Muqdisho (Caasimada Online) – Wasiirka Ganacsiga iyo Warshadaha Xukuumadda Federaalka Soomaaliya, Xil. Jibriil Cabdirashiid Xaaji Cabdi ayaa maanta shaqo joojin ku sameeyay Maareeyaha guud ee hay’adda Tayo-Dhawrka Soomaaliyeed.

Wasiirka ayaa shaqo joojinta Maareeye Cali Yaasiin Gurbe ku sababeeyay wada-shaqayn la’aan ka timid iyo curyaamin habsami u socodka waajibaadka ku xusan qoddobka 7-aad faqradiisa 5-aad sharciga jaangoynta iyo Tayo-dhawrka.

“Wasiirka markuu arkay Maareeyaha guud khilaafka iyo wada-shaqeyn la’aanta kala dhaxeysa guddiga sare ee hay’adda (Boardka) iyo Maareeye ku-xigeenka kuna saleysan wada-tashi la’aan iyo ku tagri-fal awoodeed ayuu xeeriyay go’aankan.”

Wasiirka Ganacsiga iyo Warshadaha XFS ayaa sidoo kale Gurbe ka joojiyey ku howl-galida xilka Maareeyaha, ayada oo Maareeye ku-xigeenka hay’adda uu faray inay si ku-meel gaar ah ugu shaqeyso xilka Maareeyaha guud ee hay’adda Tayo-dhawrka Soomaaliyeed.

“Waxaa dhamaan hay’addaha wada-shaqeyntu kala dhaxeyso hay’adda Tayo-dhawrka Soomaaliyeed laga codsanayaa inay la shaqeeyaan gacana ku siiyaan gudashada waajibaadka shaqo ee sii-hayaha xilka Maareeyaha, Marwo Xaawo Axmed Xasan,” ayaa lagu yiri qoraalka kasoo baxay Wasiirka Ganacsiga iyo Warshadaha.

Qoraalka ayaa sidoo kale waxa lagu sheegay in saxiix aanu wasiirku gudbin lagu soo saarey lacag badan si musuq-masuuq ahna loo isticmaalay.

Gurbe ayaa la sheegay in uu baal-maray tallooyinka iyo soo-jeedinada Wasaaradda, iskana indha-tiray kala shaqeynta shaqada, taasi oo gundhig u ah dhamaan howlaha hay’adda, sida lagu sheegay qoraalka.

Kuwait City (Caasimada Online) –  Wasiirka qorsheynta iyo iskaashiga caalamiga ah ee Soomaaliya Maxamuud Beenabeene ayaa sheegay in dhambaal uu ka siday madaxweynaha Soomaaliya uu gaarsiiyey Amiirka dalka Kuwait Sheikh Nawaf Al-Ahmad Al-Jaber Al-Sabah.

Wasiir Beenabeene ayaa qoraal uu soo saaray wuxuu ku sheegay in dhambaalkaan uu Amiirka ugu dhiibay wasiirka arrimaha dibadda dalkaas.

Sidoo kale labada wasiir ayaa ka wadahadlay iskaashiga labada dal, sida uu qoraalkiisa ku shaaciyey wasiirka qorsheynta iyo maalashiga caalamiga ah ee Soomaaliya.

“Waxa aan maanta kulan miro dhal ah kula qaatay magaalada Kuweyt Wasiirka Arimaha Dibadda dalkaas, Mudane Sheikh Salem Abdullah Al-Jaber Al-Sabah, oo aan ka wada hadalnay iskaashiga laba geesoodka ah ee u dhexeeya labadeena dal ee dhinacyada kala duwan iyo arimihii ugu dambeeyay ee gobolka iyo caalamka,” ayuu yiri.

Qoraalka wasiirka ayaa intaas ku sii daray, “Waxa aan sidoo kale u gudbiyay danbbaal qoraal ah oo aan ka siday Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya, Mudane Xasan Sheekh Maxamuud oo ku socday Amiirka Dawladda Kuwait, Sheikh Nawaf Al-Ahmad Al-Jaber Al-Sabah.”

Kuwait oo ka mid ah dowladaha Carabta ayaa sidoo kale ka mid ah dowladaha taageera Soomaaliya, maadaama ay ka wada tirsan yihiin dowladaha ku midoobay Jaamacadda Carabta iyo ururro kale.

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxweynihii hore ee Soomaaliya Mudane Shariif Sheikh Axmed iyo Ergeyga gaarka ah ee madaxweynaha JFS, Cabdiraxmaan Cabdishakuur ayaa ka hadlay qaraxyadii saaka ka dhacay degmada Maxaas ee gobolka Hiiraan.

Waxay ka tacsiyadeeyeen dadkii ku dhintay qaraxyadaasi, halka ay caafimaad deg deg ah Alle uga baryeen dadkii ay dhaawacyada kasoo gaareen.

“Bismillahi, waxaan tacsi u dirayaa ehelka dadkii ku naf waayay weerarka argagaxisadu ku qaaday dagmada Maxaas ee gobolka Hiiraan,” ayuu Shariif ku yiri qoraal kooban oo uu soo dhigay bartiisa Facebook.

Waxa kale oo qoraalkiisa uu ku yiri “Ilaahay SWT ha u naxariisto, dadka dhaawacyada soo gaareen waxaan u rajaynaynaa caafimaad deg deg ah, dadka hantidooda ku waayay beddel kheyr qaba Allah ha siiyo.”

Sidoo kale Cabdiraxmaan Cabdishakuur ayaa asaguna qoraal uu ka soo saaray qaraxyadii saaka ka dhacay Maxaas, wuxuu u dhigna sidan:

“Waxaan tacsi tiiraanyo leh u dirayaa ehelkii ay ka baxeen iyo Ciidankii ay ka tirsanaayeen, gaar ahaan kuwii ay goobta wada joogeen, askartii, saraakiishii, iyo dadkii rayadka ahaa ee lagu dilay weerarkii naf- haliga ahaa ee ay kooxda gabalkoodu sii dhacayo ee argagexisada Al-shabaab ku qaadeen Degmada Maxaas ee Gobolka Hiiraan.

Waxaan Alle uga baryayaa in uu danbigooda dhaafo, naxariistiisa iyo janadiisa ku abaalmariyo, inta dhaawaca ahna caafimaaad degdeg ah siiyo. Aamiin.”

Aroornimadii hore ee saaka ayaa qaraxyo xooggan oo sababay dhimashada ugu yaraan 15 qof iyo dhaawac tiro kale ka dhacay degmada Maxaas ee gobolka Hiiraan.

Qaraxyada ayaa ahaa kuwa ismiidaamin ah, sida ay xaqiijiyeen mas’uuliyiin katirsan maamulka HirShabelle.

Mid kamid ah labada qarax ayaa ka dhacay Guri uu Maxaas muddooyinkii dambe ka deganaa Xildhibaan Maxamed Abuukar Jacfar oo ka tirsan Mudanayaasha Golaha Shacabka, balse uu ka maqnaa waqtigii uu weerarkaas dhacayay.

Sidoo kale qaraxaa labaad ayaa isna waxaa lagu soo warramayaa in lagu dhuftay guriga guddoomiyaha degmada Maxaas Muumin Maxamed Xalane.

Muqdisho (Caasimada Online) – Qaar ka mid ah xildhibaannada baarlamanaka Soomaaliya, gaarahaanna kuwa ka soo jeeda Somaliland, ayaa ka horyimid guddi gaar ah oo shalay uu magacaabay guddoomiyaha baarlamanaka Soomaaliya Sheekh Aadan Maxamed Nuur (Aadan Madoobe).

Guddigaas ayaa loogu tala galay inuu warbixin kasoo diyaariyo rabshadaha ka socda magaalada Laascaanod ee gobolka Sool, halkaasi oo ciidanka Somaliland ay ku dileen 20 qof oo shacab ah.

Xildhibaannada ayaa sababta ay guddigaan ku diidanyihiin ku sheegay in qaabka loo maray magacaabista aanay ahayn qaab sax, iyo sidoo kale in xubanaha la magacaabay qaarkood aaney xog badan ka ahayn xaaladda Laascaanood, sida ay hadalka u dhigeen. 

Nuuradiin Col, oo ka mid ah xildhibaanadaas, ayaa sheegay inaysan diidaneyn in la baaro xaaladda Laascaanood, balse ay doonayaan cid awood u leh inay tagto Laascaanood, oo xog-gaal ah, islamarkaana aan caadifadeysneyn, sida uu hadalka uu dhigay.

Xildhibaanka ayaa intaas ku daray in qaar ka mid ah xildhibaanada aan lagu kalsoonaan karin, sababtoo ah buu yiri “qaarkood wareysiyo ay horey u bixiyeen ayaa laga dheehan karaa waxa ay aaminsan yihiin iyo waxa ay soo bandhigi doonaan.”

“Caadifad baa ka muuqata, arrinta dadkii buunbuuninayay ayaa guddiga ka mid ah, marka waxaan diidanahay dadk sidaas oo kale ah inay guddiga ku jiraan,” ayuu yiri.

Xildhibaanka ayaa sidoo kale shaaca ka qaaday in xildhibaano ay arrintan kala hadleen guddoomiyaha kahor inta aan guddiga la magacaabin, islamarkaana hadda ay qorsheynayaan inay isku yimaadaan oo mar kale ay la kulmaan Aadan Madoobe.

Xubnaha Guddigan ee xildhibaannada ayaa kala ah:

1. Xildhibaan Mustafa Sheekh Cali Dhuxulow
2. Xildhibaan Cabdillaahi Bidhaan Warsame
3. Xildhibaan Cabdikariim Cumar Xuseen
4. Xildhibaan Cabdisaabir Shuuriye
5. Xildhibaan Cabdulqaadir Cumar Macallin (Daada)
6. Xildhibaan Cabdikariim Cabdow Xaydar
7. Xildhibaan Cabdullaahi Cabdi Maxamed (Geel qaad)
8. Xildhibaan Maxamed Cusmaan Cumar (Naastaro)
9. Xildhibaan Cabdullaahi Abuukar Xaaji (Cabdullaahi Carab)
10. Xildhibaan Xasan Cabdi Ismaaciil 

Muqdisho (Caasimada Online) – Guddoomiyaha Golaha Shacabka ee Baaralamaanka Soomaaliya, Sheekh Aadan Maxamed Nuur Aadan Madoobe ayaa maanta isbeddal ku sameeyay guddiga u heshiisiinta ee uu dhowan u xil-saaray arrimaha maamulka Koonfur Galbeed, kadib go’aan kasoo baxay xubnaha mucaaradka ee kasoo jeeda maamulkaasi.

Sheekh Aadan Madoobe beddalay laba xubnood oo ka mid ahaa guddiga, kuwaas oo uu maalmo kahor soo magacaabay, wuxuuna kusoo beddalay laba xubnood oo kale.

Maxamed Sheekh Xuseen Maxamed iyo Farxiyo Maxamed Yuusuf ayaa lagu soo diray guddiga, waxaana lagu beddalay Ibraahim Cabduqaadir Maxamed iyo Maxamed Ibraahim Barre.

“Wuxuu go’aamiyay guddoomiyuhu in wax ka beddal lagu sameeyo xubno kamid ahaa guddiga farsamada arrimaha dib u heshiisiinta Koonfur Galbeed,” ayaa lagu yiri qoraalka ka soo baxay xafiiska guddoomiyaha Golaha Shacabka ee Baarlamaanka Soomaaliya.

Dhinaca kale wararka laga helayo magaalada Baydhabo ayaa sheegaya inuu dib u dhac ku yimd jadwalka furitaanka shirka dib u heshiisiinta Koonfur Galbeed, kaas oo uu qorshuhu ahaa inuu si rasmi ah u billowdo 5-ta bishaan oo ku beegan maalinta Khamiista oo beri ah.

Sida ay ogaatay Caasimada Online, shirka ayaa waxaa dib loo dhigay illaa saddex cisho, arrimo farsamo dartood, waxaana la filayaa in wufuuda ay gaarto magaalada Baydhabo.

Sidoo kale madaxweyne Cabdicasiis Lafta-gareen oo haatan ku sugan magaalada Muqdisho ayaa saacadaha soo socda dib ugu laaban doonto xaruntiisa, si uu ugu sii diyaar garoobo shirkan oo uu iclaamiyay Aadan Madoobe, waxaana ka qayb-geli doono mucaaradka.

Koonfur Galbeed ayaa wajaheysa xaalad siyaasadeed oo aad u cakiran, taas oo u dhexeyso madaxtooyada iyo siyaasiyiinta mucaaradka ee fadhigoodu yahay Muqdisho, waxayna xiisaddu kasii dartay, kadib muddo kordhin labo sano ah oo loo sii sameeyey Lafta Gareen.

Dhowaan ayaa waxaa sidoo kale Baydhabo ka dhacay iska hor imaad u dhexeeyay ciidanka ammaanka iyo kuwa la magac-baxay badbaadada Koonfur Gakbeed, kaas oo khasaare geystay, wuxuuna sidoo kale sii huriyay xiisadda siyaasadeed ee ka taagan maamulkaasi.

Maxaas (Caasimada Online) – Wararka naga soo gaaraya gobolka Hiiraan ayaa sheegaya in ay kordheen khasaaraha ka dhashay qaraxyo is-miidaamin ahaa oo ay saaka aroortii hore kooxda Al-Shabaab ay ku qaaday gudaha degmada Maxaas oo ka tirsan gobolkaasi.

Qaraxyada oo labo ahaa ayaa waxaa loo adeegsaday gawaari laga soo buuxiyay walxaha qarxa, waxaana ka dhashay dhimasho, dhaawac iyo burbur aad u xoogan.

Inta la xaqiijiyay waxaa qaraxyadan ku dhintay illaa 15 qof oo ay ku jiraan haween shaax ku iibinayay goobta, waxaana sidoo kale ku dhaawacmay tiro kale oo ay ku jiraaan saraakiil iyo wariyeyaal.

Wararka ayaa sheegaya in mid ka mid ah qaraxyadan lala eegtay guriga uu gudaha degmada Maxaas ka degan yahay xildhinaan Maxamed Abuukar Jacfar oo ka tirsan Golaha Shacabka, waxaana la sheegay in xilliga uu qaraxa dhacayey uu ka maqnaa gudaha guriga.

Sidoo kale qaraxaa labaad ayaa isna waxaa lagu soo warramayaa in lagu dhuftay  guriga guddoomiyaha degmada Maxaas Muumin Maxamed Xalane.

Guddoomyaha oo wareysi gaar ah siiyay VOA ayaa shaaca ka qaaday in ay ka bad-badeen qaraxyadaas oo uu ku tilmaamay inay ahaayeen  kuwa ‘aragagixiso’.

Muumin ayaa sidoo kale intaas ku daray in hay’adaha amniga iyo kuwa gurmad degdegga ah ay yimaadeen goobaha ay ka dhaceen qaraxyadan.

Al-Shabaab ayaa sheegatay mas’uuliyadda weerarkan, waxana shaacisay inay khasaare ku gaarsiisay askar ka tirsanaa ciidamada dowladda, balse ma shaacin inta uu la’egyahay.

Weeraradaan waxay ku soo aadayaan,  xilli ay haatan howlgallo culus ka socdaan gobolka Hiiraan oo inta badan laga saaray Al-Shabaab.

Si kastaba, kooxda ayaa horay sidaan oo kale qaraxyo waa weyn uga fulisay magaalada Beledweyne ee xarunta gobolka Hiiraan, ayada oo uga jaawabeyso duulaanka ay ku qaadeen ciidamada dowladda iyo kuwa deegaanka oo inta badan ka saara HirShabeelle.

Nairobi (Caasimada Online) – Sheekh Maxamuud Maxamed Shibli oo kamid ah culumada Soomaaliyeed ayaa soo dhaweeyay howlgallada looga soo horjeedo kooxda Al-Shabaab isaga oo bogaadiyay guulaha laga gaaray. 

Waxa uu sheegay in Al-Shabaab ay baneysteen dhiigga dadka Muslimiiinta ah ee Soomaaliyeed, isaga oo tusaale u soo qaatay qaar ka mid ah qaraxyadii ay fuliyeen sida kii Zoobe oo kale.

“Waxa Soomaaliya ka socda waa dila Islaamka, waxey leeyihiin gaalo ayaa la dagaalameynaa oo Suuqyadi iyo Hoteelladi ayaa nag laga dhigayaa, gaalada kale ee joogta dalka oo innaga aheyn waa ayo marka laga reebo niman AMISOM oo taangiyo ku jira iyo kuwa Xalane difaac kaga jira maba la gaarayee,” ayuu yiri Sheekh Shibli. 

Waxa uu intaas ku daray “Gaalada la leynayo ee lagu jihaadayo oo dhiiggoodu xalaal yahay oo ilaahey loogu dhawaanayo oo inta muuqaallo soo duubaan ay leeyihiin murtidiinta ayaan nag ka dhignay waa ayo, waa Suuqa Zoobe iyo Hoteelladeena dadka joogo oo Muslimiin Soomaali ah.”

Sheekha oo goob fagaare ah khudbad ka jeedinayay ayaa sheegay in xukunka khawaarijta Al-Shabaab uu yahay in la laayo.

“Qof go’aankiisa uu yahay Muslim inuu laayo, shaqadiisa uu fulinayanaya ay tahay Muslim inuu gumaado, diin ahaana dhalan rogan, dhaqan ahaana dad gumaad ah oo xoolahoodu xalaal u yihiin oo dhiigoodu xalaal u yahay, dadka saas oo kale ah hadal iyo waan waan ah ma anfacdo, laaya meesha aad ku aragtaan,” ayuu yiri.

Waxa uu Sheekh Shibli xusay in ijiid aan ku jiidee ay tahay in kooxda khawaarijta AL-Shabaab meel dhexe looga soo haro, waxa uuna tilmaamay inaysan laheyn Islaamnimo lagu daayo isagoo hoosta ka xariiqay in xalka kaliya uu yahay in laayo oo la iska dhiciyo. 

Waxa uu ugu dambeyntii Sheekh Shibli shaaciyay in xitaa dambi tahay in loo gargaaro isagoo in natiijadooda ay xun tahay haddii dadka lagu sii daayo, waxaana uu tusaale usoo qaatay dhiigga dadka Muslimiinta ah oo ay daadiyaan iyo inay xoolaha umadda xoog ku qaataan.

Hadalka Sheekh Shibli ayaa imanaya ayada oo gobollo ka mid ah dalka uu ka socdo dagaal ka dhan ah kooxdan, islamarkaana shacabka Soomaaliyeed ay ugu dambeyn usoo jeesteen inay iska dulqaadaan cadowga maalin kasta gumaadaya. 

Hoos ka daawo Sheekh Shibli 

Garoowe (Caasimada Online) – Wasiirkii hore ee arrimaha dibadda Soomaaliya, Mudane Axmed Ciise Cawad oo haatan ka mid ah xubnaha isbeddalka doonka ah ee kasoo horjeedo madaxweynaha Puntland ayaa ka hadlay xaaladda maamulkaas, gaar ahaan doorashada.

Cawad oo u warramay Telefishinka Universal ayaa shaaca ka qaaday in ay ka walaacsan yihiin doorashada soo socoto, isaga oo eedeyn u jeediyay madaxweyne Saciid Deni.

Wasiirka ayaa shaaca ka qaaday in aysan illaa iyo hadda kala cadeyn doorashada kusoo foodka leh Puntland, maadaama uu mugdi badan ka jiro dhinaca tartanka la geli doono.

“Maamulku ma wado doorashadii la yaqiinay, wuxuu soo jeedinayaa ama uu olole ugu jiraa doorasho aysan caddeyn halka ay u socoto oo ururo siyaasadeedka Puntland ay isku khilaafsan yihiin qaabka ay u dhaceyso” ayuu yiri wasiirkii hore ee arrimaha dibadda.

Sidoo kale wuxuu intaasi ku daray in Deni uu doonayo inuu sameyso muddo kororsi ama inuu boobo doorashada, sida uu ku dooday wasiir Axmed Ciise Cawad.

“Waxgaradka iyo siyaasiyiinta oo aan annigu ka mid ahay waxaan tuhmeynaa in aysan doorashada aheyn mid hufan waxa ay u egthay mid ujeedooyinka laga leeyahay laba midkood ay tahay in waqti kororsi maamulka jiraa uu sameysto ama inay u dhacdo si afduubid ah, sida hadda kahor maamulkan looga bartay,” ayuu hadalkiisa sii raaciyay.

Ugu dambeyn wuxuu hoosta ka xariiqay inay dalbanayaan in la qabto doorsho loo dhan yahay, ayada oo la ilaaliyo dimuquraadiyadda iyo horumarka maamulka Puntland.

“Annaga waxaan rabnaa in Puntland ay usii durugto xagga dimuquraadiyadda oo la gaaro in xisbiyo iyo tartan madax bannaan la galo,” ayuu hadalkiisa kusoo gabagabeeyay.

Hadalkan ayaa kusoo aadayo, ayadoo Talaadadii shalay Madal Siyaasadeed ay ku mideysan yihiin siyaasiyiin, aqoonyahano iyo waxgarad reer Puntland ah looga dhawaaqay magaalada Garoowe ee xarunta maamulkaasi, taas oo uu qayb ka yahay wasiirkii hore ee dibadda.

Xubnaha qaybta ka ah Madashan ayaa waxa ay isugu jiraan kuwa xilal kala duwan kasoo qabtay dowladda federaalka iyo sidoo kale dowlad goboleedka Soomaaliyeed ee Puntland.

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxwaynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud ayaa kulan saagootin ah kula qaatay Madaxtooyada Qaranka Danjirihii dowladda Itoobiya u fadhiyey Soomaaliya Cabdifataax Cabdullaahi Xasan.

Danjire Cabdilfataax waxaa u dhammaaday muddo xileedkiisa diblumaasiyadeed ee uu ku joogay Soomaaliya.

Madaxweynaha ayaa ku bogaadiyey Danjire Cabdifataax, doorka uu ka qaatay xiriirka iyo iskaashiga labada dal, wuxuuna u rajeeyey mustaqbal wanaagsan.

Dhankiisa, Danjire Cabdifataax Cabdullaahi oo Madaxweynaha uga mahad-celiyey kulankaan ayaa tilmaamay sida uu ugu faraxsan yahay wada-shaqeynta ay u muujiyeen dowladda iyo shacabka Soomaaliyeed.

Cabdifataax ayaa dowladda Soomaaliya ku amaanay sidii ay ula shaqeysay mudadii uu ahaa dinjiraha Muqdisho u joogay dowladiisa Itoobiya, isla markaana uu gudanayey waajibaadka diblumaasiyadeed ee loo soo igmaday.

Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud ayaa tilmaamay sida ay uga go’an tahay dowladda iyo shacabka Soomaaliyeed in ay xoojiyaan xiriirka iyo iskaashiga diblumaasiyadeed oo ay la leeyihiin dalalka caalamka.

Madaxweynaha ayaa sheegay in dowladiisu ay muhiimad gaar ah siineyso wanaajinta xiriirka wadamada gobolkaan Geeska Afrika, si danaha dadka Soomaaliyeed loogu gaaro iskaashi iyo wax- la qabsiga dalalka kale ee caalamka.

Dowladaha Soomaaliya iyo Itoobiya ayaa hadda leh xiriir wanaagsan, kadib markii madaxweyne Xasan Sheekh oo dib loo soo doortay uu la yimid dabacsanaan siyaasadeed oo dunida ay kula jaan-qaadi karto dowladiisa cusub.

Jowhar (Caasimada Online) – Madaxweynaha dowlad goboleedka HirShabelle, Mudane Cali Guudaalwe Xuseen ayaa war kasoo saaray qaraxyadii xooganaa ee saaka Al-Shabaab ay ka fulisay degmada Maxaas oo ka tirsan gobolka Hiiraan ee bartamaha Soomaaliya.

Madaxweynaha ayaa marka hore tacsi tiraanyo leh u diray ehellada ay dadkoodii ku dhinteen qaraxyadaasi, isaga oo ku dhaawaca ahna u rajeeyay caafimaad deg-deg ah.

Cali Guudlaawe ayaa tilmaamay in aysan niyad-jebin doonin weeraradaasi, isla-markaana ay sii wadi doonaan dhaq-dhaqaaqyada ka dhanka ah kooxda Al-Shabaab.

“Innaa Lillaahi Wa Innaa Ilayhi Raajicuun. Khawaarijtu waa u dhqan in qaraxyo ay ku weeraraan goobaha ay isugu yimaadaan shacabka, marna kana ka niyad jabi doonno ciribtirka khawaarijta” ayuu ku yiri qoraal uu soo saaray madaxweynaha HirShabeelle.

Dhinaca kale wuxuu farriin guud u diray dadka Soomaaliyeed, isaga oo uu ugu baaqay inay u midoobaan Al-Shabaab, kadibna ay ka qayb qaataan dagaalka ka socdo gobollada dalka.

Madaxweynihii hore ee Soomaaliya, ahna xildhibaan ka tirsan Golaha Shacabka Soomaaliya Mudane Sheekh Shariif Sheekh Axmed ayaa dhankiisa war kasoo saaray qaraxyadii saaka ka dhacay gudaha degmada Maxaas, isagoo ka tacsiyeeyay dadka ku dhintay weerarkaasi.

“Waxaan tacsi u dirayaa ehelka dadkii ku naf waayay weerarka argagaxisadu ku qaaday dagmada Maxaas ee gobolka Hiiraan. Ilaahay SWT ha u naxariisto, dadka dhaawacyada soo gaareen waxaan u rajaynaynaa caafimaad deg deg ah, dadka hantidooda ku waayay beddel kheyr qaa Allah ha siiyo,” ayuu isna yiri madaxweyne hore, Sheekh Shariif Sheekh Axmed.

Mid ka mid ah qaraxyadan waxaa lala eegtay guriga uu gudaha degmada Maxaas ka degan yahay xildhinaan Maxamed Abuukar Jacfar oo ka tirsan Golaha Shacabka Soomaaliya, waxaana la sheegay in xilliga uu qaraxa dhacayey uu ka maqnaa gudaha guriga, halka qaraxaa labaad isna lagu dhuftay guriga guddoomiyaha maamulka degmada Maxaas Mudane Muumin Maxamed Xalane oo lasoo wariyay in uu badbaaday isku daygaasi dil.

Weeraradaan waxay ku soo aadayaan,  xilli ay haatan howlgallo culus ka socdaan gobolka Hiiraan oo inta badan laga saaray Al-Shabaab.

Si kastaba, kooxda ayaa horay sidaan oo kale qaraxyo waa weyn uga fulisay magaalada Beledweyne ee xarunta gobolka Hiiraan, ayada oo uga jaawabeyso duulaanka ay ku qaadeen ciidamada dowladda iyo kuwa deegaanka oo inta badan ka saara HirShabeelle.

Maxaas (Caasimada Online) – Warar kala duwan ayaa ka soo baxaya laba qarax oo saaka aroortii hore ka dhacay gudaha degamada Maxaas ee gobolka Hiiraan, kuwaas oo jugtooda si weyn looga maqlay magaalada oo dhan.

Wararka ayaa sheegaya in qaraxyadaan ay ahaayeen kuwa ismiidaamin ah isla-markaana loo adeegsaday baabuur laga soo buuxiyay walxaha qaraxa.

Goobjoogayaal ayaa innoo sheegay in qaraxyadan lala beegsaday xarumo muhiim ah oo ku yaallo gudaha magaaladaas, isla-markaana maqaayado lagu qaxwweyo iyo goobo ganacsi.

Sidoo kale waxaa lasoo wariyay inay jirto dhimasho, dhaawac iyo burbura ka dhashay qaraxyadaas oo gilgilay degmada Maxaas ee gobolka Hiiraan.

Dhanka kale ma jiro illaa iyo hadda wax hadal ah oo ka soo baxay saraakiisha laamaha ammaanka iyo mas’uuliyiinta maamulka degmada oo ku aadan dhacdadaasi.

Xaaladda ayaa haatan ah mid aad u kacsan, waxaana ciidamada dowladda iyo kuwa Macawiisleyda ay Maxaas ka bilaabeen howlgallo, kadib weerarka ka dhacay halkaasi.

Al-Shabaab ayaa dhinaca kale sheegatay mas’uuliyadda weerarkan, waxana shaacisay in ay la beegsatay askar iyo mas’uuliyiin ka tirsan dowladda Soomaaliya.

Weeraradaan waxay ku soo aadayaan, xilli ay haatan howlgallo culus ka socdaan gobolka Hiiraan oo inta badan laga saaray Al-Shabaab.

Si kastaba, kooxda ayaa horay sidaan oo kale qaraxyo waa weyn uga fulisay magaalada Beledweyne ee xarunta gobolka Hiiraan, ayada oo uga jaawabeyso duulaanka ay ku qaadeen ciidamada dowladda iyo kuwa deegaanka.

Muqdisho (Caasimada Online) – Wararka aan ka heleyno degmada Ceeldheer ee gobolka Galgaduud ayaa sheegay in kooxda Al-Shabaab ay amar ku soo rogtay dadkii shacabka ahaa ee ku noolaa degmadaas.

Kadib markii ciidamada xoogga dalka ay maalin ka hor Al-Shabaab ka saareen degaanka Masagawaa ee gobolka Galgaduud cabsi badan ayaa soo wajahday kooxda.

Dadkii ku noolaa degmada Ceeldheer oo ka mid ah magaalooyinka ugu muhiimsan ee weli gacantooda ku jira ayaa la sheegay in Al-Shabaab ay ku amreen inay ka baxaan magaalada.

Ceeldheer oo ah magaalo ku taalla xeebta badweynta Hindiya waxaa hadda ka socda barakac ay sameynayaan dadkii ku noolaa degamaas oo sanado badan ay Al-Shabaab xukumayeen.

Inkastoo aan si rasmi ah loo cadeyn sababta ay Al-Shabaab u barakicinayaan dadka shacabka ah ee ku nool degmada Ceeldheer, hadana waxaa jira warar sheegaya in kooxdu ay qorsheyneyso inay baneyso degmadaas.

Ciidanka xoogga dalka oo duulaan ah ayaa ku wajahan Ceeldheer oo la qorsheynayo in maalmaha soo socda laga xoreeyo kooxda Al-Shabaab, waxayna warar soo baxaya sheegayaan in Al-Shabaab aysan ku dagaalami doonin magaaladaas oo ay isaga bixi doonaan.

Al-Shabaab waxaa la sheegay in ciidanka xoogga dalka aysan u babac-dhigi karin hadii ay kula dagaalamaan Ceeldheer oo ah magaalo ku taalla dhul Deex ah oo banaan, isla markaana aan laheyn howd la gabaadsado.

Sababta ay u barakicinayaan dadka waa inay ka badbaadaan duqeynta diyaaradaha dagaalka ee garab siinaya ciidanka xoogga dalka, iyagoo doonaya in shacabka ay u kaxeystaan dhulka howdka ah, si aan loo duqeyn.

Ugu yaraan labadii bilood ee u dambeysay Al-Shabaab waxay isaga cararayeen deegaan ama degmo kasta oo lagu weeraro, iyagoo aan dagaalamin, waxaana xusid mudan in diyaaradaha dagaalka oo aad uga taxadaraya inay shacabka dhibaato gaarsiiyaan ay kooxda ku duqeeyaan dhulka howdka ah ee gabaadka ay ka dhigtaan.

Beegsiga diyaaradaha ayaa ka dhigan in aysan jirin meel ay Al-Shabaab ku badbaadayaan, waxayna meelaha qaar naf ka dayaan inay shacabka horay u kaxeystaan, si aan loo duqeyn oo shacabka dartiis loogu dhaafo.

Beledweyne (Caasimada Online) – Dagaal culus ayaa galabta ka dhacay degaan lagu magacaabo Buq-Goosaar oo hoos taga magaalada Beledweyne ee gobolka Hiiraan, halkaas oo lagu dilay dagaalyanao ka tirsanaa kooxda Al-Shabaab.

Ugu yaraan 10 Shabaab ah ayaa maanta lagu dilay deegaankaas, kadib markii ay weerareen ciidanka dowladda oo garab ka helaya xoogagga hubka qaatay ee deegaanka.

Deegaanka Al-Shabaab lagu weeraray ee Buq-Goosaar ayaa dhinaca galbeed ka xiga magaalada Beledweyne, waxaana halkaas si buuxda ula wareegay ciidanka xoogga dalka iyo xoogagga deegaanka.

Idaacadda ciidamada qalabka sida ee Soomaaliya oo soo xiganeysa Taliyaha guutada 5-aad ee qeybta 27-aad ee ciidanka xoogga dalka ayaa baahisay in meydadka 10 dagaalame iyo 5 qori oo AK47 ah ay Al-Shabaab goobta uga carareen.

Sida ay noo xaqiijiyeen dadka deegaanka howlgalka ka socda HirShabeelle ee Al-Shabaab lagu soo afjarayo ayaa hadda ku fiday galbeedka gobolka Hiiraan.

Inta badan deegaanada dhaca galbeedka wabiga Shabeelle ee gobollada Hiiraan iyo Sh/Dhexe ee HirShabeelle waxaa weli ku sugan Al-Shabaab, waxaana lasoo sheegayaa in howlgalladu ay hadda ku fideen qeybo ka mid ah galbeedka HirShabeelle.

In galbeedka loo jiheeyo ciidanka waxay ka dambeysay markii Al-Shabaab laga faro maroojiyey guud ahaan degmooyinka HirShabeelle, kadib howlgallo culus oo dhacay bilihii iyo todobaadyadii u dambeeyey.

Kooxda Al-Shabaab ayaa mudooyinkii dambe bilowday inay isaga cararto goobaha ay joogaan markii lagu weeraro, iyagoo aan dagaalamin – Ma xeelad militeribaa, mise tabar yari ay wajahayaan? Ma jirto cid ka jawaabtay weli su’aashaan.

Maxaas (Caasimada Online) – Meydadka todoba qof oo Nabadoon Cilmi Hagar Guure uu ku jiro ayaa dib looga soo fagay goob ay ku aaseen Al-Shabaab, waxaana mar kale meydadkaas lagu aasay degmada Maxaas ee gobolka Hiiraan.

Sida ay ogaatay Caasimada Online waxaa meydadkaan laga soo fagay god-weyn oo Al-Shabaab ay ku rideen laba maalmood kadib markii ay ku dileen dagaal culus oo ka dhacay degaanka Ceelqooxle ee gobolka HIiraan bishii 9-aad ee sanadkii dhamaaday.

Goobta laga soo fagay meydadkaan waa deegaanka Al-Kowthar oo hoos taga degmada Aadan-yabaal ee gobolka Shabeellada Dhexe, halkaas oo Al-Shabaab ay geeyeen meydadka 7-da qof ee Nabadoon Cilmi Hagar uu ku jiro, iyagoo gaari ku jiidaya.

Seddax bilood ka hor 29-kii Sebtember 2022 ayaa dagaalka lagu dilay raggaan wuxuu ka dhacay degaan lagu magacaabo Ceelqooxle oo ka tirsan gobolka Hiiraan, halkaas oo kooxda Al-Shabaab ay weerar culus ku qaaday, xilli ay ku sugnaayeen ciidan badan oo ka soo jeeda beesha Xawaadle.

Allaha u naxariistee Nabadoon Cilmi Hagar ayaa ka mid ahaa odayaashii hoggaaminayey ciidankaas, waxayna Al-Shabaab u qabeen cadaawad badan, taas oo keentay in markii ay dileen ay meydkiisa gaari ku soo jiideen isaga iyo raggii kale ee ugu waaweynaa ciidankii Xawaadle looga dilay dagaalka.

Al-Shabaab ayaa meydadka 7-daas nin ayaa u soo bandhigay shacabka ku nool deegaanka Al-Kowthar oo xiligaas ay Al-Shabaab u talinayeen, waxayna maalin kadib ku rideen hal god, iyagoo aan siin xurmadii diinta suuban ee Islaamku ay u jideysay meydka muslimiinta.

Meydadkaan oo laga soo fagay godkaas ayaa shalay dib loogu aasay degmada Maxaas ee gobolka Hiiraan, halkaas oo salaadii Janaasada lagula tukaday.

Culumadii, odayaashii dhaqanka iyo masuuliyiintii ka qeyb gashay aaska ka dhacay Maxaas ayaa sababta meydadkaan dib loogu soo saaray waxay ku macneeyeen in Al-Shabaab aysan u aasin si islaamnimo ku jirto, isla markaana ay ku xadgudbeen xurmadii uu lahaa meydka dadkaan ay dileen.

Hoos ka daawo aaska

Muqdisho (Caasimada Online) – Barnaamijka Galka Baarista ee VOA ayaa toddobaadkan diirada lagu saaray miisaaniyada dowladda federaalka Soomaaliya, taasi oo dhawaan uu saxiixay madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud kadib markii uu ansixiyay baarlamaanka.

Miisaaniyadda sanadkaan oo korortay, kana badan tii sanadkii hore ayaa gaareysa $973,985,805, oo dollar, waxaana hore aad uga dooday xildhibaanada labada gole oo ugu dambeyntii ansixiyey.

Sanad kasta waxaa kororta miisaaniyadda dowladda, waxaana jira kobac dhaqaale oo dakhliga gudaha ka soo xarooda ah, sida ay qirayaan hey’adaha ku shaqada leh miisaaniyadda dowladda.

Galka Baarista ayaa qeybaha uu dul istaagay ee miisaaniyadda dowladda waxaa kamid ah dhaqaalaha ku baxaya safarada iyo la-taliyeyaasha, taasi oo sanadkaan loogu daray tobanaan Milyan.

“Wasaaradda Arrimaha Dibedda oo qaabilsan xiriirka caalamiga waxa kharashaadka safarada iyo shirarka ugu jira shan boqol oo kun oo dollar, Wasaaradda qorsheynta Qaranka waxa ugu jira hal milyan iyo shan boqol oo kun oo dollar, halka sanadkii hore ay ka aheyd boqol iyo toddoba & konton kun oo dollar.”

Muniir Sheekh Axmed oo ah aqoonyahan dhanka Bangiyada iyo Maaliyadda oo lagu wareystay Galka Baarista ayaa sheegay in kororka miisaaniyada uu inta badan ka yimid dakhliga dibedda laga helo.

“Lacagta lagu bixiyo la-talinta waxay muujineysa in waddanka uusan ku kalsooneyn inay howsha fulin karaan ayada oo aan lala talin,” ayuu yiri.

Wasiirka Maaliyadda ayaa asaguna dhankiisa difaacay kharashaadka safarada iyo la-taliyeyaasha, isaga oo sheegay in qeyb muhiim ah ka yihiin howlaha dowladda federaalka Soomaaliya.

“Lacagahaasi marka loo eego howsha lagu qabanayo ma badan, laakiin waxay badan yihiin marka loo eego miisaaniyadeena yar iyo boqoleyda ay ka noqonayaan. Miisaaniyadeena yar ayaa soo saareysa in safarada ay badanayaan,” ayuu yiri.

“Safarada waxay noqonayaan dhowr arrimood, kuwa arrimaha dibadda lagaga shaqeeyo oo kulamada caalamiga ah ee qeybta ka nahay la tago, waa ogtahay waxay u baahan tahay lacag adag oo wafdi tago oo adduunkii kamid tahay ayey noqonayaan.”

Waxaa xusid mudan in miisaaniyada sanadkaan ay noqoneyso tii ugu badneyd abid ee ay meel-mariso dowladda federaalka Soomaaliya.

Hoos ka dhageyso barnaamijka oo dhameystiran: