Kabul (Caasimada Online) – Britain ayaa sheegtay in toddoba qof oo shacab Afghan ah lagu dilay qalalaase Sabtidii ka dhacay meel u dhow garoonka diyaaradaaha Kabul, halkaas oo dad badan ay ku xoomeen ayaga oo isku dayaya inay gaaraan garoonka si looga qaado.

Mareykanka iyo xulafadiisa ayaa la xarbinayey inay la taacaalaan kumanaanka qof ee isugu jira ajaaniibta iyo shacabka Afghanistan ee ka cararaya dalkaas, kadib markii ay xukunka la wareegeen Taalibaan.

“Waxaan maskaxda ku haynaa dhammaan qoyska toddobada ee ku dhintay Kabul,” waxaa sidaas yiri afhayeenka Wasaaradda Gaashaandhigga Britain, isag aoo aan faah-faahin ka bixin sida ay wax u dhaceen.

Taleefishinka Sky News ee Britain ayaa baahiyey muuqaallada saddex ka mid ah meydadka oo yaalla dibedda garoonka.

“Xaaladda waa mid aad caqabad u leh, waxaanse isku dayeynaa wax kasta oo aan awoodno si aan u xakameyno, ugana dhigno mid amni ah oo sugan, sida ugu macquulsan,” ayaa lagu yiri bayaan kasoo baxay Wasaaradda Gaashaandhigga Britain.

Dhinaca kale, kooxda Taalibaan ayaa ku eedeysay Mareykanka inay mas’uul ka yihiin qaska ka jira garoonka diyaaradaha Kabul.

“Mareykanka, oo awoodda aan ognahay leh, waxay ku guul-darreysteen inay kala dmabeyn ka hirgeliyaan garoonka. Nabad iyo xasilooni ayaa ka jirta dhammaan dalka intiisa kale, hase yeeshee jahwareer ayaa ka taagan garoonka,” Waxaa sidaas yiri Amir Khan Mutaqi, oo ah sarkaal ka tirsan Taalibaan.

Taalibaan ayaa hadda kala dambeyn kusoo rogtay banaanka garoonka, ayaga oo rasaas kor u ridaya, kuna qasbayaa shacabka inay safaf galaan.

Qaar ka mid ah dad goobjoogeyaal ah ayaa laga soo xigtay in amarka Taalibaan uu shaqeeyey, dadkuna ay si nabdoon ugu jiraan safaf dhaadheer oo gala garoonka.

AFP, REUTERS, VOA

Muqdisho (Caasimada Online) – Magaalada Muqdisho ee caasimada Soomaaliya waxaa weli ka socda shirka golaha wada-tashiga qaran, kaas oo galay maalintiisii labaad, waxaana looga hadlayaa xaaladda siyaasadeed ee dalka iyo arrimo la xiriira doorashooyinka dalka.

Shirka oo ah mid xasaasi ah ayaa waxaa gudoominayo ra’iisul wasaare Maxamed Xuseen Rooble, waxaana sidoo kale goobjoog ah madax goboleedyada dalka iyo duqa magaalada Muqdisho.

Wararka ayaa sheegaya in shirka ay soo wajaheen caqabado xoogan oo ku aadan sidii xal looga gaari lahaa khilaafaadka weli ka taagan qodobada qaar ee doorashooyinka 2021-ka.

Sida ay ogaatay Caasimada Online caqabadaha taagan waxaa ka mid ah khilaafka weli ka dhex-jira guddiga doorashada ee Somaliland, xiisadda kasoo cusboonaatay Beledweyne oo saameyn ku yeelatay doorashada HirShabelle ee Golaha Aqalka Sare iyo sida lagu heli karo dhaqaalaha dhimmaan ee lagu qabanayo doorashooyinka ka dhacaya gudaha dalka.

Sidoo kale xubnaha qaar ee shirka ayaa lagu soo warramayaa inay doonayaan in doorashada Golaha Shacabka lagu soo koobo hal magaallo iyo in la dhimmo tirada ergada, halka kuwa qaarna ay ka soo horjeedaan, taas oo la filayo in go’aan rasmi ah laga gaaro.

Gabagabada shirweynahan ayaa la filayaa in go’aanno cusub oo la xiriira doorashooyinka billowday laga soo saaro, si loo sii amba-qaado doorashooyinka socda ee baarlamaaniga.

Shirkan oo ka socda Teendhada Afisyoone ayaa ku soo aaday, xilli xasaasi ah oo la guda-galay doorashooyinka dalka, gaar ahaan tan Golaha Aqalka Sare ee Soomaaliya.

Si kastaba doorashooyinka ka dhacaya dalka ayaa soo maray marxalado kala duwan, waxaana is jiid jiid dheer, kadib heshiis rasmi ah looga gaaray magaalada Muqdisho.

Hargeysa (Caasimada Online) – Iyada oo muddooyinkii la soo dhaafay ay sii xoogeysanayeen eedeymaha loo jeedinayo shabakadda dugsiyada ee Abaarso Network iyo Jaamacadda Barwaaqo ayaa waxaa arrintaas ka jawaabay shabakaddan oo ka hadashay doodaha ka dhashay arrintaas, isla-markaana la’isla dhex-marayey baraha bulshada ee Internet-ka.

Shabakadda dugsiyada Abaarso ayaa marka hore soo hadal qaaday eedeymaha culus ee loo jeediyey macalimad Joy Isa, waxayna shaacisay in muuqaallada la baahiyey ay yihiin kuwa hore, isla-markaana ay aheyd xilli ay ka qeyb-qadaneysay adeegyo diimeed gudaha Nigeria.

Sidoo kale shabakadda ay ku mideysan dugsiyada Abaarso ee ku yaalla Somaliland ayaa xustay in Joy Isa ay heshiis kula shaqayneysay, isla markaana aan loo ogoleyn in ay ka hadasho arrimo diimeed, sida lagu sheegay warbixinta.

“Waxaanu dhawaan aragnay muuqaalo baraha bulshada la soo galiyay oo muujinaya Isa oo ka qayb qadanaysa adeegyo diimeed gudaha Nigeria, muuqaaladaasi waa wakhti dheer kahor intii anaan shaqaalaysiin.., waxaanu kalsooni ku qabnaa in marwo Isa anay jabinin heshiiskii aanu la galnay iyo sharciga noo yaala” ayaa lagu yiri warbixinta.

Qoraalkan ayaa waxaa sidoo kale lagu sheegay in Joy Isa ay tahay macalimad khibrad fog leh, isla-markaana ku wanaagsan dhinaca maamulka, sidaasina lagu soo xushay.

“Joy Isa waxay leedahay 27 sano oo khibarad maamule-nimo ah, sida shaqaalaha yaga kale Isa waxa laga rajaynayaa in ay raacdo xeerarkayaga mamnuucaya ka hadalka diimaha, hadii ay khilaafi lahaydna barri hore ayaa la eryi lahaa” ayey raacisay warbixinta.

Ugu dambeyn shabakadda dugsiyada ee Abaarso ayaa hoosta ka xariiqday in adduunka ay ka raadsadaan macalimiin aqoon sare leh, balse ay la galaan heeshiis ah in aanay ka hadli karin diimaha ay aaminsanyihiin iyo sidoo kale fikiradahooda gaarka ah.

Si kastaba arrintan ayaa sababtay in la xiro Wariye Cabdimaalik Muuse Coldoon oo isagu bannaanka keenay kiiska macalimad Joy Isa oo ka howl-gasha Jaamacadda gabdhaha ee Barwaaqo oo ku taallo gudaha magaalada Hargeysa ee caasimada maamulka Somaliland.

Muqdisho (Caasimada Online) – Waxaa soo shaac baxay khilaaf u dhaxeeya Midowga Musharaxiinta Soomaaliya iyo madaxweynayaasha Jubaland iyo Puntland oo mar xulufo siyaasadeed ku ahaa la-dagaalanka madaxweyne Farmaajo.

Khilaafkan ayaa ka dhashay sida madax goboleedyada ay u maareeyeen doorashada Aqalka Sare, si gaar ahna Amxed Madoobe iyo Saciid Deni, ayada oo Midowga Musharaxiinta iyo xubno ay taageerayeen lagu soo dari waayey liiska musharaxiinta.

Kadib musharaxiinta ayaa soo saaray qoraal ay ku dhalleeceeyen sida ay ku bilowdeen Doorashooyinka Dalka, gaar ahaan Aqalka Sare, waxayna toos fariin u direen madax goboleedyada ayaga oo dalbaday, in kaalinta dawlad-goboleedka ay ku ekaato fududaynta iyo habsami-u-qabashada doorashooyinka.

Waxaa xigay, in shirka Muqdisho ka furmay loo diiday inay ka qeyb galaan xubnaha Midowga Musharixiinta oo dhawaan codsaday in kaalin laga siiyo shirka, si ay kaalin ugu yeeshaan aayo ka tashiga doorashada dalka

Ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay ayaa u sheegay Caasimada Online in madaxweynayaasha Puntland iyo Jubaland Saciid Deni iyo Axmed Madoobe ay diideen in Midowga Musharixiinta kaalin laga siiyo shirka.

Wararka ayaa sheegay in Axmed Madoobe iyo Saciid Deni ay aad uga xumaadeen war-murtiyeedkii dhawaan ay midowga musharixiinta uga hor imaadeen doorashadii Aqalka Sare ee ka dhacday maamul Goboleedyada.

Xiisaddan gunteeda ayaa la rumeysan yahay inay sabab u tahay ayada oo Saciid Deni la rumeysan yahay inuu isku sharxayo madaxweyne, taasi oo si toos ah loolan uga dhex abuureysa isaga iyo Midowga Musharaxiinta.

Xildhibaanada laga soo dooranayo Jubaland iyo Puntland ayaa la rumeysan yahay inay aad isugu haleynayeen Midowga Musharaxiinta, maadaama mamaullada kale ay ku xiran yihiin ama ku dhow yihiin Farmaajo.

Si kastaba, musharaxnimada Deni ayaa albaabka ka xirtay Midowga Musharaxiinta, taasi oo keentay in labada dhinac ay si toos ah isku arkaan, maadaama danahooda siyaasadeed ay isku hor-imaadeen.

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxweynaha Maamulka HirShabeelle Cali Guudlaawe ayaa la filayaa inuu liiska musharaxiinta Aqalka Sare kusoo daro Senator Muuse Suudi Yalaxow, kadib markii uu iska caabiyey cadaadisyo xooggan, sida ay ogaatay Caasimada Online.

Sida aan xogta ku helnay, madaxweyne Guudlaawe ayaa ku gacan seeray dalab kaga yimid Villa Somalia, oo ku aadana in liiska laga saaro Xaaji Muuse, oo ka mid ah siyaasiyiinta sida weyn uga soo horjeeda madaxweyne Farmaajo, islamarkaana ka mid ah hoggaamiyeyaashii hagayey ciidankii Badbaado Qaran ee soo galay Muqdisho.

“Lagama yaabo in Muuse Suudi iyo cid kasta oo maqaam ku dhex leh beesha Mudulood aan ka reebo liiska,” waxaa sidaas xaqiijiyey Cali Guudlaawe, sida ay Caasimada Online u sheegeen siyaasiyiin ka tirsan beesha oo uu la hadlay.

Xogta aan helnay ayaa sidoo kale sheegeysa in liiska lagu soo dari doono Senator Dr. Cusmaan Maxamuud Dufle iyo Maxamed Amiin Sheekh Cusmaan, oo ka mid ah Senatorada beesha Mudulood.

Dhaqanka beesha Mudulood oo aad u xooggan, iyo magaca ay siyaasiyiinta ku leeyihiin beesha dhexdeeda ayaa la rumeysan yahay in darteed uu madaxweyne Guudlaawe u diiday inuu u hoggaansamo cadaadiska Villa Somalia.

Madaxweynaha HirShabelle ayaa sidoo kale diiday isku day kale oo ay Villa Somalia ku dooneysay in liiska lagu daro siyaasiyiin tartan adag gelin kara xubnahan.

Si kastaba, Guudlaawe ayaa laga yaabaa inuu Villa Somalia ku qanciyo inuu liiska ugu daro dhowr qof oo la siinayo kuraasta beelaha kale ee Senataradooda lagu dooranayo HirShabeelle, oo Guudlaawe uusan cadaadis badan kala kulmi doonin.

Maamulka HirrShabeelle ayaa ah kan kaliya ee aan illaa hadda soo magacaabin liiska musharaxiinta Aqalka Sare, waxaana la filayaa in madaxweyne Guudlaawe uu liiska soo saaro kadib dhammaadka shirka wada-tashiga qaran ee ka furmay Muqdisho.

Muqdisho (Caasimada Online) – Wasiirkii hore ee waxbarashada Soomaaliya, ahna xildhibaan ka tirsan golaha shacabka oo muddo xileedkiisu dhammaaday, Mudane Cabdullaahi Goodax Barre ayaa ka hadlay xiisada siyaasadeed ee Beledweyn.

Goodax Barre oo wareysi gaar ah siiyey Soomaali Cable TV ayaa uga digay HirShabelle in la’is ku xiro safarka Cali Guudlaawe & doorashooyinka.

Xidlhibaanka oo hadalkiisa sii wata ayaa xusay in safarka madaxweynaha HirShabelle ee Beledweyn uu xiisad horleh ka dhaliyey magaaladaas oo xarun u ah gobolka Hiiraan.

“Waxaa soo kordhay in Maamulka Hir-Shabelle uu sameynayo isku day ah is dhexgelinta siyaasadda doorashada, cabashada taagneed iyo safarka Cali Guudlaawe, taasi waxa ay dhalisay xiisad cusub,” ayuu wareysigan ku yiri Xildhibaan Cabdullaahi Goodax Barre.

Sidoo kale wuxuu intaasi ku daray in aysan jirin sabab doorashada looga soo wareejiyo Beledweyn, maadaama ay gacanta ku hayaan ciidamada dowladda Soomaaliya.

“Beledweyne amnigeeda waxaa gacanta ku haya ciidamada dowladda federalka, mana jirto sabab loo damco in doorashada laga wareejiyo balse dad ayaa isku xiraya doorashada iyo diidmada safarka Madaxweyne Guudlaawe” ayuu sii raaciyay.

Ugu dambeyn wuxuu hoosta ka xariiqay inay fashilmeen wada-hadalladii xal raadinta ahaa ee maalmahan ka socday gudaha degmada Beledweyne, kadib markii ay siyaasiyiintii iyo xildhibaannadii tegay magaaladaasi ay qorshe kale la yimaadeen, sida uu hadalka u dhigay.

HirShabelle ayaa weli wajaheyso caqabado xoogan oo sababay in aysan weli guda-gelin doorashada Aqalka Sare ee ka bilaabatay xarumaha kale ee maamul goboleedyada dalka.

Muqdisho (Caasimada Online) – Ciidamada ammaanka ee dowladda Soomaaliya, gaar ahaan kuwa Booliska ayaa xalay howl-gal qorsheysan ka sameeyey xaafado ka tirsan degmada Heliwaa ee gobolka Banaadir, kaas oo lagu xaqiijinayey amniga degmadaasi.

Saraakiisha horkaceysay howl-galkan ayaa sheegay inay ku baxeen kooxo burcad ah oo cabasho ay kasoo gudbeen dadka deegaanka, isla-markaana ay gacanta kusoo dhigeen.

Ragga la soo qbatay oo labo ah ayaa waxa ay ku hubeysnaayeen mindi iyo bistoolad macmal ah, sida ay shaaca ka qaadeen saraakiil ka tirsan taliska ciidanka Booliska.

Sidoo kale raggan oo lagu soo bandhigay xarunta maamulka degmada Heliwaa ayaa lagu qabtay moobeelo ay ka soo dhaceen dadka shacabka ah, sida uu talisku sheegay.

Dhankiisa guddoomiyaha cusub ee degmada Heliwaa Mire Salaad Dhuxulow ayaa sheegay inay ka go’an tahay ka hortega kooxaha burcadda ah, isla-markaana ay sugayaan amniga.

Habeen hore ayey aheyd markii sidan oo kale rag hubeysan oo amni darro waday lagu qabtay degmada Kaaraan, kadib howlgal ay ka sameeyeen ciidanka amnaaka Soomaaliya.

Muddooyinkii lasoo dhaafay ayaa saraakiisha laamaha ammaanka waxa ay xoojiyeen howl-gallada lagu xaqiijinayo amniga caasimada, maadaama ay ka dhacayaan doorashooyin.

Dhuusomareeb (Caasimada Online) – Wararka ka imaanaya Magaalada Dhuusamareeb ee Xarunta Maamulka Galmudug ayaa sheegaya in xalay magaaladaas ay mar kale weerar madaafiic ah ku qaadeen dagaal-yahano loo maleynayo inay ka tirsan yihiin kooxda Al-Shabaab.

Madaafiicda oo u muuqday kuwo magaalada bannaankeeda laga soo tuuraayay ayaa baqdin ku dhaliyay dadka deegaanka.

Wararka ayaa sheegaya in inta badan madaafiicda loo ganay dhanka Garoonka Diyaaradaha ee Ugaas Nuur, halkaasoo ay fariisin ku leeyihiin Ciidamada Dowladda iyo kuwa AMISOM.

Dadka deegaanka ayaa sheegay in madaafiicda ka dib ay rasaas xoogan ka dhacday aagga garoonkaasi, isla-markaana ay rasaastu u muuqatay mid ay labada dhinac isweydaarsanayeen.

Ma cadda khasaaraha ka dhashay weerarkaasi, mana jirto wax war ah oo ka soo baxay saraakiisha laamaha amniga. Sidoo kale, kooxda Al-Shabaab ayaan weli ka hadlin.

Al-Shabaab ayaa marar badan horey u weerartay garoonka diyaaradaha Dhuusomareeb, ayada bishii Novermber ee sanadkii hore duqeysay diyaarad uu la socday Madaxweyne Qoor Qoor, taasoo ka kacday garoonka Dhuusamareeb inkastoo aysan jirin wax khasaare ah oo ka dhashay.

Tan iyo markii uu madaxweyne noqday Qoor Qoor, islamarkaana meesha laga saaray Ahlu-Sunna, kooxda Al-Shabaab ayaa kusoo xooogeysaneysay Galmudug, ayada oo Qoor Qoor uu noqday madaxweyne inta badan ku sugan Muqdisho, oo ka shaqeeya danaha Villa Somalia.

Muqdisho (Caasimada Online) – Warsaxaafadeed kasoo baxay taliska guud ee ciidamada AMISOM ayaa waxaa markale looga hadlay dhacdadii lagu laayey todobadii qof ee rayidka ahaa ee dhowaan ka dhacday deegaanka Golweyn oo ka tirsan gobolka Shabeelaha Hoose.

AMISOM ayaa marka hore sameysay qirasho, waxaana qoraalkan ay ku shaacisay in dadka ay dileen ciidamadeeda ay ahaayeen rayid, isla-markaana ay ku ogaatay hordhaca baaritaan la sameeyey oo la xiriira, sida uu u dhacay falkaasi shacabka lagu xasuuqay.

Sidoo kale AMISOM ayaa tilmaamtay in kadib dhacdadaasi ay kulamo la yeelatay cuqaal, xubno ka tirsan bulshada iyo mas’uuliyiinta dowladda, isla-markaana ay u caddeeyeen in aan marnaba la aqbali karin falal dambiyeedyada ay ciidamadu u geystaan dadka rayidka.

Jigjiga (Caasimada Online) – Guddoomiyaha Ururka ONLF Dr. Cabdiraxmaan Sheekh Mahdi Maadey ayaa wareysi uu bixiyey waxa uga hadlay arrimo dhowr ah oo ay ka mid yihiin, dagaalka ka socda gobolka Siti ee Canfarta iyo Soomaalida, arrimaha doorashada deegaanka iyo guud ahaan xaaladda dalka Itoobiya iyo tan deegaanka Soomaali Galbeed.

Guddoomiye Maadey ayaa wareysigaan uu siiyey TV-ga Somali State waxa uu ku sheegay in dagaalka gobolka Sitti ee Soomaalida iyo Canfarta uu yahay mid siyaasadeysan, oo lagu gumaadayo shacabka Soomaaliyeed.

Waxa uu sheegay in shacabka Canfarta aysan shaqo ku lahayn dagaalka, oo Canfarta iyo Soomaalidu ay yihiin dad walaalo ah, dagaalka socdana uu yahay mid dano siyaasadeed laga leeyahay, isagoo wacad ku maray in shacabka Soomaaliyeed ee la xasuuqayo aysan marnaba raali ka noqa doonin, ONLF-na ay difaaci doonto dadka Soomaaliyeed.

“Shacabku waa inay diyaar garoobaan, is hubeeyaan oo hub gataan, sida shacabka Axmaarada loo yiri hub ha gateen, idinkuna waa inaad hub gadataan oo qoryihiina qaadataan, anigu malihi dad kale ku duula, laakiin waxaan leeyahay is difaaca oo degaankiina haddii la idinku yimaado iska difaaca cadawga, haddii ay timaado dawladnimo wadajir ahna waan ka qayb galaynaa, haddii nin walba uu degaankiisa ku ekaadana inaan is difaaci karno waa-lagama maarmaan,” ayuu yiri guddoomiyaha ONLF Cabdiraxmaan Maaday.

Mar uu si guud uga hadlayey xaaladda uu ku sugan yahay dalka Itoobiya, gaar ahaan dagaalada ka socda gobolka Tigray ee waqooyiga dalkaas ayaa waxa uu sheegay in xalku ila muuqdo inuu ku jiro wadahadal dhex-mara xukuumadda iyo TPLF, isagoo sheegay in dagaal aan lagu gaareyn wax natiijo ah.

Sidoo kale hoggaamiyaha ONLF waxa uu wareysigaan uga hadlay doorashada bisha soo socota lagu wado inay ka dhacdo deegaanka Soomaalida, taas oo uu sheegay inay eegayaan waxa ay la yimaadaan guddiga doorashada.

Guddoomiyaha ayaa guddiga doorashada ku eedeeyey in aysan dhex-dhaxaad aheyn, sidoo kalena ay muhiim tahay in la bedelo kaararkii cod-bixinta ee horay muranku uga dhashay.

Cabdiraxmaan Maadey hoggaamiyaha xisbi siyaasadeedka ONLF waxa uu carabka ku adkeeyey in hadii aan la keenin dad dhex-dhexaad ah aysan doorasho ka dhaci doonin deegaanka, isla markaana ay go’aan ka qaadan doonaan, iyagoo kaashanaya shacabka deegaanka, sida uu hadalka u dhigay.

Guddoomiyaha ONLF waxa uu maamulka madaxweyne Mustafe Cagjar ku eedeeyey in ururkiisa uu burburinayo, isla markaana marar badan laga xiray xafiisyada ay ku leedyihiin magaalada Jigjiga oo calanka ONLF la jeex-jeexay.

Mar uu soo hadal qaaday khilaaf ka dhex-taagan ONLF ayuu sheegay  guddoomiyuhu in xubnihii horay looga saaray ururka ay hadda soo dhawaynayaan, albaabaduna u furan yihiin, isla markaana ay rajo weyn ka qabaan inay ururka ku soo laabtaan.

Hoos ka daawo wareysiga

Muqdisho  (Caasimada Online) – Magaalada Muqdisho waxaa maanta ka furmay Shirka Golaha Wadatashiga Qaran oo looga hadlayo dhameystirka Doorashooyinka dalka, raadinta dhaqaalaha ku baxaya, diyaarinta Habraaca Doorashada Golaha Shacabka iyo Qodobo kale.

Kulankaan waxaa shir Guddoominaya Ra’iisul Wasaare Rooble, Siciid Deni, Axmed Madoobe, Axmed Qoor-Qoor, Cali Guudlaawe, Cabdicasiis Laftagareen iyo Cumar Filish.

Sida ay ogaatay Caasimada Online, shirka ayaa waxaa loo diiday inay ka qeyb galaan xubnaha Midowga Musharixiinta oo dhawaan codsaday in kaalin laga siiyo shirka, si ay kaalin ugu yeeshaan aayo ka tashiga doorashada dalka

Xogta aan helnay ayaa sheegeysa in Ra’iisul Wasaare Rooble uu ka gaabsaday codsigii Midowga Musharixiinta ee ahaa inay ka qeyb galaan shirka kadib markii ay ka hor-yimaadeen qaaar ka tirsan madaxda Maamul Goboleedyada dalka.

Ilo-wareedyo lagu kalsoon yahay ayaa u sheegay Caasimada Online in madaxweynayaasha Puntland iyo Jubaland Saciid Deni iyo Axmed Madoobe ay diideen in Midowga Musharixiinta kaalin laga siiyo shirka.

Wararka ayaa sheegay in Axmed Madoobe iyo Saciid Deni ay aad uga xumaadeen war-murtiyeedkii dhawaan ay midowga musharixiinta uga hor imaadeen doorashadii Aqalka Sare ee ka dhacday maamul Goboleedyada.

Madaxda Maamul Goboleedyada HirShabeelle, Koonfur Galbeed iyo Galmudug oo markii hore diidanaa in Midowga Musharixiinta laga qeyb-geliyo howlaha doorashada Soomaaliya ayaa si weyn usoo dhaweeyey go’aanka cusub oo ay qaateen Axmed Madoobe iyo Deni oo markii horeba u ololeen jiray in Midowga Musharixiinta kaalin laga siiyo shirarka wada-tashiga.

Axmed Madoobe, Saciid Deni iyo Midowga Musharixiinta ayaa horey u sameystay golaha Badbaado Qaran ka hor inta aysan doorashada bilaaban, waxaana hadda muuqata in labada dhinac ay kala tageen islamarkaana uu burburay golahaas.

Muqdisho (Caasimada Online) – Ra’iisul Wasaaraha Soomaaliya Maxamed Xuseen Rooble ayaa markii ugu horeysay ka hadlay falkii ay ciidamo ka tirsan AMISOM dil wadareed ugu geysteen dad shacab ah oo degaan magaalada Golweyn ee gobolka Shabeellada Hoose 10-kii bishan.

Ra’iisul wasaare Rooble ayaa maanta u yeeray safiirka dowladda Uganda u joogay Soomaaliya iyo taliska ciidanka AMISOM, waxuuna kala hadlay dhacdadii xanuunka badneyd ee dadka rayidka ah ay ku laayeen, kuwaas oo aan weli meydadkooda la’aasin.

Rooble oo kulankii uu xubnahaas la yeeshay kadib warbaahinta la hadlay ayaa sheegay in guddi heer wasiirro ah uu u xil-saaray baaritaanka dhacdadaas xanuunka leh ee ciidanka AMISOM ay u geysteen shacabka reer Golweyn.

“Waa arrin foolxun oo aan aad uga damqanay, waxaa maanta tacsi iigu yimid safiirka Uganda iyo taliska AMISOM, cid aan ka aqbaleyno ma jirto in dhib loo geysto shacabka Soomaaliyeed, waa lama taabtaan shacabkeenu, waxaan diyaar u nahay oo naloo igmaday inaan u istaagno oo xaqooda aan u soo dhicino, sidaas darteed waalidiinta Soomaaliyeed ee dadkoodii la dilay waxaan leeyahay samir Allaha naga siiyo dadkaas,” ayuu yiri R/Wasaare Rooble.

Waxa uu sheegay in guddi uu u saaray baaritaanka qaabkii loo dilay dadkaas, isla markaana ay sida ugu dhaqsaha badan bulshada ula soo wadaagi doonaan wixii kasoo baxa baaritaankaas.

“Waxaan magacaabay guddi wasiirro ah oo kala ah, wasiir amniga, wasiirka cadaaladda, wasiirka gaashaandhigga iyo wasiirka arrimaha gudaha oo berri la kulmi doona safiirka Uganda iyo taliska AMISOM, arrintaas ayey ka hadli doonaan, safiirka iyo saraakiishu waxay ii xaqiijiyeen in ciidankii dhibkaas geystay gacanta lagu hayo oo maxkamad lasoo taagi doono, anagana waan ku daba geleynaa, wixii kasoo baxana gadaal ayaan idinkala soo wadaagi doonaa,” ayuu hadalkiisa ku sii daray ra’iisul wasaare Rooble.

Tan iyo 10-kii bishaan ehellada dadkii lagu dilay Golweyn waxay dalbanayeen in cadaalad ay helaan oo ciidanka AMISOM ay qirtaan dhibka ay geysteen, iyagoo sheegay in kulamo ay la qaateen saraakiisha AMISOM ay ka meer-meereen qirashada gabood falkaas, waxayna ehelladu wacad ku mareen in meydadka dadkaas oo juwaano ku jira aan la aasi doonin, illaa inta ay ka helayaan cid qaadata mas’uuliyadda dilkooda.

Banaanbaxyo waaweyn ayey ka dhigeen magaalooyinka Muqdisho, Golweyn iyo magaalooyin kale oo ka kala tirsan labada Shabeelle, waxayna cod dheer ku sheegeen in AMSIOM ay tix-gelin ka waayeen, taasna aysan aqbali doonin.

AMSIOM ayaa 10-kii bishaan hal goob ku dishay 7-qof oo ku sugnaa deegaanka Golweyn, waxayna markii ay toogteen kadib ku qarxiyeen miino, taas oo jirkoodii ka dhigtay mid goo-go’ay oo juwaano lagu guray, illaa hadana waxa uu ku jiraan qaboojiye, sida ay sheegeen ehellada dadkii la laayey.

Hoos ka daawo Rooble

Muqdisho (Caasimada Online) – Ra’iisul wasaaraha xukuumadda xil-gaarsiinta Maxamed Xuseen Rooble, ahna qofka mas’uulka ka ah maamulka doorashooyinka Soomaaliya ayaa mar kale muujiyey heerka uu gaarsiisan yahay khilaafka kala dhaxeeya madaxweynaha waqtigiisu dhammaaday ee Maxamed Cabdullaahi Farmaaajo.

Ra’isul Wasaare Rooble ayaan fiidnimadii Khamiistii ka baaqday oo aan qeyb galin casho sharaf uu madaxweynaha waqtigiisa dhammaaday u sameeyey mas’uuliyiinta Turkishka ee ku sugan Muqdisho, xilli loo dabaal-degayey sannad-guuradii 10-aad ee kasoo wareegtay iskaashiga Soomaaliya iyo Turkiga. 

Dowladaha Soomaaliya iyo Turkiga ayaa lahaa xiriir wanaagsan kaasoo la hirgeliyey sanadkii 2011 markii madaxweynaha Turkiga Recep Tayyip Erdoğan uu markii ugu horeysay booqday Soomaaliya isagoo Ra’iisul Wasaare ahaa. Wixii markaas ka dambeeyay, Ankara iyo Muqdisho waxay u dabaaldegayeen maalintan si ay u xoojiyaan xiriirka labada dal.

Rooble oo safar uu ku aaday dalka Masar kasoo noqday subaxnimadii Khamiista ayaa, sida aan xogta ku helnay, iska diiday inuu ka qeybgalo xafladda sababo loo maleenayo inay xiriir la leedahay khilaafkii soo kala dhex galay labada mas’uul.

Khilaafka labada mas’uul ayaa kasoo billowday markii madaxweynaha Soomaaliya uu ka hor yimid wada-hadallada uu Rooble la furay dowladda Kenya, kuwaasi oo lagu soo celiyey xiriirka labada wadan in kastoo Rooble uu sheegay inay heshiiyeen.

Dhacdadaan ayaa muujineysa xiriirka sii xumaanaya ee Farmaajo iyo Rooble, xitaa iyadoo dalku isku diyaarinayo qabashada cod-bixinta baarlamaanka, waxayna tani saameyn ku yeelan kartaa rajada dib u doorasho ee Farmaajo.

Ra’iisul Wasaare Rooble ayaa loo doortay inuu hoggaamiyo doorashooyinka dalka markii tiro daneenayaal ah ay ka biyo diideen sida Farmaajo iyo kooxdiisa u maamulayaan doorashada dalka.

Doorashada Soomaaliya ayaa la qaban doonaa 10-ka October kadib heshiis ay Muqdisho ku saxiixdeen madaxda Maamul Goboleedyada dalka iyo Ra’iisul Wwasaare Rooble, inkastoo laga cabsi qabo inay dib uga dhacdo waqtigaas.

Muqdisho (Caasimada Online) – Dowlada Federaalka Soomaaliya ayaa ka hadashay warar maalmahaan la isla dhex marayey oo ku saabsan diyaarado laga joojiyey inay tagaan Magaalada Hargeysa ee Caasimadda Maamulka Somaliland.

Dowladda Soomaaliya ayaa wax kama jiraan ku tilmaamtay inay jiraan diyaarado laga celiyey inay ka dagaan Magaalada Hargeysa.

War kasoo baxay Wasaaradda Gaadiidka iyo duulista hawada Soomaaliya ayaa lagu caddeeyey inaysan jirin haba yaraatee amar kasoo baxay wasaaradda oo lagu joojiyey duulimaadyada diyaaradaha Fly Dubai iyo Air Arabiya ee Muqdisho iyo Hargeysa.

“Wasaaradda Gaadiidka iyo Duulista Hawada Soomaaliya waxay Warbaahinta iyo Shacabka uga digeysaa faafinta wararka beenta ah ee ku saabsan in la joojiyey duulimaadyada diyaaradaha Fly Dubai iyo Air Arabiya ee Muqdisho iyo Hargeysa,” ayaa lagu yiri qoraal kasoo baxay wasaradda.

Warka kasoo baxay Wasaaradda ayaa kuso aadaya kadib markii maalmihii ugu dambeeyey la hada hayey in Dowladda Soomaaliya ay labadaas diyaaradood ka mamnuucday inay kasoo dagaan garoonka diyaaradaha ee Hargeysa.

Muddooyinkii ugu dambeeyey waxaa jiray khilaaf dhanka farsamada ah oo u dhaxeeyey shirkadaha labadaas diyaarayood ee laga leeyahay dalka Imaaraadka Carabta iyo maamulka Somaliland.

Muqdisho (Caasimada Online) – Golaha Siyaasiyiinta Somaliland (Somali Political Council) ee uu hogaamiyo Gudoomiye Cabdi Xaashi ayaa baaq u diray ra’iisul wasaaraha Soomaaliya Maxamed Xuseen Rooble, iyo madax goboleedyada oo uu maanta shir uga furmay Muqdisho.

Golaha ayaa Madasha Wadatashiga Qaran ka codsaday inay gacan ka gaystaan xal u helidda khilaafka weli ka taagan guddiga doorashooyinka xildhibaanada gobollada waqooyi, oo laba garab kala ah, islamarkaana kala doortay laba hoggaan oo kala raacsan Cabdi Xaashi iyo Mahdi Guuleed.

Golaha ayaa soo jeediyey afar qodob oo xal u noqon kara khilaafkan, balse ma cadda haddii ay jirto cid dhageysaneysay, kadib markii ra’iisul wasaare Rooble uu si cad ula saftay garabka Mahdi Guuleed, sheegayna in khilaafkan lasoo xiray.

Hoos ka aqriso qoraalka kasoo baxay Golaha Siyaasiyiinta Somaliland 

Golaha Siyaasiyiinta Somaliland (Somali Political Council) ee uu hogaamiyo Gudoomiye Cabdi Xaashi wuxuu 11-kii bilood ee la soo dhaafay u halgamayey ama ku hadlayey codka iyo rabitaanka Bulshada, Siyaasiyiinta iyo Musharaxiinta Reer Waqooyi ee doonaya in ay maamushaan oo u madaxbananadaan doorashadooda, hase ahaatee nasiib daro qadiyadda iyo rabitaanka ummadda Reer Waqooyi waxaa la geliyey muran iyo khilaaf siyaasadeysan oo aan dhamaad lahayn oo ay gadaal ka riixayaan Madaxweynaha mudo xileedkiisu dhamaaday iyo dad adeegayaal ah.

Madasha Wadatashiga Qaran ee doorashooyinka oo markeedii horeba aanu ka tirsanaynay in ay ku dhisantay si cadaalad daro ah oo aanay dadka midnimada u taagani ku lahayn wax metelaad ah, waxay keentay in uu jiitamo khilaafka ka jira maamulka iyo madaxbanaanida doorashada reer waqooyi oo ilaa maanta oo meelo badan la soo saaray Senators-kii Barlamaanka 11-aad naloo diidan yahay in aanu aayahayaga ka tashano oo si madaxbanaan u maamulano doorashadayada.

Ra’iisul Wasaaraha iyo Madaxda dawlad goboleedyada dalka ee maanta shirku uga furmayo Muqdisho, waxaanu ugu baaqaynaa in si niyad wanaag iyo Soomaalinimo ku jirto ay noola galaan xal u helida khilaafka ka taagan maamulka iyo madaxbanaanida doorashada Xildhibaanada ka soo jeeda Gobolada waqooyi (Somaliland) oo sidii aanu marar badan qoraal iyo afba ku gudbinay qodobo la kala doorto (options), kuwasoo noqon karay xal kama dambeys ah laakiin nalaga diiday. haddana waxaanu soo jeedinaynaa si doorashadu u qabsoonto in la qaado talooyinkan hoos ku qoran

1. In la dhiso guddoon Reer Waqooyi ah (Steering Committee) doorashada maamusha oo noogu jirta halka maamul goboleedyada oo kale, gaar ahaan tan aqalka sare.

2. In si cadaalad ku jirto loo mideeyo labada dhinac ee Gudiga SEIT Somaliland ee la kala jebiyey, loona sameeyo gudoon mideysan.

3. In habraacyada la sameynayo lagu tixgeliyo duruufaha gaarka u ah doorashada xildhibaanada ka soojeeda Gobolada Waqooyi (Somaliland) oo mudnaanta iyo miisaanka ay leeyihiin la siiyo odayaasha dhaqanka ee ku jira 135ta, maadaama ay yihiin madam keliya ee aanu haysano.

4. In goobta doorashada iyo amnigeedu noqdaan kuwo laysku haleyn karo oo u siman Odayaasha dhaqanka, ergooyinka iyo musharaxiinta, si furana ay u imaan karaan warbaahinta iyo goobjoogyaasha kale.

Muqdisho (Caasimada Online) – Waxaa maanta magaalada Muqdisho si rasmi ah uga furmay shirweynaha looga hadlayo arrimaha doorashooyinka 2021-ka ee u dhexeeya dowladda federaalka, dowlad goboleedyada ka jira dalka iyo sidoo kale gobolka Banaadir

Shirka ayaa waxaa daah-furay ra’iisul wasaare Maxamed Xuseen Rooble, waxaana goob-joog ah shanta hoggaamiye goboleed ee dalka iyo guddoomiyaha gobolka Banaadir.

Sida ay ogaatay Caasimada Online, madaxda ayaa si gaar ah shirkooda uga hadli doona afar qoddob oo muhiim ah, kuwaasi oo kala ah;

1. Diyaar garowga doorashooyinka golaha shacabka
2. Diyaarinta habraacyada doorashooyinka
3. Raadinta dhaqaalaha ku baxaya doorashooyinka
4. Dhameystirka doorashada Aqalka Sare

Sidoo kale waxaa shirka lagu soo qaadi arrimo ku aadan doorashooyinka Aqalka Sare ee billowday iyo casharka laga baran karo, maadaama ay dhaliilo xoogan ka yimaadeen.

Shirkan oo uu dib u dhac ku yimid furitaankiisa ayaa ku soo aaday, xilli xasaasi ah oo la guda-galay doorashooyinka dalka, gaar ahaan tan Golaha Aqalka Sare ee Soomaaliya.

Si kastaba doorashooyinka ka dhacaya dalka ayaa soo maray marxalado kala duwan, waxaana is jiid jiid dheer, kadib heshiis looga gaaray magaalada Muqdisho.

Muqdisho (Caasimada Online) – Sida ay Caasimada Online xog rasmi ah ku heshay, taliyaha ciidanka Booliska Soomaaliya Cabdi Xasan Xijaar ayaa amar ku bixiyay in awood ciidan lagu joojiyo dhismaha dhul danguud ah oo ay Naafada Qaranka lahaayeen oo ku yaala nawaaxiga Dekadda Muqdisho, dhulkaas oo guddoomiye Cumar Filish ka dhisay baakinka gaadiidka ka shaqeeya dekadda Muqdisho. 

Taliye Xijaar ayaa guddoomiyaha ku amray joojinta dhismaha iyo xarig ka jarka, waxaana la sheegay in diidamada gobalka kadib taliye Xijaar ku amray in awood ciidan lagu joojiyo howsha halkaas ka socotay. 

Taliyaha qeybta guud ee booliska gobalka Banaadir Farxaan Qaroole, oo guddoomiye Cumar Filish kula kulmay xaflad xil-wareejin ah oo ka dhacday degmada Heliwaa, aya u sheegay in la soo siiyay amar joojin ah balse uu diiday fulintiisa. 

“Waxaa ammar laygu siiyay inaa joojiyo shaqadii aad halkaas ka waday guddoomiye, anna waxaan dalbaday in warqada lagu cadeeyo inaa awood ciidan duqa Muqdisho oo ciidan wata uga joojiyo dhismaha socda waana ku dhiiran waayay taliyahayga,” ayaa laga soo xigtay Farxoon Qaroole, sida ay ilo-wareedyo u sheegeen Caasimada Online.

Taliyaha ciidanka booliska Soomaaliya ayaa hadda bilaabay in uu lacag ku bixiyo in warbaahinta ka hadlaan Naafada Qaranka oo ay maamulka gobalka Banaadir ku eedeeyaan in uu dhulkaas boobay. 

Guddoomiyaha Gobalka Banaadir ahna duqa Muqdisho ayaa dhowaan ammar ku bixiyay laba dhinaca ee Bari iyo Galbeed ee Dekadda Muqdisho barxado ku yaala lagu wareejiyo darbi lagana dhigo baakinka gaadiidka gala Dekadda Muqdisho oo jaam badan ka sameeyay waddooyinka Gobalka Banaadir. 

Ma cadda halka ay arrintan ku dhammaan doonto, balse sida muuqato ma huri doonto inuu soo farao-geliyo madaxweyne Farmaajo.