Muqdisho (Caasimada Online) – Guddiga Doorashada Heer Federaal ayaa ku dhowaaqay in subaxa Arbacda maanta ah uu guddi u diri doono magaalada Baydhaba, si xal looga gaaro khilaafka u dhaxeeya guddiga iyo maamulka Koonfur Galbeed. 

“Guddiga Hirgelinta Doorashooyinka Heer Federaal ee FEIT ayaa xubno ka mid ah Guddiga u diraya Berri Subax 13.04.2022 Magaalada Baydhabo ee Xarunta KMG ee Dowlad Goboleedka Koonfur Galbeed Soomaaliya. Si xal looga gaadho tabashada Maamulka Koonfur Galbeed,” ayaa lagu yiri qoraal kasoo baxay guddiga. 

Maamulka Koonfur Galbeed ayaa qaadacay shahaado siinta xildhibaanada iyo ka qeyb-galka xafladda dhaarta ah ee xildhibaanada cusub oo berri oo Khamiis ah ka dhaceysa teendhada Afisyoone.

Koonfur Galbeed ayaa ka carootay kadib markii saddex ka mid ah xildhibaanada laga soo doortay deegaanada uu guddiga armay in doorashadooda lagu noqdo, sababo la xiriira inay khaladaad ku jireen, sida uu guddiga sheegay.

Hoggaamiyaha Koonfur Galbeed Cabdicasiis Laftagareen ayaa Ra’iisul Wasaare Rooble inuu isaga xayiraadda mas’uul ka yahay isagoo kursi u raadinaya qof kooxdiisa ka tirsan, qofkaas ayaa loo fahmay wasiirka Gaashaadhigga Soomaaliya oo isagu raadinayey mid ka mid ah sadddexda kursi ee uu guddiga joojiyey. 

Waxaa dhowaanahan socday wada-hadallo ay xildhibaano billaabeen oo uu markii dambana kusoo biiray hoggaamiyaha Galmudug Axmed Cabdi Kaariye Qoor Qoor, balse wax natiijo la taaban karo ah kama soo bixin, inkasta oo Qoor Qoor uu weli ku sugan yahay magaalada Baydhaba.

Xubnaha uu guddiga u dirayo Baydhaba ayaa imaneysa ayada Xubnaha Beesha Caalamka ay weli wadaan dadaallo ay rabaan in kuraasta la xayiray lagu fasaxo, iyagoo cadaadis saaraya Ra’iisul Wasaare Rooble iyo guddiga doorashada ee FEIT.

Ma cadda xubnaha guddiga u dirayo Baydhaba ay horseedi doonto in dib loo dhigo dhaarinta xildhibaanada inta ay xal kasoo helayaan iyo in jadwalka dhaarinta ee 14-ka April lagu socon doono.

Muqdisho (Caasimada Online) – Waxaa tan iyo xalay aad looga hadal hayay baraha bulshada sawiirada taliyaha hay’adda nabad sugidda iyo sirdoonka qaranka, Yaasiin Cabdullaahi Maxamuud oo loo yaqaanno Yaasiin Fareey iyo ra’iisal wasaaraha dowladda Soomaaliya, Maxamed Xuseen Rooble.

Rooble ayaa xalay booqday oo shacab kula kulmay hotelka Jazeera ee Muqdisho, waxaana wehliyey xildhibaano, wasiiro iyo saraakiil uu ka mid yahay Yaasiin Farey oo ah taliyaha NISA.

Sawirkan ayaa hadal haynta badan u abuuray laba arrin dartood, oo mid ay tahay kiiska Ikraan Tahliil, halka midka labaadna uu yahay digniintii NISA ee aheyd in Al-Shabaab ay beegsaneyso madaxweyne Farmaajo iyo ra’iisul wasaare Rooble. 

Middka koowaad: Khilaaf ka dhashay kiiska Ikraan Tahaliil ayaa la aaminsanyahay in labada mas’uul uu ka dhxeeyay kaas oo cirka isku shareeray.

Ikraan Tahaliil oo ahayd gabadh ka tirsan Hay’adda Sirdonka iyo Nabad Sugidda ee Soomaaliya (NISA) ayaa la sheegay inay dileen NISA.

Ra’iisul wasaare Maxamed Xuseen Rooble, ayaa xilligaas soo saaray warqad uu shaqada uga joojiyay madaxii hay’adda NISA Fahad Yaasiin.

Dhanka kale madaxweyne Farmaajo ayaa si kumeelgaar ah xilkii uu banneeyay Fahad ugu magacaabay Gaashaanle Sare Yaasiin Cabdullaahi Maxamuud, oo xilligaas ahaa Taliyaha Nabad Sugidda ee Gobolka Banaadir.

Midda labaad: NISA ayaa dhowaan ka digtay in Al-Shabaab ay beegsaneyso madaxda qaranka, sida Farmaajo iyo Rooble, balse mucaaradka ayaa u fasiray inay tahay in NISA ay beegsaneyso Rooble.

Rooble ayaa la sheegay in markii xalay lagu arkay la weydiiyey “miyaadan ka cabsaneyn Maxamed Maahir?” oo ah ninka ay NISA sheegtay inuu mas’uul ka yahay howlgalka lagu beegsanayo. Rooble ayaa markaas intuu qoslay ku yiri “Maahir iyo ninkii sheegayba waa wadaa.”

Muqdisho (Caasimada Online) – Maama Qaali Maxamuud Guhaad ayaa markii u horeysay ka hadashay dacwada uu Fahad Yaasiin u gudbiyay maxkamadda sare ee dalka, xili aysan waxba ka qaban kiiskii gabadheeda Ikraan oo Fahad uu kamid ahaa eedeysanayaasha liiska u horeeya ku jira.

Qaali ayaa ka dalbatay guddoomiyaha maxkamadda sarre in uu wax ka qabto kiiska Ikraan Tahliil, oo kal hore ay NISA kusoo gunaanaday inay dileen Al-Shabaab kadib markii ay u gacan gashay, inkasta oo sheegashadaasi ay beenisay kooxdu.

“Umadda Soomaaliyeed waxaan u sheegaya in cadaaladdii ay halkaas marayso, maanta in Fahad Yaasiin oo aan gabadhaydii ku tabaayo inuu maxkamadda tagay uu dacwad furay, wax adduunyo darteed kursi. Aniga waxaa iga maqan qof nool, gabar dhan ayaa iga maqan oo nolol iyo geeri aan heyn oo gacantiisa ku dambaysay, maalin waliba waa la iska kay daba wareejinaa, wax cadaaladda oo iiga soo naaso cad uma jeedo” ayey tiri Maama Qaali.

Sidoo kale waxay ayaan-darro ku tilmaamtay in maxkamadii sare ay maanta kursi la raadineyso Fahad, oo asagu ku eedeysan maqnaashaha gabadheeda Ikraan Tahliil oo ka tirsaneyd hay’adda NISA.

“Ninka Maxkamadda ugu wayn waa uu maqlayaa, nin weyn oo sharaf iyo qiimo leh ayaa tahay, Ilaahaga ka cabso, maxakamaddii gabadhii yareed oo 24 jirka aheyd ee dalkeeda iyo dadkeeda wax usoo baratay oo madaxdii dalka ay dhibaataysay wax ayaad ka qabawayseen.”

“Maanta kursi ayaa la raadina, miyaan muwaadin aheyn, waa wax laga xishoodo ee Ilaahey ka cabso (guddoomiye) taydii wax ka qabo.”

Hadalka Hooyada dhashay Ikraan Tahliil ayaa imanaya kadib markii uu Fahad Yaasiin dacwad ka dhan ah guddiga FEIT u gudbiyey maxkamadda sare, kadib markii guddiga uu ka reebay liiska xildhibaanada dooran ee qaadanaya shahaadada, kuwaasi oo qorshuhu yahay in la dhaariyo maalinta Khamiista ee 14/04/2022.

Muqdisho (Caasimada Online) – Wasiirkii hore ee Amniga maamulka Galmudug Axmed Macalin Fiqi horeyna uga mid ahaa xildhibaanada Baarlamaankii 10-aad ee waqtigiisa dhammaaday ayaa soo bandhigay 6 qodob oo uu ka fahmay khudbadda madaxweyne Farmaajo ee ka jeediyey munaasabadda 12-ka April.

Halkaan hoose ka akhriso qoraalk uu Fiqi ka qoray khudbadda Farmaajo

Khudabadda Oday Farmaajo uu ka jeediyey munaasabadda xuska 12 April, oo ahayd middii ugu dheereyd ee uu jeediyo; waxaan ka fahmay dhowr arrimood:

Tan koowaad: odaygu kalimadda ugu badan ee uu sheegey waxay ahayd “QABIIL” uu Umadda uga digayay. Farmaajo wuxuu iska indhatiray waaqaca Soomaaliya ee qabiilka wax walba ay ku salaysan yihiin sida in Xildhibaanada lagu soo doorto qabiil, xilalka kalena lagu magacaabo qabiil.

Tan labaad: wuxuu inkiray dawladihii asaga ka horeeyey iyo waxqabadkoodii, asagoo ka soo qaaday xilli qabiil shaqaynayay oo kaliya.

Tan saddexaad: oo la yaabka lahayd waxay ahayd inuusan khudbadiisa hal marna ku xusin  “kooxda Shabaab” oo uu bedelkeeda adeegsanayay “Alqaacida” asagoo ku dhiiran waayay sida uu hadalada kale ugu dhiirtay!

Tan Afraad: wuxuu ka hadlay dhismaha, qalabaynta iyo xuquuqda ciidanka laakin ma xusin hal tuulo oo ay xoreeyeen, waxaana cabsi laga qabo Shabaab darteed loo xiray maantay magaalada Muqdisho oo dhan!

Tan Shanaad: wuxuu ka hadlay wadaniyadda iyo xasilooni-darro siyaasadeed asagoo ku celceliyey, waxaana la og yahay mudadii uu joogay xukunka in qabyaaladii ay dib u soo noolaatay, kala aamin bax weyn ay dhacday, xasiloonidarrada siyasadeed ee uu abuurayna in madaxtooyadii Aag la isugu jiro oo asaga iyo xukuumadiisii aysan wax wada shaqayn ah lahayn

Tan Lixaad: maba soo qaadin wax doorasho la yiraahdo, Dhaarinta xildhibaanada iyo gobolka Gedo oo siyaasadda gurracan ee Farmaajo ay sababtay in illaa iyo hadda muranka kuraasta taalla uu socdo.

Ugu dambayn duqu wuxuu u muuqday Nin Ummad iyo caalam kale la hadlaya oo ka boodsan waaqaca runta ah ee Soomaaliya. waxaana rajaynayaa khudabadani in ay noqoto mid sagootis ah sida kalimooyinkiisa qaar ka muuqatay!

W/Q: Axmed Macalin Fiqi.

Muqdisho (Caasimada Online) – Wasaaradda Amniga Gudaha Soomaaliya ayaa goordhoweyd soo saartay warqad ay dib ugu fasaxayso oo lagu furayo Terminal-ka MOVECON ee garoonka diyaaradaha Aadan Cadde.

Amarka dib u furista terminalkaan ayaa waxaa lagu sheegay inuu yimid kadib markii laga sal gaaray inta badan sababihii loo xiray markii hore.

“Waxaan ku wargelinaynaa dhamaan hay’adaha sare ku xusan in dib loo furay Terminal-ka MOVECON si buuxda laga bilaabo maanta oo ay taariikhdu tahay 12/4/2022,” ayaa lagu yiri qoraal kasoo baxay Wasaarada Amniga oo uu ku saxiixna Wasiir Cabdullaahi Nuur.

Sidoo kale waxa lagu sheegay qoraalka in dib u furista terminalkaas ay soo dadajisay kadib markii ay xukuumaddu tix-gelisay adeega muhiimka ah ee lagu fuliyo marinkaas.

Dhawaan unbey aheyd markii ay Wasaaradda ku wargelisay ayna fartay Hey’adda socdaalka iyo Maareeyaha Garoonka Diyaaradaha ee Aadan Cadde in si ku meel gaar ah loo xiray dhammaan hawlahii terminal-ka MOVECON ilaa iyo amar dambe laga bilaabo 10/04/2022.

Amarka markii hore si kumeel gaar ah loogu xiray terminal-ka ayaa yimid kadib markii Ururka Midowga Afrika uu ku gacan sayray go’aankii uu ra’iisul wasaare Maxamed Xuseen Rooble dalka uga eryey wakiilka gaarka ah ee ururka u qaabilsan Soomaaliya Francisco Madeira.

Xukuumadda ayaa sidan oo kale dhowr jeer xirtay haddana dib u fasaxday terminal-ka gaarka ah MOVECON ee garoonka diyaaradaha Aadan Cadde, oo ay adeegsadaan hay’adaha Qaramada Midoobay, ciidamada AMSIOM iyo safaaradaha reer Galbeedka.

Baydhabo (Caasimada Online) – Xildhibaanada Labada Aqal ee Baarlamaanka Soomaaliya ee kasoo jeeda maamulka Koonfur Galbeed ayaa weli la awoodi la’yahay in lagu qanciyo inay qaataan shahaadada xildhibaanimada si loogu gudbo wajiga dhaarta ee xildhibaanka ka dhigeysa si rasmi ah.

Maamulka wuxuu ka cabanayaa xayiraad uu guddiga doorashada ee FEIT ku sameeyey 3 ka mid ah kuraastii uu maamulkaas soo gudbiyey natiijadooda.

Hoggaamiyaha Koonfur Galbeed Cabdicasiis Laftagareen ayaa  dhawaan ku eedeeyey Ra’iisul Wasaare Rooble inuu isaga xayiraadda mas’uul ka yahay isagoo kursi u raadinaya qof kooxdiisa ka tirsan, qofkaas ayaa loo fahmay wasiirka Gaashaadhigga Soomaaliya oo isagu raadinayey mid ka mid ah sadddexda kursi ee uu guddiga joojiyey.

Waxaa socday wada-hadallo ay xildhibaano billaabeen oo uu markii dambana kusoo biiray hoggaamiyaha Galmudug Axmed Cabdi Kaariye Qoor Qoor.

Kooxda uu Qoor Qoor hoggaaminayey ayaa Baydhaba u tagay wada-hadallo ay ku sheegeen xal doon iyo in Koonfur Galbeed lagu qanciyo inay xildhibaanada soo fasaxdo, laakiin wada-hadaladii waa dhicisoobeen oo sida muuqata dhaarta lagama soo gaarsiin karo xildhibaanada Koonfur Galbeed.

Maxaa adkeeyey wada-hadallada

Sida la xaqiijiyey Qoor Qoor iyo kooxdii la socotay wax ogolaansho ah kama heysan dhanka Ra’iisul Wasaare Rooble iyadoo dhinaca Rooble ay wax badan ku xiran yihiin.

Ra’iisul Wasaaraha dhawaan mar uu la hadlay xubnaha midowga musharixiinta mucaaradka wuxuu u sheegay inuusan isaga dirsan kooxda Baydhaba aaday uuna saxaafadda ka arkay, laakiin uu wixii xal ah soo dhaweyn doono.

Kooxdii Baydhabo aaday waxaa lagu eedeeyey inay xaaladda uga sii dareen, isku aragti ma aheyn lixdii xubnood ee Baydhaba tagtay, qaar waxay rabeen in Lafta-gareen lagala hadlo saddexdiisa kursi, qaarna waxay rabeen in afarta kursi oo uu midka Fahad ku jiro in isku xeer lagu dhaqo oo aan la kala qaadin, ayuu yiri mid kamid ah xildhibaanada laga soo doortay Koonfur Galbeed oo aan arrintaan wax ka waydiinay.

“Markii doodaha iyo kulamada bateen, waxaa adkaaday kuwii rabay inaan dhaarta lagu degdegin oo si sax ah loo wada hadlo oo uu dhammaan kuraasta ka wada fuqo Ra’iisul Wasaare Rooble, xubnihii noo yimid ee ujeedo badan qaar markii dambe olole ay musharixiin u wadeen ayey halkaan ka dhex billaabeen,” ayuu xildhibaanka ku daray hadalkiisa.

Hoggaamiyaha Galmudug Axmed Cabdi Kaariye Qoor Qoor weli wuxuu joogaa magaalada Baydhaba, halka xubnihii kale ee Muqdisho kusoo laabteen.

Waxaa la sheegay in Lafta-gareen uu mar rabay in laba kursi loo fasaxo kursiga Sareedana lagu laabto doorashadiisa, laakiin xubnihii xal doonka u baxay ayaa qaarkood xaalka sii adkeeyey iyagoo shaqo leexsan u haya Fahad Yaasiin, waxayna Lafta-gareen ku qanciyeen inuu kuraasta isku kiis ka dhigo.

Xubnaha Beesha Caalamka waxay weli wadaan dadaallo ay rabaan in kuraastaas lagu fasaxo, iyagoo cadaadis saaraya Ra’iisul Wasaare Rooble iyo guddiga doorashada ee FEIT, laakiin ilo-wareedyo ka tirsan xafiiska Ra’iisul Wasaaraha waxay sheegeen inuusan Rooble ogoleyn in Qoor Qoor uu dhibco siyaasadeed ka dhex helo kiiskaan, kaasi oo dadka qaar ay ku eedeenayaan inuu yahay ninka xaaladda sii adkeeyey.

Sida aan xogta ku helnay, Qoor Qoor ayaa Lafta-gareen ku qanciyey inuusan ka tanaasulin mowqifkiisa uu xildhibaanada ku xayiran illaa laga fasaxo kursiga Fahad Yaasiin, wuxuuna muddooyinkii dambe Qoor Qoor si rasmi ah uga shaqeenayey danaha Fahad Yaasiin.

Weli waxaa jirta rajo waxaana socda dadaal loogu jiro in la helo xildhibaanada Koonfur Galbeed, laakiin waxaa niyad jab abuurtay in kooxdiisa Baydhaba is xilqaanka u aaday in maanta qaarkood lagu eedeenayo inay xaaladda sii fogeeyeen.

Dooda la xiriirta in Lafta-gareen laba kursi loo fasaxo midna lagu laabto weli miiska ayey saaran tahay, lamana yaqaano sida ay u miro dhali karto.

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxweynaha muddo xileedkiisu dhammaaday, Mudane Maxamed Cabdullaahi Maxamed (Farmaajo) oo maanta khudbad ka jeediyey xuska maalinta ciidanka Xoogga Soomaaliyeed ee 12-ka April ayaa ka hadlay arrimo xasaasi ah.

Farmaajo oo khudbad dhinacyo badan taabaneysa ka jeediyey munaasabadda ayaa ka hadlay arrimo ay ka mid yihiin dib u dhiska ciidamada iyo dagaalka Al-Shabaab, isaga oo ku faanay in dowladiisu ay xoog gelisay tayada ciidanka iyo inay helaan mushaaraadkooda.

Madaxweynaha ayaa sidoo kale ku dheeraaday ka hadalka wadaniyadda iyo qabiilka, wuxuuna tilmaamay in nidaamkiisu bilaabay wadaniyad dhab ah, sida uu hadalka u dhigay.

“Hadaba markii la’ii doortay waxaan ku imid nidaam la yiraah isbedal doon, ma aheyn inaan shaqsi bedalo ama qof beddalo. Isbedal doonku waxa uu ahaa inaan dib u milicsano wixii Aabeyaasheen ay ku shaqeeyeen oo ay ku keeneen xorriyad ay ku keeneen ciidan xoog leh, taas oo ah inaan dib ugu noqdo ama aan kala doorto wixii 30 sano inan dhibaateeyey ee Qabiilahaa oo siyaasaddeenana qayb ka ah,” ayuu yiro Farmaajo.

Sidoo kale wuxuu sii raaciyey “Isbedalkeeno ma aheyn shaqsi bedal, laakiin wuxuu ahaa nidaam bedal, nidaamkaas oo ah inaan billowno waddaniyadda oo si dhab ah oo daacad ah ay naga tahay,”

Dhinaca kale wuxuu soo hadal qaaday dagaalkii ay dowladdiisu la gashay Kenya, gaar ahaan kiiska Badda ee ay Soomaaliya ka gaartay guusha, Farmaajo ayaana xusay in culeys siyaasadeed iyo mid dhaqaale la saaray, xittaa loo sheegay in lagala shaqeynayo dib u doorashadiisa, haddii uu ka laabto dacwadda badda, balse uu taasi ka biyo diiday.

“Si aan badda uga noqo waxaa lay saaray culeys dhaqaale iyo mid siyaasadeed oo xittaa ah in meelo lasoo marsiiyey in Election-ka la’igala shaqeynaayo, si aan usoo noqdo, waana diiday,” ayuu markale khudbaddiisa ku yiri madaxweynaha muddo xileedkiisu dhamaaday.

Hadalkan ayey dad badan u arkaan mid olole ah oo Farmaajo doonayo inuu kula shar tego doorashada soo socota ee loogu jiro loolanka culus, maadaama si weyn la’isugu hayo.

Muqdisho (Caasimada Online) – Guddiga doorashooyinka dadban ee heer federaal ee FEIT ayaa maanta war cusub kasoo saaray munaasabadda dhaarinta xildhibaanada cusub ee labada aqal ee baarlamaanka, taas oo loo qorsheeyey 14-ka bishan aynu ku jirno April.

Qoraal kasoo baxay guddiga ayaa waxaa lagu sheegay in dhaarinta ay dhaceyso maalinta Khamiista ah ee soo socota, iyada oo lagu wargeliyey dhammaan xubnaha baarlamaanka.

“Waxaan halkan idinku wargelinaynaa in maalinta Khamiista 14-ka April, 2022 ay tahay maalinta la qabanayo munaasabadda dhaarinta Xildhibaanada cusub,” ayaa lagu yiri.

Sidoo kale guddiga ayaa farriin culus u diray xildhibaanada dooran, wuxuuna ka dalbaday inay isugu yimaadaan hoolka Teendhada ee Afisooni abaare 10:00AM,.

Guddiga ayaa sidoo kale ugu baaqay xubnaha baarlamaanka ee Golaha Shacabka iyo Aqalka Sare inay ilaaliyaan waqtiga, isla-markaana ay soo xaadiraan.

Waxaan Xildhibaanada Sharafta leh ka codsaneynaa in Saacaddu markay tahay 10:00AM, ay isugu yimaaddaan Hoolka Teendhada ee Afisooni. Waxaana si xushmad leh idiinka codsaneynaa inaad ilaalisaan waqtiga islamarkaana aad u soo diyaar garowdaan Munaasabaddaas,” ayaa mar kale lagu yiri qoraalka kasoo baxay guddiga FEIT.

Arrintan ayaa kusoo beegmeysa, iyadoo aan weli xal loo helin tabashada Koonfur Galbeed oo gebi ahaan xiriirka u jartay ra’iisul wasaare Rooble, walow haatan ay socdaan dadaallo garwadeen ka yahay madaxweynaha dowlad goboleedka Soomaaliyeed ee Galmudug.

Si kastaba, lama oga sida ay wax noqon doonaan, balse guddiga FEIT iyo Rooble oo mas’uul ka ah doorashada ayaa ku adkeysanaya qabashada dhaarinta xildhibaanada.

Muqdisho (Caasimada Online) – Xoghayaha guud ee QM António Guterres ayaa khadka taleefonka kula hadlay madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo, 11-kii April 2022, sida lagu sheegay qoraal kasoo baxay xafiiskiisa.  

War-saxaafadeedka ayaa lagu sheegay in xoghayaha guud uu garab -istaag u muujiyey Soomaaliya oo wajaheysa weeraro sii kordhaya oo ka imanaya kooxda Al-Shabaab iyo abaaro xooggan.

“Wuxuu sidoo kale taageero u muujiyey howlgalka Midowga Afrika ee Soomaaliya ee ATMIS, wuxuuna rajeeyey in Soomaaliya ay awoodi doonto inay amnigeeda xaqiijisato sida ugu dhaqsaha badana uguna macquulsan,” ayaa lagu yiri qoraalka.

António Guterres iyo Farmaajo ayaa sidoo kale ka wada-hadlay doorashada Soomaaliya ee geba-gebada ku dhow, ayada oo la filayo in xildhibaanada cusub lagu dhaariyo magaalada Muqdisho 14-ka bishan April oo ku beegan maalinta Khamiista ah. 

“Xoghayaha guud iyo madaxweynaha waxay sidoo kale ka wada xaajoodeen hanaanka doorashada Soomaaliya. Xoghayaha guud ayaa rajeeyey in si deg deg ah loo soo geba-gebeeyo hanaanka doorashada, islamarkaana arrimaha taagan lagu xaliyo wada-hadal,” ayaa lagu yiri war-saxaafadeedka. 

Wada-hadallada uu António Guterres la yeeshay Farmaajo ayaa kusoo aaday xilli ay jirtay cabsi xooggan oo mucaaradka ay ka muujiyeen in Farmaajo isku dayayo inuu mar kale carqaladeeyo hanaanka doorashada ama sameeyo afgambi maalinta ciidanka xooggan oo ku beegan 12-ka April oo maanta ah.

Midowga Musharaxiinta ayaa qoraal ay shalay soo saareen uga digay in ciidamada qaranka loo adeegsado dano siyaasadeed, sida uu kal hore sameeyay madaxweynaha muddo xileedkiisu dhamaaday.

Golaha ayaa cadeeyay in xuska 12-ka April uu yahay maalin weyn oo ay tahay in umadda u dabaal-degto, isaga oo ciidamada xooga dalka ugu hambalyeeyay munaasibada aasaaskooda oo ku beegan maanta

Si kastaba, golaha ayaa wuxuu ciidanka uga digay inay qeyb ka noqdaan ama fuliyaan ajandaha guracan ee la damacsan yahay in lagu carqaladeeyo dhaarta xildhibaanada oo loo mudeeyay 14-ka April ee 2022-ka, sida ay hadalka u dhigeen.

Muqdisho (Caasimada Online) – Shan sano kadib dadka Soomaalida waxay arkayaan taliyihii awooda badnaa ee hey’adda NISA Fahad Yaasiin Xaaji Daahir oo aaday dhanka hey’adaha garsoorka dalka.

Maxkamadda Sare ee dalka waxaa loo gudbiyey gal-dacwadeed uu wato Fahad Yaasiin, muddo shan sano iyo dhowr bilood ah waa lagu kari waayey inay halkaan soo gaaraan.

Fahad wuxuu ka dacwoonayaan kursigiisa HOP#086 oo ay joojiyeen guddiga doorashada heer Federaal ee FEIT, qareen ayuu qabsaday la taliyaha amniga Qaranka ee madaxweyne Farmaajo.

Maxkamadda Sare ee dalka oo uu hoggaankeeda sare taabacsan yahay madaxweyne Farmaajo lagama sugayo go’aan liddi ku ah Fahad Yaasiin, balse ujeedka dacwadaan ku hoos duugan ayaa faham badan u baahan, iyadoo siyaabo kala duwan loo faaqiday.

Dhowr sharaxaad ayaa laga bixiyey dacwadaan:

1) Wadooyinkii kale oo adkaaday

Dadka aaminsan in dacwadaan si dhab ah kursi loogu raadinayo waxay aaminsan yihiin in dhammaan waddooyinkii kale ay kasoo xirmeen Fahad Yaasiin, taasina ay tahay sababta uu dacwadaan u gudbiyey.

Fahad iyo kooxdiisa waxaa in muddo ah lagu eedeenayey inay wax walba u adeegsadeen xoog iyo dhaqaale, iyagoo dhinac isaga riixay sharcigii dalka.

2) Qorshe siyaasadeed

Fahad Yaasiin oo waayahaan la aaminsan yahay in uusan shaqo badan ka qaban kursigiisa ayaa dadka ka shakisan dacwadaan waxay qabaan inuu rabo in maxkamadda Sare ay kursigiisa fasaxdo, kadibna kooxda Ra’isul Wasaare Rooble qaadacdo go’aanka maxkamadda, markaasna kadibna la aado buuq cusub oo dib usii dhigi kara geediga doorashada, maadaama haddii ay maxkamadu fasaxdo kursigaan ay dhinaca kalena diidaan go’aanka maxkamadda, waxaana xigi kara fowdo iyo buuq hor leh.

3) In lagu lumiyo dareenka 12-ka April

Dadka ka shakisan ujeedka loo gudbiyey dacwadaan waxay qaarkood sheegayaan in ujeedada noqon karto in saacadaha soo socdo dadka laga mashquuliyo howlaha la xiriira 12-ka April oo uu dul saaran yahay walaac xoog leh.

Xubnaha mucaaradka iyo saraakiil ka tirsan ciidanka xoogga dalka ayaa dhowrkii todobaad ee lasoo dhaafay kor u sheegay in munaasabadda 12-ka April in arrimo kale ku hoos duugan yihiin, inkastoo uu taas beeniyey taliye ku xigeenka ciidanka xoogga dalka.

4) In kooxda Farmaajo muujiso inay doorasho rabto

Muddooyinkii lasoo dhaafay waxaa aad u xooganaa wararka la xiriira in kooxda madaxweyne Farmaajo aysan doorasho u socon.

Dadka dacwadda Fahad lafa guraya waxay leeyihiin waxay noqon kartaa farriin loo dirayo Soomaalida iyo Beesha Caalamka oo lagu muujinayo in garabka Farmaajo ay diyaar u yihiin in doorashadu si hagaagsan kusoo dhammaato, balse dhinaca kale ay yihiin cidda cuuryaamineysa geediga doorashada.

Si walbaba, haddii kooxda Fahad ujeeda kursi doon ah la leedahay dacwadaan waa astaan muujineysa hoos ku dhac ku yimid awooddii Fahad Yaasiin iyo sida uu u galaaftay dagaalkii uu la galay Ra’isul Wasaare Maxamed Xuseen Rooble.

Dacwadda Fahad Yaasiin waxay kusoo aadeysaa, iyadoo 14-ka bishaan la sugayo in la qabto dhaarinta xildhibaanada laba Aqal, iyadoo dhinaca kale isha lagu wada hayo munaasabadda 12-ka April.

Muqdisho (Caasimada Online) – Taliyihii hore ee hey’adda Nabad sugidda Soomaaliya ee NISA Jeneraal Cabdiraxmaan Tuuryare ayaa soo saaray qoraal dheer oo ku saabsan arrimaha dhismaha ciidanka xoogga Soomaaliya oo sanadkaan 62-sano jirsaday.

Jeneraal Tuuryare ayaa su’aal geliyey waxa uu sanadkaan ku faani doono Farmaajo, isagoo tilmaamay in ciidanka uusan dhisin ee uu jaha wareeriyey dhismahooda, wuxuuna soo bandhigay xusuusaha heshiisyadii iyo hanaankii dhismaha ciidanka ee dowladihii ay hoggaaminayeen Xasan Sheekh iyo Shariif Sheekh.

Tuuryare ayaa qoraalkiisa cinwaan uga dhigay “Muxuu  Madaxweyne Farmaajo 12 April uga faani doonaa saraakiisha iyo ciidamada Qaranka hortooda?”

Hoos ka aqriso qoraalka Jeneraal Tuuryare oo dhameystiran:

M/W Farmaajo beri ma wuxuu ku faani doonaa Ciidanki Gorgor ee lagu tababaray xerada Turkisom oo heshiiska tababarida ciidankaas uu Turkida la saxiixay M/W Xasan Sheekh,dhulka xeradana la bixiyay isla xiligi M/W Xasan Sheikh,Tababarkooduna bilowday isla xiligi Xasan Sheikh?.

Guud ahaana Turkida Dalka waxaa keenay oo ay xiligiisi yimaadeen madaxweyne Sh Shariif oo lahaa siyaasad ku dhiiri gelisay Turkida in ay soo gurmadaan xag Bani’aadamnimo iyo xag horumarinba.

Ciidanka kale ee kumaandooska Danab iyana waxaa la aasaasay xiligi M/W Sh Shariif, Xiligi M/W Xasan Sheikhna waxaa loo dhameystiray shuruucdi, hanaanki iyo heshiisyadi ka dhinaa iyo in Dowlad saaxiib nala ah loo helo si ay nooga caawiso dhismihiisa waana la howlgeliyay oo mareykanka ayaa heshiis lagula galay ilaa 5000 oo kumaandoos ah in uu noo tababaro,qalabeeyo si ay gacan xoogan uga geystaan  la dagaalanka argagixisada,waxaa lasoo saaray guutooyin inti Proff.Xasan sheikh madaxweynaha ahaa oo weliba ay howlgalo aragagixisada lagu baacsanayay ay qaadayeen.

Ciidamada kale ee qeybaha kala duwan ee xooga(Qeybta 12 April,Q.21aad,Q.54aadQ.43aad,Q.27aad Q.60aad IWM) Farmaaja waa uga deray oo iyagoo shaqa dhismo iyo horumarin ku socoto ayuu xukunka yimid, in uu sii horumariyo iska daaye waa baab’iyay isagoo aaminsan lataliyayaashiisuna ku anqariyeen in ay u badanyihiin hal beel, iyaga iyo saraakiisha xukuntana uusan garab uga heli doonin in ay sharci dara ugu kaalmeeyaan oo ay u qabtaan Dalka sharcigana uu ku burburiyo si uu madaxweyne aan dhicin Dalka uga ahaado.

Ciidankaas Qeybihiisa kala duwan ee uu M/W Farmaajo aaminsanaa ama la aaminsiiyay in ay hal deegan u badanyihiin oo uu u baabi’inaayay sidaas dareteed 5ti sanee lasoo dhaafay waxay ahaayeen ciidanaka Dalka inta xurta ah ka xureeyay argagixisada ilaa hadana hortaagan,Soomali oo dhan ayayna ka koobnaayeen oo Talisyadooodu Waxay ku kala yaaleen Kismaayo,Baydhado,Beledweyne,Garoowe, Dhuusamareeb iyo Banaadir oo ahayd Taliskooda dhexe sidoo kalana aheydTaliska Q.12ka April.in Qeybta 12ka April ee ka howlgasha Banaadir iyo 2da Shabeele u bataan dadka degan deegaanada laga qoray waa iska dabiici sida ay dabiici u tahay qeybta 43aad ee kismaayo xaruntoodu tahay in ay reer Jubaland u bataan ama rer KG u bataan qeybta 60aad oo ay Baydhabo taliska u tahay.

Ciidankaas  gaar ahaan Q.12 April waxay  ahaayeen kuwa u dhimanaayay ku dhaawacmaayay u dhibtoonaayay  la dagaalanka argagixisada Banadir iyo 2da shabeele iyo guud ahaan Difaaca Dalka ileen Danab iyo Gorgor dhisma ayaa ku socday inta aan ka aheyn qeyb yar oo Danab ah oo la howlgeleysay ciidamada Q.12 April.

Howlgelintii ugu horeysay ee Danab iyo Gorgor uu M/W Farmaajo howlgeliyana waxay aheyd 9 ki April 2018 Markii Baarlamaanki Qaranka lagu dumiyay oo Jawaari lagu afgambiyay hay’adi sharci dejinta oo asaaska u aheyd Dowladnimadeenana lagu baabi’yay,marki ku xigtana waxay aheyd 19 ki Febaraayo 2021 oo 2di madaxweyne ee dhisay ciidankas Hoteel ay deganaayeen lagu weeraray,sidoo kale lagu amray in ay rasaas ku furaan/huwiyaan  isla maalinkaas mudaaharaad ay hagaaminaayay Ra’salwasarihi hore Xasan Cali kheyre, Madaxwyne hore Gal-mudg CKariin Guuleed iyo Hogaamiyaha Wadajir C/raxman C/Shakuur iyadoo la rabay in muda kororsigii 2da sano ee sharci darada ahaa lagu meel mariyo.

Duqa haduu la taliyayaal leeyahay ha u sheegaan yuusan is ceebeyn oo uusan ku ololeyn nafna ka raadin ciidan sida ay ku dhismeen iyo akhyaarti dhistay la ogyahay dadkuna wax waa gartaan oo xataa Saraakiisha iyo ciidamada uu ka hor hadli doono waa ogyihiin waxa lasoo maray,waxa uu soo kordhiyay iyo waxa uu u dhibay ciidanka,waxaanaba ka baqayaa in ay qosolka isku celi waayaan marka uu hortooda ka faani doono lana yaabaan indha- cadeyskiisa oo waxay xusuusan doonaan ciidanku in markii ugu horeysay ay furimaha uga soo baxeen 2018-2019 iyagoo mushaar iska daaye gaajo iyo haraad dartii ugu jiri waayay furimah kuna qasabtay dantu in ay ku mudaaharaadaan meel xafiiska madaxweynaha u jirta 200 oo mitir sidi shacab.

W/Q: Gen. Cabdiraxmaan Tuuryare

AFEEF: Aragtida qoraalkan waxa ay ku gaar tahay qofka ku saxiixan, kamana tarjumeyso tan Caasimada Online. Caasimada Online, waa mareeg u furan qof kasta inuu ku gudbiyo ra’yigiisa saliimka ah. Kusoo dir qoraaladaada [email protected] Mahadsanid.

Muqdisho (Caasimada Online) – Magaalada Muqdisho ee caasimadda Soomaaliya waxaa maanta ka socota munaasabadda dabaal-degga xuska 12-ka April oo ku beegan sanad guurada 62-aad ee kasoo wareegtay aaska aaska ee ciidamada Xoogga dalka.

Munaasabaddan oo ah mid ballaaran ayaa waxaa loo xiray inta badan jidadka muhiimka ah ee ku yaalla caasimada, taas oo saameyn ku yeelatay dadweynaha.

Waddooyinka xiran ayaa waxaa ka mid ah jdika dheer ee Maka-Almukarama, wadooyinka Wadnaha iyo Warshadaha.

Sidoo kale waxaa xiran guud ahaan jidadka gala xarunta Wasaaradda Gaashaandhigga oo ay ka socoto munaasabadda xuska 62 guuradii kasoo wareegtay Aas-aaska Ciidanka xoogga dalkan Soomaaliyeed oo ku beegan 12-ka April.

Ciidamada ayaa waddooyinkan ku gooyey gaadiidka dagaalka, iyada oo la dhigay ciidamo dheeraad ah oo dadka gaadiidka ka celinayo halkaasi.

Munaasabadda oo haatan toos u socota ayaa waxaa ka qayb-galaya madaxweynaha muddo xileedkiisu dhammaaday Maxamed Cabdullaahi Maxamed (Farmaajo), dhammaan taliyeyaasha ciidamada iyo sidoo kale wasiiro ka tirsan xukuumadda federaalka Soomaalya.

Ugu horreyn waxaa munaasabadda ka hadlay taliyey Odowaa Yuusuf Raage oo ka hadlay taariikhada dhismaha ciidamada Xoogga dalka iyo marxaladaha adag ee ay ku shaqeeyaan, isaga oo sidoo kale soo hadal qaaday guulaha waa weyn ee ay gaareen sanadihii dambe.

Sidoo kale madaxweynaha ayaa khudbad jeedinaya, isaga oo marka hore hambalyo u diray ciidamada Xoogga dalka iyo saraakiishooda, kadibna guda galay waxqabadka ciidanka.

Xuska 12-ka April ayaa sanadkan kusoo aaday xilli xasaasi ah, isla-markaana lagu jiro xaalada guur ah iyo marxalad doorasho, taas oo keentay in tuhun uu ka dhasho xuska maalintan oo si weyn Villa Soomaaliya lagu eedeeyey inay ka damacsan tahay qorshe kale.

Muqdisho (Caasimada Online) – Waxaa mudooyinkaan danbe magaalada Muqdisho gaar ahaan hoteellada iyo goobaha kale ee lagu cabo shiishada kusoo kordhayay khamriga noocyadiisa kala duwan oo caadi ka noqday magaalada, islamarkaana aanan lala dhuumaneyn ganacsigiisa iyo isticmaalkiisaba.

Baaris ay sameysay Caasimada Online ayaan ku ogaanay in khamriga ugu badan ee laga isticmaalo magaalada Muqdisho uu qaab ganacsi uga yimaado xerada ciidamada Midowga Africa ee ATMIS (Ex-AMISOM) ee Xalane.

Ganacsato Soomaaliyeed iyo saraakiil ka tirsan ciidamada Uganda ayaa ka macaashay suuqa madow ee ay khamriga uga soo saaraan xerada Xalane, waxaana loo suuq keenaa magaalada Muqdisho oo loo qeybiyo hoteellada iyo goobo kale oo si bareer ah looga iibiyo.

Suuqaasi madow ee khamriga ayaa xerada Xalane ee howlgalka ATMIS (Ex-AMISOM) ka dhigaya suuqa ugu weyn Muqdisho ee khamriga.

Duulimaadyada u socda ATMIS iyo hay’addaha UN-ka iyo kuwa kale ee kusoo dega garoonka Aadan Cadde ayaa waxay si toos ah ku xertaan Terminalka MOVCOM oo gooni u ah UN-ka iyo ATMIS, mana la baaro xamuulka ay keenaan diyaaraddaha.

Dowladda Soomaaliya oo waajibaad uu ka saaran yahay inay la socoto waxyaabaha soo gala dalka ayaan jirin cid mas’uuliyad iska saartay iyadoo ay jirto in xitaa ganacsi ahaan ay ATMIS dalka u keento cunooyinka qaar sida hilibka Digaaga, Hilib Ari, Ukun, khudaarta noocyadooda kala duwan sida Tufaaxa, Canabka iyo cunooyin kale oo fara badan, taasoo suuq xumo u keetay ganacsatada Soomaaliyeed ee quutul yoomka raadiya.

Jowhar (Caasimada Online) – Xildhibaan Cabdulqaadir Cosoble Cali ayaa caawa ku guuleystay kursiga HOP#140 oo doorashadiisa lagu qabtay magaalada Jowhar ee xarunta dowlad goboleedka HirShabeelle.

Cosoble ayaa ka guuleystay Cabdikariin Cilmi Tifow oo kursigaas kula tartamay, wuxuuna Cabdikariin helay 22-cod oo kaliya, halka Cabdulqaadir Cosoble oo tartanka uga guuleystay uu helay 76-cod.

Ergada codeysay ayaa aheyd 98 qof, wuxuuna tartankaan ahaa mid furan, sida ay noo sheegeen xubno ku sugnaa hoolka doorashadu ka dhacday ee Jowhar.

Halkaan kursi ayaa caawa doorashadiisa lagu qabtay magaalada Jowhar oo ay weli yaallaan ugu yaraan lix kursi oo aan la dooran, kuwaas oo labo ka mid ah laga soo wareejiyey magaalada Beledweyne.

Kuraasta doorashadooda laga soo raray Beledweyne waxaa ku jira kursiga HOP135 oo ay horay ugu fadhisay Allaha u naxariistee Xildhibaan Aamina Maxamed Cabdi oo 23-kii bishii hore Beledweyne lagu dilay.

Maalmaha soo socda ayaa lagu wadaa in doorashada kuraasta ku hartay HirShabeelle lasoo gabagabeeyo, si xubnaha ku guuleystay ay uga qeyb galaan dhaarinta baarlamaanka 11-aad oo dhaceysa 14-ka bishaan, sida la qorsheeyey.

Muqdisho (Caasimada Online) – Wasiirka gaashaandhigga xukuumadda Soomaaliya Cabdulqaadir Maxamed Nuur (Jaamac) ayaa ciidanka xoogga dalka uga digay in loo adeegsado dano siyaasadeed oo guracan, inta lagu guda jiro dabaaldegga sanad guurada 62-aad oo ku beegan Talaadada berri ee 12-ka Abriil.

Wasiirka ayaa ugu horeyn hambaliyo, salaan iyo bogaadin ku aaddan munaasabadda 12-ka April u diray ciidanka, saraakiisha xoogga dalka iyo qoysaskooda.

“Waxaa laga doonayaa dhammaan qeybaha CQS iyo taliyayaashooda in aysan yeelan sumad iyo ujeedooyin aan aheyn kuwa qaranka ee dastuuriga ah, kana foojignaadaan ku milanka siyaasadaha is diidan ee waqtiga la dhammaa doona,” ayuu yiri wasiirka gaashaandhigga XFS.

Waxaan si gaar ah salaan ugu dirayaa halyeeyada wiilasha iyo gabdhahaba leh ee furimaha hore ku horfadhiya cadawga argagixisada ah, habeen iyo maalinna u shubaaya dhiigooda si ay u difaacaan qarannimada soomaaliyaad.

“CQS guud ahaan waa hay’ado dastuuri ah oo aan dhicin, waqti ka dhamaan, oo haysto mandate furan inta uu jiro qaran soomaaliyeed, arintaas ayaa ka dhigan in ciidamadu yihiin xudunta dowladnimada iyo aasaaska qarannimadeena,” ayuu yiri wasiir Jaamac.

Wuxuu xasuusiyey in ciidanka xoogga in waqti dheer uu horyaallay waajib qaran oo weyn, oo ah in dalka laga ciribtiro Al-Shabaab, “waxaana rajeynayaa in mar walbo maanka lagu haayo in arrintaas ay tahay waajibka ugu weyn ee na sugaaya,” ayuu yiri.

“Waxaan halkaan si gaar ah uga mahad celinaayaa dowladaha aan saaxiibada nahay ee sida walaatinimada ah noogala shaqeeya tayeynta CXD. Waxaana leenahay mahadsanidiin. Ugu danbeyntii, waxaan u rajeynayaa dhammaan xubnaha CXDS in sanadkaan sanadkiisa uu ALLAH ku gaarsiiyo nabad, guul iyo horumar,” ayuu hadalkiisa ku soo gabagabeeyey wasiir Jaamac.

Hoos ka daawo

https://youtu.be/T1SqPktTSwc?t=109

Kismaayo (Caasimada Online) – Is-mari waaga doorashada ee ka taagan gobolka Gedo ayaa u muuqda mid ka fog in xal laga gaaro kadib markii Jubaland ay ku eedeysay madaxweyne Farmaajo inuu qorsheynayo inuu ciidamo ajnabi ah ku daad-gureeyo gobolka.

Abdirashid Danane oo ah la-taliyaha xiriirka dadweynaha ee madaxweynaha Jubaland ayaa sheegay in maamulkiisa uu ka war-hayo qorshaha daad-gureynta ciidamo shisheeye iyo faro-gelin lagu sameynayo doorashada xildhibaanada Garbahaarey.

Waxa uu sheegay in Jubaland ay dooneyso in madaxweyne Farmaajo uu joojiyo faro-gelintaas iyo keenista ciidamada shisheeye.

“Waxaan haysanaa ciidamada Kenya ee ka tirsan AMISOM kuwaas oo kaalin weyn ka cayaaray soo celinta nabadda iyo xasilloonida. Jubaland waxay sidoo kale haysaa saraakiil amni oo ku filan caqabad amni oo kasta. Keenista ciidamo shisheeye oo dheeraad ah kuma talineyno,” ayuu yiri Danane.

Isaga oo la hadlayey SSTV, ayaa Danane wuxuu sheegay in Jubaland ay si buuxda diyaar ugu tahay inay si nabdoon u qabato doorashada 16-ka xildhibaan ee Garbahaarey. 

Digniinta Jubaland ayaa timid saddex maalmood kadib markii ay soo baxeen warbixino sheegayey in kulan uu Doolow ku dhex-maray sarkaaal Ethiopian ah oo lagu magacaabo Gen Tashuma Ayelo iyo Kulane Jiis oo ah sarkaal ka trisan NISA oo wakiil ka ahaa Farmaajo. Kulanka ayaa waxaa sidoo kale goobjoog ka ahaa taliyaha ciidamada Liyuu Boolis Mohamed Ahmed Haji.

Rashid Abdi, oo fallanqeeya amniga Geeska Afrika, ayaa qoraal uu soo dhigay twitter ku sheegay in sirdoonka militariga Ethiopia ay la kulmeen Kulane Jiis si ay u kariyaan qorshe “lagu arbushayo doorashooyinka, lagu diyaarinayo keenista ciidanka lagu soo tababaray Eritrea, laguna diyaariyo qorshe Farmaajo uu ku helo waddo nabdoon oo dhanka Gedo uu uga baxo.”

Madaxweynihii hore ee HirShabeelle Maxamed Cabdi Waare ayaa sidoo kale u sheegay Universal TV in kulanka Doolow uu qorshihiisa ahaa sidii ciidamo Ethiopian iyo Eritrea ah lagu keeni lahaa gobolka

“Waan ka war haynaa tallaabooyinka quusta ah ee Farmaajo uu ku boobayo 16-ka kursi ee Gedo isaga oo adeegsanayo cabsi gelin iyo maleeshiyo ajnabi ah,” ayuu yiri Waare. 

Waare ayaa sheegay in Farmaajo looga adkaanayo dagaalka Gedo ee kala dhaxeeya Axmed Madoobe, taasi oo ku qasbeysa inuu maleeshiyo shisheeye u adeegsado “inuu ku saameeyo kuna xasillooni dareeyo Jubaland.”