala duwan.

Ciidamada dowladda iyo kuwa deegaanka ayaa maalmihii dambe kordhiyay howl-galada ay ug hortagayaan weerarada gaadmada ah ee Al-Shabaab, ayada oo shalay ciidamada huwanta ay weerar ku qaadeen xubno ka tirsan kooxda oo isku uruursanayey deegaanka Ceelgorof ee gobolka Galgaduud.

Xubnaha kooxda Al-Shabaab ee la weeraray ayaa lagu soo warramayaa in xilligaasi ay qorsheynayeen inay weeraraan deegaanka Goobo oo hoostaga degmada Maxaas ee gobolka Hiiraan, halkaas oo ay ku sugan yihiin ciidamada xoogga dalka iyo kuwa dadka deegaanka.

Saraakiil ka tirsan milariha Soomaaliya ayaa sheegay inay heleen xogta Al-Shabaab, kadibna ay u daba mareen inay ku weeraraan deegaanka Ceelgorof, taas oo dhabar jab u keentay kooxda weerarka ku qaadi laheyd aagga Maxaas.

Howl-galada ayaa lagu soo warramayaa in ay weli kasii socdaan xadka u dhexeeya labada gobol ee Hiiraan iyo Galgaduud oo dhaca bartamaha Soomaaliya.

Si kastaba, Hiiraan iyo Galgaduud ayaa kamid ah gobollada ay ka socdaan howl-galada xoreynta ah, waxaana jab xoogan lagu gaarsiiyay Al-Shabaab oo looga saaray dhulkii ugu ballaarnaa.

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxweynaha Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh Maxamuud ayaa guddoomiyey shir afar-geesood ah oo ay wada qaateen madaxda, madaxweynaha Kenya William Ruto, madaxweynaha Jabuuti Ismaaciil Cumar Geelle iyo ra’iisul wasaaraha Itoobiya Abiy Axmed, oo iyagu galinkii hore ee maanta soo gaaray Muqdisho.

Shirkan u furmay madaxda Soomaaliya, Jabuuti, Kenya iyo Itoobiya ayaa lagaga arrinsanayey sidii loo mideyn lahaa hawl-galada lagu cirib-tirayo argagixisada, sida lagu sheegay qoraal kasoo baxay Villa Somalia.

Madaxda ayaa waxay fallaanqeeyeen hannaanka fulinta qorshaha Muqdisho ee ka soo baxay shirkii maalmihii la soo dhaafay ay yeesheen wasiirrada gaashaandhigga iyo taliyeyaasha ciidamada xoogga dalalka Soomaaliya, Kenya, Itoobiya iyo Jabuuti.

War-murtiyeed shirka laga soo saaray ayaa lagu sheegay inay madaxda ay isla garowsadeen baahida loo qabo iskaashi sare loogu qaadayo garab is-taagga dalalka deriska ah ee la xiriira dagaalka ay Soomaaliya kula jirto kooxda Al-Shabaab.

Sidoo kale madaxdan ayaa wadajir u bogaadiyey guulaha ciidamada Soomaaliyeed ay ka gaareen howl-galadii lagu xoreeyey deegaano badan oo ka tirsan dalka, kuwaasi oo argagixisadu ay ka soo maleegi jireen falalka gurrucan iyo amni darrada heer dal iyo heer gobol.

Waxay sidoo kale madaxda isku raaceen in la sameeyo howlgal wadajir ah oo lagu qaadayo goobaha ay ku harsan yihiin argagixisada si gebi ahaanba Soomaaliya oo dhan looga xoreeyo Al-Shabaab, loona fududeeyo dhimista ciidamada ATMIS iyo in si tartiib tartiib ah mas’uuliyadda amniga Soomaaliya loogu wareejiyo ciidamada Soomaaliya.

“Waxaa lagu heshiiyey in si wadajir ah loo qorsheeyo oo loo abaabulo olole hawlgal oo xooggan oo dalalka safka hore ah, kaasi oo lagu baadigoobayo laguna burburinayo Al-Shabaab, howlgalkaasi oo jihooyin badan ah, laguna beegsanayo meelaha muhiimka ah ee Al-Shabaab ay kaga sugan yihiin koonfurta iyo bartamaha Soomaaliya. Ololahan xasaasiga ah ee waqtigiisa ku imanaya ayaa ka hortagaya in canaasiirta ay u gudbaan gobolka,” ayaa lagu yiri war-murtiyeedka.

War-murtiyeedka ayaa intaas ku daray in madaxa ay qireen codsiga dowladda federaalka Soomaaliya ee ah inay hesho ballan-qaadka iyo taageerada dalalka deriska ah ee ay ciidamada ka joogaan Soomaaliya si ay ugala qayb qaataan ciidamada xoogga dalka Soomaaliyeed ka guuleysashada iyo burburinta kooxaha argagixisada.

Waxay sidoo kale soo dhaweeyeen codsiga dawladda Soomaaliya ee ah in la helo taageero lagu qalabeeyo cutubyada cusub ee Ciidamma Xoogga Dalka iyo in kor loo qaado awoodda hub ee cutubyada Ciidamada Xoogga Dalka ee hadda howlgala.

Shir madaxeedka ayaa sidoo kale isku raacay muhiimada ay leedahay in la sameeyo hab wadajir ah oo loo sugo amniga xuduudaha, si loo baabi’iyo dhaqdhaqaaqyada argagixisada ee ee xuduudaha iyo xaqiijinta marin sharci oo ay helaan ganacsiga iyo dhaqdhaqaaqa dadka.

Madaxda shirka ka qeyb gashay ayaa dhanka kale waxay ka codsadeen saaxiibada caalamka in ay taageeraan dadaallada xasilinta goobaha laga xoreeyey kooxda Al-Shabaab si loogu fududeeyo dowladda federaalka inay gaarsiiso adeeggeeda aas-aasiga ah iyo fidinta maamulkeeda.

Madaxweynaha Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh Maxamuud ayaa ugu dambeyntiina uga mahad-celiyey madaxda dalalka Kenya, Itoobiya, Jabuuti sida ay u ajiibeen marti-qaadka uu u fidiyey, isagoo oo tilmaamay in shacabka iyo dowladda Soomaaliyeed ay ka go’an tahay adkeynta xasilloonida gobolka iyo dabar-goynta argagixisada.

Shirka ay maanta Muqdisho ku yeesheen madaxda dalalka ay ciidamada ka joogaan gudaha Soomaaliya ee qaybta ka ah howl-galka ATMIS ayaa ah kii ugu horreeyay ee noociisa ah oo ay dowladda Soomaaliya marti-geliso, waxaana uu ku soo beegmayaa, ayada oo lasii xoojiyay dagaalka ka dhanka ah kooxda Al-Shabaab.

Hoos ka aqriso war-saxaafadeedka oo dhameystiran

Muqdisho (Caasimada Online) – Safiirka Mareykanka ee Soomaaliya Larry Andre oo wareysi gaar ah siiyay warbaahinta dowladda ayaa shaaciyay mowqifka Mareykanka ee ku aadan qorshaha ka bixitaanka ATMIS (ex-AMISOM) ee Soomaaliya.

Danjire Larry Andre ayaa waxa uu sheegay in dowladiisa ay taageersan tahay qorshahan, isaga oo ku tilmaamay mid muhiim ah oo u baahan isku-dubarid iyo wada-shaqeyn labada dhinac ah, si loo dhameystiro guulaha nabada iyo amni kusoo dabaalida dalka.

“Waa muhiim qorshaha kala guurka ee xiliga ciidanka qalabka sida ee Soomaaliya ay kala wareegayaan amaanka dalka, islamarkaana ka bixitaanka ciidanka AMISOM ee Soomaaliya ayna amniga la wareegto dowladda dhamaadka 2024-ka,” ayuu yiri.

“Waxaa loo baahan yahay qorshe iyo isku-dubaridid howlahaas oo wada-jir ah oo si wanaagsan la iskula shaqeeyo ayna AMISOM door muhiim ah ay ka ciyaarto sidii loo dhameystiri lahaa guulihii nabadda iyo amni kusoo dabaalida ee qorshuhu ahaa ayaga oo tallaabo kasta la kaashanaya ciidamada qalabka sida ee Soomaaliyeed.”

Sidoo kale waxa uu xusay in Mareykanka uu taageero ciidamada dowladda federaalka iyo kuwa gaarka u ah dowlad-goboleedka, ayna ka go’an tahay joogteynta howl-galada socda ee lagu ciribtirayo Al-Shabaab.

“Waxaa siina tababaro iyo qalabeyn intaba sidoo kale waxaa wada-shaqeyna dhamaan ciidamada qeybahooda sida ciidanka Gorgor oo iyagana tababareen Turkiga, si guud ahaan ayaa u horumarinayna ciidanka qalabka sida ee Soomaaliya nooc walba oo ay yihiin.”

“Meelaha aan ka caawino waxaa kamid ah sida saadka iyo qorsheynta, sidoo kale ciidanka Midowga Afrika ayaa qeyb ka ah taageerada ciidanka qalabka sida, Qaramada Midoobey iyo saaxiibada kale ee caalamiga ah ayaa door muhiim ah ku leh garab istaaga ciidanka.”

Tayada ciidamada dowladda federaalka ayaa kusoo baxday howl-galada millateri ee laga qaaday gobolada HirShabelle iyo Galmudug, taasi oo muujisay in ciidamada Soomaalida ay isku filan yihiin haddii laga taageero waxyaabaha muhiimka ah.

Muqdisho (Caasimada Online) – Magaalada Muqdisho ee caasimada Soomaaliya waxaa maanta soo gaaray hoggaamiyeyaasha dalalka dariska, sida Jabuuti, Kenya iyo Itoobiya, kuwaas oo si diiran loogu soo dhaweeyay gudaha garoonka Aadan Cadde ee Muqdisho.

Madaxda dalalkan oo la’isku yiraahdo waddamada safka hore ayaa waxaa garoonka ugu tegay Wasiirada Arrimaha Dibadda iyo Gaashaandhigga, si ay usoo dhaweeyaan.

Sidoo kale madaxweyneyaasha Jabuuti iyo Kenya iyo sidoo kale ra’iisul wasaaraha dalka Itoobiya oo mid mid usoo gaaray Muqdisho ayaa salaan sharaf ka qaatay cutubyo ka tirsan ciidamada dowladda oo qayb ka ahaa soo dhoweynta loogu sameeyay garoonka.

Intaas kadib madaxdan ayaa waxaa qaabilay madaxweyne Xasan Sheekh oo isagu ku marti qaaday magaalada Muqdisho oo ay uga qayb-galayaan shirweyne caalami ah.

Madaxweynaha ayaa sidoo kale muujiyey sida dowladda iyo shacabka Soomaaliyeed ay u soo dhaweynayaan madaxda dalalka dariska ee xiriirka wanaagsan la leh Soomaaliya.

Dhanka kale hoggaamiyeyaasha saddexda waddan ee lagu soo dhaweeyay Xamar ayaa u mahadceliyay dowladda federaalka iyo shacabka, waxayna sidoo kale boggaadiyeen dadaalada ay wado dowladda dhexe ee ku aadan amniga iyo dagaalka Al-Shabaab.

Ammaanka ayaa sidoo kale aad loo adkeeyay, waxaana maanta la xiray dhaq-dhaqaaqa waddooyinka caasimada iyo sidoo kale garoonka, si looga hortago falalka amni darrada ah ee dhici kara inta uu socdo shirweynaha maanta ka furmaya gudaha magaalada Muqdisho.

Waxaa sidoo kale la filayaa in goordhow uu furmo shirkan oo looga arrinsanayo amniga gobolka iyo dagaalka Al-Shabaab oo hadda maraya meel adag, kadib markii ay laba jibaartay dowladda federaalka ah ee Soomaaliya oo kaashaneysa dadka deegaanka.

Sidoo kale waxaa shirka ka qayb-galaya wasiirada gaashaandhigga iyo taliyeyaasha ciidamada ee waddamadan oo shalay soo gaaray magaalada Muqdisho.

Arrimaha kale ee shirka lagu gorfeyn doono waxaa kamid ah howlgalka ATMIS oo haatan maraya gabagabo waxana madaxdu ay isla eegi doono qorshaha kala guurka ee howlgalka.

Si kastaba, shirka ay maanta Muqdisho ku yeelanayaan madaxda dalalka ay ciidamada ka joogaan gudaha Soomaaliya ee qaybta ka ah howlgalka ATMIS ee Ururka Midowga Afrika ayaa ah kii ugu horreeyay ee noociisa ah oo ay dowladda Soomaaliya martigeliso, waxaana uu ku soo beegmayaa, ayada oo lasii xoojiyay dagaalka ka dhanka ah kooxda Al-Shabaab.

Dhuusamareeb ( Caasimada Online) – Magaalada Dhuusamareeb ee caasimada dowlad goboleedka Galmudug waxaa maanta lagu qabtay doorashada kursi kamid ah Golaha shacabka, kaas oo uu tirsigiisu yahay HOP#147.

Kursigan ayaa waxaa horay u banneeyay, Mahad Maxamed Salaad oo muddo ku fadhiyay, kadib markii loo magacaabay xilka agaasimaha guud ee hay’adda NISA.

Doorashada kursigan oo aan loo gelin tartan adag ayaa waxaa ku soo baxay Ilyaas Sheekh Axmed Ibraahim, kadib markii ay tanaasushay Aamina Tahliil Warsame oo la tartami laheyd.

Natiijada soo baxday ayaa aheyd mid filayay, sida aan horay u baahinay, maadaama kursiga markii horeba loo xiray ninka kusoo baxay ee Ilyaas Sheekh Axmed, kaas oo garab weyn ka helay taliye Mahad Maxamed Salaad.

SIdoo kale waxa uu taageero buuxda iyo garab istaag ka helay jufada kursiga leh, taaas oo u sahashay in ugu dambeyn uu kusoo baxo.

Kursigan ayaa noqonaya kii ugu horeeyay ee ay doorashadiisa qabtaan guddiga KMG ah ee ra’iisul wasaare Xamza u magacaabay si loo buuxiyo kuraasta ka banaan Baarlamaanka 11-aad ee Soomaaliya.

Tan iyo markii la magacaabay guddigan ayaa waxaa soo baxayay eedeymo la xiriira in uu yahay mid dhinac ka raran oo u adeegaya danaha musharax gaar ah.

Si kastaba Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud ayaa si weyn loogu xasuustaa in mudadii uu banaanka ka joogay Villa Soomaaliya aad ugu dhaliili jiray madaxweyne Farmaajo inuu musuq-maasuqay kuraasta baarlamanka qaarkood, haddii ay arrintaan dhacdana waxay muujin doontaa kala wareeg mabda’ oo ka yimid dhanka madaxweynaha.

Muqdisho (Casimada Online) – Warar kala duwan ayaa kasoo baxaya tiro hoobiyeyaal ah oo goor sii horeysay oo maanta ah lagu garaacay agagaarka dhismaha xarunta madaxtooyada Soomaaliya, kuwaas oo si weyn looga dareemay gudaha caasimada.

Illaa 4 hoobiye ayaa lagu soo warramayaa inay ku dhaceen xaafado ku dhow dhismaha xarunta Villa Soonaaliya, sida ay innoo xaqiijiyeen ilo wareedyo lagu kalsoon yahay.

Ma cadda khasaaraha rasmiga ah ee ka dhashay weerarkan oo kusoo aaday, xilli ay xiran yihiin waddooyinka muhiimka ah ee magaalada Muqisho.

Ciidamada ammaanka ayaa ku sugan jidadka, kuwaas oo loo keenay inay xaqiijiyaan amniga caasimada oo uu maanta ka dhacayo shirweyne caalami ah.

Shirkan oo ah mid xasaasi ah aya waxaa ka qaybgalaya madaxweynaha dalka Kenya, madaxweynaha dalka Jabuuti iyo ra’iisul wasaaraha dalka Itoobiya oo la filayo in saacadaha soo socda ay soo gaaraan magaalada caasimada ah ee Muqdisho.

Madaxdan oo kamid ah dalalka ay ciidamada ka joogaan Soomaaliya ayaa ka shiraya amniga gobolka iyo dagaalka Al-Shanaab.

Dhanka kale ma jiro wax hadal ah oo kasoo baxay saraakiisha laamaha ammaanka oo ku aadan weerarka maanta ka dhacay Muqdisho.

Si kastaba weerarkan hoobiyeyaasha oo la rumeysan yahay inay ka dambeyso kooxda Al-Shabaab ayaa ah mid lagu qalqal-gelinayo amniga, maadaama caasimada ay la ciir ciireyso wufuud kala duwan oo caalami ah.

Todobadkii hore ayaa weerar kan lamid ahaa lagu qaadag agagaarka xarunta madaxtooyada, kaas oo ay waxyeelo ka soo gaartay dad shacab ah oo daganaa degmooyinka Xamarweyne iyo sidoo kale Warta Nabadda ee gobolka Banaadir.

Muqdisho (Caasimada Online) – Xildhibaan Cabdullahi Kulane (Jiis) ayaa soo saaray qoraal uu ku dhaliilayo qorshaha ay dowladda Soomaaliya ciidanka Gor Gor uga soo qaadeyso degmada Beledxaawo ee gobolka Gedo, isagoo madaxweynaha ku sifeeyey ‘oday dhaqameed qabyaaladeysan.’

Xildhibaan Kulane, ayaa sheegay in ciidankaas uu Madaxweyne Xasan Sheekh amray in la geeyo degmada Xarardheere ee gobolka Mudug oo dhawaan laga xoreeyey kooxda Al-Shabaab.

Xildhibaan Cabdullahi Kulane ayaa ka soo jeeda gobolka Gedo, wuxuuna ka mid ahaa xubnihii gacanta midig u ahaa madaxweynihii hore Farmaajo, door-weyn ayuu ka qaatay sidii talada dalka loogu soo celin lahaa Farmaajo, balse ma dhicin.

Doorashadii kadib, Xildhibaan Cabdullahi Kulane oo markii hore muujiyey mucaaradnimadiisa dowladdaan cusub ayaa is gaabiyey mudooyinkii dambe, balse hadda ayuu dhaliil adag ka keenay qorshaha dib loogu soo celinayo ciidankii uu Gedo geeyey.

Hoos ka akhriso qoraalka Xildhibaan Cabdullahi Kulane oo dhameystiran:

Dooda uu qabo xildhibaankaan ayaa ah, in amniga degmada Beledxaawo uu dayacmayo, iyadoo la xoojinayo kan degmada Xarardheere, isagoo madaxweynaha ugu baaqay inuu ilaaliyo masuuliyadda uu u qaaday umadda Soomaaliyeed oo qabiil gaar ah uusan u eexan.

Waxaa Madaxwaynaha Jamhuuriyadda Federalka ee Soomaaliya go’aansaday amarna ku bixiyey inuu ururka Gorogor ee amaanka iyo nabadda degmada Belexaawo mas’uulka ka ah loo daabulo degmada Xarardheere.

Madaxwayne, waxaa laguu doortay oo laguu dhaariyey Madaxwaynaha Qaranka Soomaaliya ee laguuma dooran oday dhaqameed qabiil.

In degmada Baladxaawo la dayaco si Shababka usoo weeraraan, degmada Xarardheerana la adkeeyo difaaceeda, waxaa loo arki karaa inaad raali ka tahay in degmada Baladxaawo maamulkeeda Shabaab la wareego.

Madaxwayne, adigaa Madaxwayne u ah labada degmo, mas’uuliyaddeedana ku saaran tahay. Waxaan ku xasuusinayaa gabaygii uu tiriyey Allaha u naxariistee

C/llaahi Suldaan Timacade uuna ku  yiri: “DUGSI MA LEH QABYAALADI”.

Eebbe talada wanaagsan hakugu aadiyo ee danta dalka, dadka iyo Diinta ay ku jirto (una dhaaratay).