Asmara (Caasimada Online) – Wasiirka Warfaafinta dowladda Eritrea Yemane G. Meskel ayaa shaaciyay in Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud oo weli ku sugan Eritrea uu goobjoog ka ahaa dhoola-tus heer sare ah oo Ciidamada Soomaaliyeed ee tobabarka uga socday dalkaas ay ka sameeyeen badda Eritrea.

Yemane ayaa sidoo kale sheegay in dhoola-tuska ciidamada uu kormeerka ku wehlinayay madaxweynaha Eritrea, Isaias Afwerki, ayada oo sidoo kale soo indha-indheeyay dekedda magaalada Massawa iyo nawaaxigeeda.

“Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud oo uu wehliyo Madaxweyne Isaias Afwerki ayaa maanta booqday Dekedda magaalada Massawa iyo nawaaxigeeda. Madaxweyne Xasan ayaa kormeeray dhoolatus ciidan oo ay ku soo bandhigayeen doomo dheereeya oo ay wateen ciidamo ka tirsan xoogga dalka Soomaaliyeed oo muddo tababar ku qaadanayay dalka Eritrea,” ayuu ku yiri qoraal uu soo dhigay bartiisa twitter-ka.

Labada madaxweyne ayaa sidan oo kale kormeer guud kusoo sameeyay cutubyada Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliyeed ee tababbarka u jooga dalka Eritrea.

“Madaxweynaha ayaa salaan sharaf ka qaatay cutubyadan oo si gaar ah loo tababbaray, waxa uuna u kuur-galay xaaladdooda nololeed, isagoona warbixinno ka dhageystay qaar ka mid ah saraakiisha iyo askarta oo Madaxweyne Xasan Sheekh uga mahadceliyay booqashada uu ugu yimid,” ayaa sidoo kale lagu yiri qoraal kasoo baxay Villa Somalia.

Qoraalka ayaa intaas ku daray in Madaxweynaha oo la hadlay ciidamada uu uga warbixiyey qorshaha dowladda ee sugidda amniga guud ee dalka iyo xoreynta deegaannada ay ku dhuumaaleysanayaan argagixisada Al-Shabaab, kuwaas oo cadow ku ah horumarka iyo dowladnimada shacabka Soomaaliyeed.

Madaxweyne Xasan Sheekh ayaa dowladda Eritrea uga mahadceliyay tababbarka ciidamadan oo qayb ka qaadan doona xasilinta Soomaaliya, sida qoraalka lagu sheegay.

Garoowe (Caasimada Online) – Wasiirka Wasaaradda Amniga iyo Arrimaha Gudaha ee Puntland, Cabdisamad Maxamed Gallan iyo Maxamed Cabdiraxmaan Dhamancad ayaa ka hadlay iska hor-imaadkii ciidamo ka wada tirsan kuwa Puntland ku dhexmaray magaalada Boosaaso.

Dagaalka ayaa la sheegay inuu ka dhashay qaabilaadda diyaarad mucaawino sidda oo ka timid magaalada Muqdisho, taasi oo ay la socotay guddoomiye ku-xigeenka koowaad ee Aqalka Hoose ee baarlamaanka Sacdiya Yaasiin Samatar.

Dagaalka ayaa ka dhacay bar kontorool oo laga galo garoonka. Ilo-wareedyo ku sugan goobta ayaa u sheegay Caasimada Online in mas’uuliyiinta garoonka Boosaaso ay amreen inay dib u laabato diyaaradda sidday mucaawinada oo si nabad ah ku degtaya garoonka. 

Wasiirka ayaa sheegay in garoonka diyaaradaha ee Boosaaso ay yimaadeen ciidamo ka tirsan kuwa PSF, iskuna dayeen inay gudaha u galaan garoonka, taasi oo ay ka biyo diideen ciidamada ilaalida ka haya garoonka.

“Anaga oo wax war ah hayn ayaa waxa soo dhacday saaka macluumaad sheegaya in diyaarad sida gargaar ay kasoo degayso garoonka Boosaaso, kadib markii xogtaas timid waxa garoonka yimid ciidamada amniga Puntland waxay yidhaahdeen diyaarad ayaa imaneysa waxa rabna in kasoo dejino alaab iyo masuuliyiin la socota,” ayuu yiri.

Waxa uu sheegay in Puntland aan lagu soo wargelin imaatixinta diyaaradda siday guddoomiye ku-xigeenka baarlamanka Sacdiya Yaasiin Xaaji Samatar.

Waxa uu xusay in Puntland ay mamnuuday in ciidamo lala galo dhamaan garoomada diyaaradaha, islamarkaana isaga ilaaladiisa markii uu alayo Garoonka uu banaanka kaga tago.

Iska hor-imaadka maanta ayaa waxa uu eedeynteeda dusha ka saaray ciidamada PSF oo uu sheegay inay hubka la galeen garoonka diyaaradaha ee magaalada Boosaaso.

Wasiirka ayaa ku dooday inay jirtay wargelin la’aan ku saabsan in garoonka magaalada Boosaaso laga soo dejiyo gargaar, sidoo kalena aan lagu soo warelin Hay’adaha kala duwan ee Puntland, hase yeeshe markii dambe laga ogaaday ciidamada PSF ee garoonka tegay inay diyaaradaas imaneyso.

Ugu dambeyntiina wuxuu ku baaqay tallaabo kasta iyo waxkasta oo la keenayo degaanada Puntland lala soo wadaago hay’adaha ay quseyso, maadaama ay dalka ka jirto xaalad adag.

Muqdisho (Caasimada Online) – Faah-faahino dheeraad ah ayaa kasoo baxaya iska hor-imaad ka dhacay garoonka diyaaradaha Boosaaso, kaasi oo dhaxmaray ciidamada badda ee PMPF ee garoonka amnigiisa gacanta ku haya iyo ciidamo kale oo ka tirsan kuwa la-dagaalanka argagixisada ee loo yaqaan PSF.

Sida ay ogaatay Caasimada Online, iska hor-imaadkan ayaa yimid kadib markii la maamulka Puntland isku dayay celinta diyaarad ay la socotay ku-simaha madaxweynaha Soomaaliya, ahna guddoomiye ku xigeenka koowaad ee Golaha Shacabka Sacdiyo Yaasiin Xaaji Samatar.

Diyaarada oo ay la socotay Sacdiyo Samatar ayaa siday mucaawino, taasi oo markii hore kasoo baxday garoonka diyaaradaha ee magaalada Muqdisho.

Dagaalka ayaa ka dhacay bar-kontorool oo laga galo garoonka, kaasi oo u dhexeeyey ciidamada Puntland iyo kuwa doonayey inay galbiyaan Marwo Sacdiyo Yaasiin Xaaji Samatar.

Sida ay Caasimada Online u xaqiijiyeen Ilo-wareedyo ku sugan goobta waxa dagaalka ka dhashay khasaare kala duwan, ayada oo uu sababay dhimashada 11 ruux oo dhimasho ah iyo tiro kale oo dhaawac ah.

Diyaaradda ayaa sidday gargaar bani’aadanimo oo loogu tala-galay dadka ay saameeyeen abaaraha, waxaana ay ka duushay garoonka Aadan Cadde ee magaalada Muqdisho. Diyaaradda iyo Sacdiya ayaa dib ugu soo laabtay Muqdisho.

Illaa hadda majiro wax hadal ah oo kasoo baxay Puntland iyo dhanka dowladda federaalka oo ku aadan dhacdadaasi.

Si kastaba, Marwo Sacdiya Yaasiin ayaa deegaan ahaan kasoo jeeda Puntland oo lagu soo doortay, balse is hortaagga lagu sameeyey ayaa kusoo aadaya, iyada oo horey Deni ugu hungoobay xilka madaxweynaha, kadibna uu waayey inuu helo xilka ra’iisul wasaaraha, isaga oo sidoo kale markii la magacaabay Xamza Cabdi aad ugu dhaliilay madaxweynaha.

Boosaaso (Caasimada Online) – Diyaarad ay la socotay ku simaha madaxweynaha Soomaaliya, ahna guddoomiye ku xigeenka koowaad ee Golaha Shacabka Sacdiyo Yaasiin Xaaji Samayar, ayaa maanta laga soo celiyey garoonka magaalada Boosaaso, sida ay inoo xaqiijiyeen ilo wareedyo lagu kalsoon yahay.

Sida ay ogaatay Caasimada Online, amar kasoo baxay madaxtooyada Puntland ayaa lagu soo celiyey diyaaraddaas oo markii hore ka baxday garoonka magaalada Muqdisho.

Sidoo kale ilo wareedyada aan la hadalnay ayaa innoo sheegay in duuliyaha uu dalbaday inuu shidaal ku shubto diyaaradda, waxaana markaas kadib loo ogolaaday inay ku degto, garoonka, balse ma dajin wax rakaab ah, iyada oo kadib kusoo noqotay dhanka Muqdisho.

Sidoo kale wararka aan helnay ayaa intaasi kusii daraya in Sacdiyo Yaasiin oo haatan dalka ka ah ku sime madaxweyne aysan markii hore socdaalkeeda ku wargelin Puntland, taas oo sababtay in madaxdu ay soo saarto go’aankan oo xiisad xoogan ka abuuray Boosaaso

Arrintan ayaa waxaa ka dhalatay shaqaaqo xoogan, waxaana lagu soo warramayaa inuu iska hor imaad ka dhacay magaalada Boosaaso, kaas oo u dhexeeyey ciidamada Puntland iyo kuwa doonayey inay galbiyaan Marwo Sacdiyo Yaasiin Xaaji Samatar.

Diyaaradda ayaa sidday gargaar bani’aadanimo oo loogu talagalay dadka ay saameeyeen abaaraha, waxaana ay ka duushay garoonka Aadan Cadde ee magaalada Muqdisho. Diyaaradda iyo Sacdiya ayaa dib ugu soo laabtay Muqdisho.

Xaaladda ayaa weli kacsan, ma jiro wax hadal ah oo kasoo baxay Puntland iyo dhanka dowladda federaalka oo ku aadan dhacdadaasi.

Marwo Sacdiya Yaasiin ayaa deegaan ahaan kasoo jeeda Puntland oo lagu soo doortay, balse is hortaagga lagu sameeyey ayaa kusoo aadaya, iyada oo horey Deni ugu hungoobay xilka madaxweynaha, kadibna uu waayey inuu helo xilka ra’iisul wasaaraha, isaga oo sidoo kale markii la magacaabay Xamza Cabdi aad ugu dhaliilay madaxweynaha.

Muqdisho (Caasimada Online) – Qaar ka mid ah waalidiinta Soomaaliyeed ee ay carruurtooda ku maqan yihiin dalka Eritrea ayaa maanta dibad-bax ka dhigay magaalada Muqdisho, kadib markii shalay muuqaaladooda la helay dhalinyaradaasi Soomaaliyeed.

Waalidiinta oo la hadlay Wariyeyaasha ayaa si weyn ugu mahad-celinayey madaxweynaha Soomaaliya oo xeradooda ku booqday dhalinyaradaas oo tababar loo geeyey Eritrea.

Cabdullaahi Cali Xasan oo ka mid ah waalidiinta ayaa sheegay inay ku farxeen muuqaalka dhalinyaradaas oo markii u horeysay shalay la arkay iyadoo uu booqanayo madaxweynuhu.

“Waxaan u mahadcelineynaa Alle SWT, bacdeyn madaxweynaha JFS mudane Xasan Sheekh Maxmauud tallaabada uu qaaday ayaan uga mahadcelineynaa, waxaana u mahadcelineynaa madaxweynaha dalka Eritrea oo marti qaaday,” ayuu yiri Cabdullaahi.

Sidoo kale wuxuu tilmaamay inay ka dalbanayaan madaxweynaha inuu dhameystiro inta hartay, isla-markaana uu deg-deg dalka ugu soo celiyo dhalinyaradaasi.

“Waxaan ka codsaneynaa in ilamaha sida dhaqsiyaha badan dalka loogu soo celiyo tallaabada uu qaadayna uu ku xajiyo aadna ayuu u mahadsan yahay madaxweyne Xasan,”.

Dhankeeda Hooyo Caasho Cabdi Cilmi oo madasha ka hadashay ayaa shaaca ka qaaday inay uga mahadcelinayaan madaxweynaha, sida uu uga soo jawaabay dalabkooda.

“Horta madaxweynaha waa u duceyneynaa, waana u hambalyeeyneynaa, maadaama uu kasoo jawaabay dalabka waalidiinta,” ayey tiri HwAooyo Caasho.

Muqdisho (Caasimada Online) – Ciidan ay sameysteen dadka ku nool degmada Ceelbarde ee gobolka Bakool oo ka soo hor jeeda maamulka Koonfur Galbeed ayaa soo saaray amarro adag oo salka ku haya arrimaha ammaanka, iyagoo degmadaas ka mamnuucay siyaasiyiin dhowr ah.

Ciidanka oo ariintaan ku socodsiiyey shirkadaha diyaaradaha ayaa soo bandhigay magacyada rag ay sheegeen in amni darro ay ka hurinayaan Ceelbarde, kuwaas oo aysan gey karin, kana qaadi karin degmada.

Afhayeenka ciidankaas oo warbaahinta u akhriyey bayaankii ay soo saareen ayaa yiri, “Shirkadaha diyaaradaha waxaan ka rabnaa inay dhaqan geliyaan xayiraada aan deegaanka ka saarnay xubnaha kala ah: 1-Axmed Sheekh Maxamed (Mashruuc) 2- Axmed Dhuubow Keynaan (Axmed Tabliiq) 3-Khadar Mahad Dhicis 4-Cabdiraxmaan Cumar Boorow 5-Xabe Cismaan Indhaqiiq, 6-Abshir Cabdulqaadir Sheekh Maxamed, 7-Cabdinuur Maxamed Xasan (Dhegaduleel) 8-Iyo Cabdi Gaarane.”

Waxay sheegeen in amarada ragaan looga mamnuucay deegaanka ay salka ku hayaa sugidda ammaanka, iyagoo sideedaas nin ku eedeeyey hurinta colaad ka jirta deegaanka.

“Ciidanka deegaanka oo bulshada Ceelbarde ay dhisatay ayaa soo ogaaday oo amar ka soo saaray dadkii ka dambeeyey gacan ka hadal ka dhacay degmada Ceelbarde oo dad ku waxyeeloobeen, kicin iyo isku dir ayey degmada ka wadeen raggaan,” ayuu yiri afhayeenka u hadlay ciidankaas.

Mid ka mid ah Odayaasha degmada oo warbaahinta la hadlay ayaa sheegay in maamulka Cabdicasiis Laftagareen ay ka tirsanayaan cadaalad darro u badan doorashadii xildhibaanada, gaar ahaan kursi xildhibaan oo laga wareejiyey degmadaas.

Hoos ka daawo

Muqdisho (Caasimada Online) – Ilo-wareedyo ka tirsan dowladda federaalka Soomaaliya ayaa beeniyey warbixino ay qoreen warbaahinta Israel oo sheegaya in Muqdisho ay ka fakareyso inay xiriir diblomaasi la yeelato Israel. 

Wargeyska Times of Israel ayaa shalay qoray in afhayeen u hadlay madaxweynaha Soomaaliya uu sheegay in dowladda ay kala tashaneyso baarlamanka suurta-galnimada ah inay xiriir diblomaasi la sameysato Israel. 

Wargeyska ayaa sheegay in warbixinadan oo ka yimid warbaahinta Channel 12 iyo Kan News aan si madax-banaan loo xaqiijin karin. 

Ilo-wareedyo la hadlay Caasimada Online ayaa xaqiijiyey in afhayeenka madaxweynaha Soomaaliya uusan marnaba la hadlin warbaahinta xigatay, islamarkaana warbixinta wargeyska Times of Israel ay tahay been abuur. 

“Waxaan ilaa hadda la yaabannahay cidda mar kasta beentan naga faafineysa iyo ujeedada laga leeyahay,” ayuu yiri ilo-wareed ka tirsan dowladda oo la hadlay Caasimada Online, kaasi oo sheegay inay suurta-gal tahay in arrintan ay ka dambeeyaan dad mucaaradsan madaxweynaha oo Soomaali ah.  

“Ma jirto cid ka tirsan xafiiska madaxweynaha oo la hadashay warbaahin Israel. Madaxweynaha wuxuu hadda ku mashquulsan yahay soo celinta askarta Soomaaliyeed ee ku maqan Eritrea.”
 
Israel ayaa bishii August 2020 waxay xiriir la sameysatay dhowr dal oo Carbeed oo ay ka mid yihiin Imaaraadka Carabta iyo Bahrain. Sidoo kale bishii October, Sudan ayaa ku biirtay dalalka xiriirka la sameystay Israel. 

Hase yeeshee ma muuqato hadda muhiimad ay Israel u leedahay xiriir ay la yeelato Soomaaliya iyo waxa ay ka faa’iideyso iyo sidoo kale wax dan ah ee Soomaaliya ugu jira.

Soomaaliya weligeed xiriir diblomaasi lama yeelan Tel Aviv.

Times of Israel ayaa bishii May qoray inuu diblomaasi Soomaali ah oo ku dhow Xasan Sheekh u sheegay in dib ugu soo laabashadiisa xukunka ay horumar togan u tahay xiriir dhex-maray Soomaaliya iyo Israel.

Wararka la xiriira xiriirka Israel oo soo shaac-baxay intii uu Xasan Sheekh ku sugnaa Imaaraadka Carabta ayey sidoo kale horey u beenisay madaxtooyada Soomaaliya.

Muqdisho (Caasimada Online) – Wasiirkii hore ee arrimaha dibadda Soomaaliya Yuusuf Garaad Cumar, ahna haatan Ergayga gaarka ah ee Geeska Afrika, Badda Cas iyo Gacanka Cadmeed ayaa ka hadlay arrinta ciidamada ku maqan Eritrea oo shalay muuqaaladii ugu horreysay laga helay, kadib markii uu xeradooda ku booqday madaxweyne Xasan Sheekh.

Yuusuf Garaad oo soo qaatay muuqaal uu sii daayey Telefishinka Eritrea oo ka hadlay booqashada madaxweyneyaasha Soomaaliya iyo Eritrea ay ku tegeen xerada lagu tababarayo ciidamadaas Soomaaliyeed ayaa su’aalo ka keenay muuqaalka laga helay dhalinyaradaas oo saddexdii sano ee lasoo dhaafay walaac laga muujinayey noloshooda.

Wasiirkii hore ee arrimaha dibadda oo soo qaatay hadalkii oo hadda ka hore taliyaha ciidanka Xoogga Dalka ka sheegay baarlamaanka ayaa keenay su’aalahaan.

“Taliyaha miyaa ulakac u qalday Baarlamaanka? Mise isaga ayaa xog laga qarsaday oo la qalday?,” ayuu ku yiri qoraal uu soo dhigay bartiisa gaarka ah ee Facebook-ga.

Sidoo kale wuxuu intaasi ku daray in loo baahan yahay in faham buuxa laga helo waxa sababay inay kala hadlaan taliyaha oo haatan qayb ka ah kormeerka madaxweyne Xasan Sheekh iyo hadalkii kasoo yeeeray madaxweynihii hore oo jiritaanka ciidankaas iyo inay tababar ku maqan yihiin ku daray munaasabadda xil-wareejinta ee ka dhacay Villa Somalia.

“Maaddaama iyada oo uu Taliyaha Xoogga Dalku Baarlamaanka Soomaaliya u sheegay in ogaalkiisa aanay jirin Ciidan Xoogga Dalka ah oo tababbar loogu diray Eritrea, haddana uu Madaxweyniheennii hore, Mudane Farmaajo uu jiritaanka ciidankaas ku daray Xilwareejinta, waxaan jecleystay in aan ogaado waxa Telefishinka Eritrea uu ka sheegayo socdaalka Madaxweynaheenna Mudane Xasan Sheekh iyo kormeerkiisa Ciidankaas isaga oo uu la socdo Taliyaha Xoogga Dalku,” ayuu markale raaciyey Wariye hore Yuusuf Garaadf Cumar.

Askartaan oo tiro ahaan dhan illaa 5,000 oo askari ayaa dalkaas ku sugan in ka badan laba sano, wuxuuna Xasan Sheekh horey u ballan-qaaday inuu dalka kusoo celin doono.

Si kastaba, muuqaallada laga helay dhalinyaradan, kadib booqashada madaxweynaha ayaa waxaa si aad u soo dhaweeyey waalidiinta carruurtaas oo maalmihii la soo dhaafay  dibad-baxyo cabasho ah ka dhigayey gudaha magaalada Muqdisho ee caasimada Soomaaliya.

Asmara (Caasimada Online) – Madaxtooyada Soomaaliya ayaa warbixin cusub kasoo saartay socdaalka uu madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud ku joogo dalka Eritrea, kaasi oo qaadan doona afar maalmood.

Qoraalka ayaa lagu yiri “Madaxweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Mudane Xasan Sheekh Maxamuud oo uu wehelinayo Madaxweynaha dalka Eritrea Mudane Isaias Afwerki ayaa kormeeray cutubyada Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliyeed ee tababbarka u jooga dalkaas.” 

“Madaxweynaha ayaa salaan sharaf ka qaatay cutubyadan oo si gaar ah loo tababbaray, waxa uuna u kuur-galay xaaladdooda nololeed, isagoona warbixinno ka dhageystay qaar ka mid ah saraakiisha iyo askarta oo Madaxweyne Xasan Sheekh uga mahadceliyay booqashada uu ugu yimid.” 

Qoraalka ayaa intaas ku daray in Madaxweynaha oo la hadlay ciidamada uu uga warbixiyey qorshaha dowladda ee sugidda amniga guud ee dalka iyo xoreynta deegaannada ay ku dhuumaaleysanayaan argagixisada Al-Shabaab, kuwaas oo cadow ku ah horumarka iyo dowladnimada shacabka Soomaaliyeed. 

“Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud ayaa adkeeyey fulinta ballan-qaadkiisii ku aaddanaa soocelinta ciidanka Soomaaliyeed ee ku sugan Eritrea, isaga oo xusay sida shacabka Soomaaliyeed ay ugu farxayaan muuqooda halka ay cadawga argagaxisaduna ka naxayaan cududdooda,” ayaa lagu yiri qoraalka. 

Madaxweyne Xasan Sheekh ayaa dowladda Eritrea uga mahadceliyay tababbarka ciidamadan oo qayb ka qaadan doona xasilinta Soomaaliya, sida qoraalka lagu sheegay. 

“Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud oo uu wehelinayo dhiggiisa dalka Eritrea Mudane Isaias Afwerki ayaa booqday goobo ku yaalla dalkaas oo ay ka socdaan mashaariic horumarineed.” 

Muqdisho (Caasimada Online) – Hoggaamiyaha kooxda Al-Shabaab Axmed Cumar Abuu Cubayda ayaa soo saaray fariin uu uga hadlayo doorashooyinkii dalka ka dhacay, isagoo sheegay in madaxda xukunka isku wareejisay aysan waxaba is dhaamin, sida uu hadalka u dhigay.

Wuxuu aad ugu dheeraaday xumo ka sheegidda madaxweynaha cusub ee Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud, isagoo yiri, “Doorashada ay qabteen ma jirto wax ay soo kordhineyso, good iyo abeesbaa is bedalay, waxna isma doorshaan.”

Hoggaamiyaha Al-Shabaab wuxuu madaxda Soomaalida ku tilmaamay kuwo isku kor eg, balse aan isku mowqif aheyn, wuxuu intaas ku sii daray in waxa kaliya oo heshiis ay ku yihiin ay tahay in dhowrkii sanaba mar ay xukunka isku wareejiyaan.

Sidoo kale wuxuu sheegay in ka Al-Shabaab ahaan aysan wax dan ah ka laheyn hoggaamiye kasta oo la doorto, isla markaana aysan kala jecleyn masuuliyiinta dowladda, isagoo yiri, “Deysta oo daaya kan aad doorateen, ama deyriya oo mid kale ku doorsada.”

Abuu Cubayda ayaa wacad ku maray in dalkaan uusan ka dhaqan geli doonin xukun aan ku saleysneyn diinta Islaamka, “Dowladnimo aan ku dhisneyn diinta Islaamka iyo maamul aan u hoggaansamin oo si buuxda aan u hir gelin shareecada Islaamka, marnaba uma ogolaa doono in dalka laga yagleelo,” ayuu yiri Abuu Cubayda.

Wuxuu ku andacooda in masuuliyiinta dowladda Soomaaliya ay ku baxaan gacanta dagaalamayaashooda uu ka jeclaan lahaa ‘inay xaqa raacaan.’

Sidoo kale ninkaan hoggaamiya kooxda Al-Shabaab wuxuu sheegay in doorashooyinkii dalka ka dhacay ay siyaasiyiinta ilowsiiyeen abaaraha daran ee dalka ka jira, isagoo ku dheeraaday dhaliisha ay siyaasiyiinta u soo jiiday abaarta ka jirta Soomaaliya.

Hoggaamiya maleeshiyada Al-Shabaab Axmed Abuu Cubayda wuxuu Madaxweyne Xasan ku eedeeyey dhul boob, wuxuuna ku sifeeyey siyaasi aan waxaba dhaamin kii uu xukunka uga guuleystay, isagoo yiri, “Daf-daflihii hore waxaa bedelay damiir laawe kale oo aan waxaba hambeyneyn.”

Fariintaan oo socaneysa mudo hal saac ku dhow ayuu hoggaamiyaha Al-Shabaab Abuu Cubayda uga hadlayaa seddax qodob oo kala ah abaarta dalka ka jirta, doorashooyinkii dhacay ee Madaxweyne Xasan Sheekh uu ku guuleystay iyo howlgalka ATMIS oo sida uu sheegay guul dareystay 15 sano kadib.

Helsinki (Caasimada Online) – Qofkii ugu horreeyey ee Soomaali ah oo ka mid noqda baarlamanka Finland ayaa hadda loo magacaabay inuu noqdo ergeyga gaarka ah ee dalkaas u qaabilsan dhex-dhexaadinta nabadda ee Geeska Afrika, waxaa sidaas qortay wakaaladda wararka Anadolu Agency. 

Suldan Said Ahmed ayaa diiradda saari doona taageeridda hanaanka nabadda ee mid ka mid ah gobollada ugu deganaansho la’aanta badan caalamka, ayey tiri wasaaradda arrimaha dibedda Finland.

Finland waxay sheegtay inay xiriir qoto dheer la leedahay dhowr dal oo ku yaalla gobolka.

“Caqabadaha uu wajahayo gobolkan jilicsan waxaa ka mid ah dagaalo hubeysan, waxaana dheer inuu hadda wajahayo mid ka mid ah abaarihii ugu xumaa ee tobaneeyo sano,” ayuu yiri wasiirka arrimaha dibedda Finland Pekka Haavisto. 

“Dhex-dhexaadinta nabadda waa mid ka mid ah ahmiydaha siyaasadda arrimaha dibedda iyo amniga Finland.”

Haavisto ayaa sidoo kale sheegay in magacaabistan ay taageereyso dadaallada ay Finland ku xoojineyso xiriirka ay la leedahay dalalka gobolka iyo in sare loo qaadayo in xal nabdeed loo helo dagaallada gobolka

Xilkan ayaan aheyn mid mushaari ah, wuxuuna Suldan ku dhinac wadi doonaa waajibaadkiisa xildhibaannimo.

Suldaan Said Ahmed ayaa u sheegay wakaaladda wararka Anadolu in magacaabistiisa ay imaneyso xilli xasaasi ah oo gobolka uu wajahayo dhibaatooyin dhowr ah, oo ay ku jiraan dagaallada. 

“Waxaan ku faraxsanahay in xilkan la ii magacaabo, waana qaadan doonaa waajibaadkeyga oo kala shaqeyn doonaa mas’uuliyiinta gobolka inay xaliyaan arrimaha taagan,” ayuu yiri.

Suldan ayaa intaas ku daray inuu dhowaan booqan doono gobolka lana kulmi doono mas’uuliyiinta si uu ugala hadlo xiriirka dalalkooda iyo Finland. 

Waxa uu sidoo kale sheegay inuu ka shaqeyn doono sidii haweenka iyo dhallinyarada ay ugu lug yeelan lahaayeen nabad dhisidda iyo dhex-dhexaadinta nabadeed ee gobolka.

Asmara (Caasimada Online) – Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud ayaa weli ku guda jiray booqashadiisa afarta maalin ah ee uu ku joogo dalka Eritrea, taasi oo billaabatay shalay. 

Ayada oo uu wehliyo madaxweynaha Eritrea Isaias Afwerki, madaxweyne Xasan Sheekh iyo wafdigiisa ayaa maanta booqday islamarkaana u kuur galay xubno ka mid ah askarta Soomaalida ee dalkaas ku qaatay tababar socday saddex sano.

Madaxweynaha ayaa salaan sharaf ka qaatay askartaas, oo sawirro laga soo qaaday ay muujinayaan ayaga oo sita calanka Soomaaliya islamarkaana safaf dhaadheer ku jira. 

Madaxweyne Xasan Sheekh ayaa ugu hambalyeeyey ciidanka tababarka ay dhameysteen, wuxuuna hoosta ka xariiqay in la filayo inay xoojiyaan ciidanka xoogga dalka Soomaaliyeed, sida lagu sheegay qoraal kasoo baxay dowladda Eritrea. 

Waa markii ugu horeysay ee si rasmi ah loo arko muuqaalka askartaas tan iyo markii tababarka loogu qaaday dalkaas muddo ku dhow saddex sano kahor, ayada oo walaac badan uu ka jiro xaaladdooda. 

Madaxweyne Xasan iyo wafdigiisa ayaa sidoo kale kormeeray mashruucyo dhowr ah oo horumarineed oo ka socda gobolka Koonfureed ee dalka Eritrea.

Waxaa ka mid ah biyo-xireenada Logo iyo Mislam, mashruucyo beereed, goobo laga dhaliyo korontada iyo warshado laga soo saaro caanaha.

Illaa iyo hadda ma jiraan wax faah-faahino ah oo laga bixiyey wada-hadallada u dhaxeeya labada madaxweyne oo la rumeysan yahay inay ugu weyn tahay arrinta askarta Soomaaliyeed ee muddada ka badan labada sano tababarka ugu maqan dalkaas.

Xog ay heshay Caasimada Online ayaa sheegeysa in arrinta ugu weyn ee madaxweynaha u tegay Asmara ay tahay u kuurgelida iyo qiimeynta xaalada ciidamada Soomaaliyeed ee tababarka loo geeyay dalkaas labo sano ka hor iyo sidii dib dalka loogu soo celin lahaa sida ugu dhaqsiyaha badan.

Madaxweynaha ayaa doonaya inuu ogaado baahiyaha ciidanka iyo haddii ay jiraan caqabado hortaagan dib u soo celinta ciidankaas, taasi oo uu kala hadli doono madaxweyne Afwerki.

Askartaas ayaa tiro ahaan dhan illaa 5,000 oo askari ayaa dalkaas ku sugan in ka badan laba sano, wuxuuna Xasan Sheekh horey u ballan-qaaday inuu dalka kusoo celin doono.

Asmara (Caasimada Online) – Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud ayaa ku sugan magaalada Asmara ee dalka Eritrea, halkaasi oo ay shalay uga billaabatay booqasho afar maalmood qaadan doonta. 

Caasimada Online ayaa og in ujeedka ugu weyn ee madaxweynaha u tegay halkaas ay tahay xaaladda 5,000 oo askari oo Soomaali ah oo dalkaas ku sugan, uuna kala hadlo madaxweyne Afwerki sidii loo soo celin lahaa.

Hase yeeshee, waxaan la saadaalin karin sida Afwerki u dhaqmi doono. Afwerki wuxuu xulufo la ahaa madaxweyne Farmaajo, kumana farxin in xukunka lagala wareegay. Islamarkaana, soo celinta ciidankaas ayaa sumacad iyo taageero weyn u kasbi doonta Xasan Sheekh halka ay aad u dhaawici doonto Farmaajo.

Su’aashu waxay hadda tahay, Afwerki ma ka faa’iideysan doonaa socdaalka Xasan Sheekh oo soo-celinta ciidankaas ma ka dhigi doono mid uu ku abuuro ay isugu soo dhowaadaan isaga iyo madaxweyne Xasan Sheekh mise wuxuu cayaari doonaa cayaar siyaasadeed adag. 

Inkasta oo Afwerki ay ka suurtowdo inuu cayaar siyaasadeed dheelo, haddana agaasime ku-xigeenkii hore ee NISA Cabdisalaan Guuleed ayaa qaba in madaxweyne Xasan Sheekh iyo kooxdiisaba u diyaarsan yihiin wax kasta oo uu la yimaado.

“Inkasta oo aan rumeysanahay in madaxweyne Xasan iyo kooxdiisa isku dayaan wax kasta oo ay guul kusoo gaaraan. Afwerki wuxuu isku dayi doonaan inuu xadido, marin habaabiyo, uuna si buuxda u maamulo araga iyo maqalka madaxweynaha iyo kooxdiisa inta ay ku sugan yihiin Eritrea,” ayuu ku yiri qoraal uu soo dhigay twitter-ka. 

Dhinaca kale, Rashid Abdi oo fallanqeeya siyaasadda gobolka kana tirsan hay’adda Sahan Research ayaa sidoo kale aaminsan in safarka madaxweyne uu laba mid noqon karo.

“Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud wuxuu Eritrea u joogaa soo celinta kumanaanka askarta Soomaaliyeed ee ay haysato Eritrea ayaga oo aan raali ka aheyn. Soo celin deg deg ah oo lagu sameeyo wiilasha maqan waxay guul deg deg u noqon doontaa Xasan Sheekh. Afewerki ma muujin doonaa niyad wanaag, oo ma abaal marin doonaa Xasan Sheekh? Mise kubbad adag ayuu ciyaari doonaa?” ayuu yiri. 

Waxaa jiray warar sheegaya in ciidankaas ay arrimo dhaqaale u xayiran yihiin, iyadoo la sheegayo inay jirto balanqaad dowladda Qatar horay ugu sameysay xukuumaddii hore oo ahaa inay bixin doonaan dhaqaalaha ku bixi doona tababarka ciidankaas kumanaanka gaaraya, waana tan keentay in Madaxweynuhu ku hormaro Eritrea ka hor inta aanu aadin dalka Qatar.

Askartaas ayaa tiro ahaan dhan illaa 5,000 oo askari ayaa dalkaas ku sugan in ka badan laba sano, wuxuuna Xasan Sheekh horey u ballan-qaaday inuu dalka kusoo celin doono. 

Xasan Sheekh ayaa intii uu ka mid ahaa Musharaxiinta Mucaaradka uu su’aalo badan ka keenay halka Ciidankaas ku dambeeyeen iyo sidii dowladdii hore aysan Shacabka iyo waalidiinta dhalinyaradaas ula wadaagin xogta ciidamadaas oo xaaladooda oo warar kala duwan ka soo baxayeen.

Minneapolis (Caasimada Online) – Hoggaamiyeyaasha Muslimiinta magaalada Minneapolis ee gobolka Minnesota ayaa sheegay in nin maskaxda ka xanuunsan uu masjid magaalada ku yaalla ku mindiyeeyey Imaam ku sugnaa.

Jaylani Hussein, oo ah agaasimada Golaha Xiriirka Muslimiinta Mareykanka (CAIR) ee Minnesota, ayaa sheegay in Imaam Cawil Aadan ay dhaawacyo kasoo gaareen madaxa iyo gacanta, uuna geeriyoon lahaa haddii aanu caawin qof kale oo ku sugnaa Masjidka Khalid Binu Walid ee ku yaalla waddada West Lake Street.

Jaylani Hussein ayaa intaas ku daray in Imaamka uu hadda ku sugan yahay gurigiisa oo uu kusoo kabanayo. 

Waxa uu intaas ku daray in qofka weerarka gaystay uu halis ku yahay naftiisa iyo tan bulshada Soomaaliyeed. 

“Waxaan u baahnahay taageero dheeraad ah oo la siiyo adeegyada caafimaadka maskaxda. Waxaa maanta jira shaqsiyaad badan oo bulshadeena ka mid ah oo baahi daran u qaba in la daweeyo, kuwaasi oo u baahan in la geeyo goobaha lagu daweeyo,” ayuu yiri.  

Ninka weerarka gaystay oo la rumeysan yahay inuu yahay 37 Soomaali ah ayaa la xabisay, balse dacwad-oogayaasha kuma soo oogin wax dacwad ah. 

Waxaa dhowr jeer oo horey loogu helay inuu weeraro gaystay. Sanadkii tegay, garsoore ayaa xukmiyey in ninkan uusan maxkamad soo hor-istaagi karin sababo la xiriira caafimaadka maskaxdiisa.  

“Xanuunka maskaxda waa mid ka mid ah waxyaabaha ugu weyn ee sababa dambiyada ka dhex dhaca bulshadeena. Haddii aan loo helin taageerada ku habboona, waxaan aaminsannahy inay sii socon doonto inay dhacaan. Qofkan wuxuu halis ku yahay naftiisa iyo bulshada,” ayuu yiri Jaylani. 

Qofka weerarka gaystay ayaa loo xiray kiisas kale, balse dacwad-oogayaasha kuma soo oogin dacwad la xiriirta weeerarka loo gaystay Imaam Cawil. 

Warbaahinta Minnesota ayaan shaacin magaca qofka weerarka gaystay maadaama aan weli dacwado lagu soo oogin. 

Asmara (Caasimada Online) – Madaxweynaha Soomaaliya, Mudane Xasan Sheekh Maxamuud oo shalay ka ambabaxay magaalada Muqdisho ayaa gaaray magaalada Asmara ee caasimada wadanka Eritrea, halkaas oo ay uga bilaabatay booqasho afar maalmood ah.

Madaxweyne Xasan ayaa waxaa garoonka diyaaradaha ee Asmara kusoo dhaweeyey dhiggiisa dalkaasi, Asaias Afwerki, isaga oo uu la yeeshay kulan horudhac ah.

Haddaba Maxay yihiin saddexda arrimood ee madaxweyne Xasan u tegay Eritrea?

Cumar Yuusuf oo falanqeeya arrimaha Soomaaliya, isla-markaana ah bare jaamacadeed ayaa wareysi uu siiyey BBC ku soo koobay booqashada madaxweynaha saddex arrimood.

Qodobka koowaad wuxuu ku sheegay inuu madaxweynuhu doonayo inuu ka dhabeeyo ballan-qaadkiisii ahaa inuu dib usoo celinayo dhalinyarada Soomaaliyeed ee ku maqan dalkaasi, kuwaas oo ay marar badan walaac iyo cabasho laga muujiyey xaaladdooda.

“Ballan-qaadyadii ugu muhiimsanaa ee madaxweyne Xasan Sheekh Maxaxamuud sameeyey waxaa ka mid ah inuu ciidankaasi, haddii uu ku guleysto xafiiska, sida ugu dhaqsiyaha badan uu kusoo celin doono,” ayuu yiri falanqeeye Cumar Yuusuf.

Sidoo kale wuxuu tilmaamay qodobka labaad uu yahay mid uu ku doonayo madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud inuu ku xoojiyo xiriirka arrimaha dibadda, maadaama shantii sano ee lasoo dhaafay lagu soo koobay dalal dhowr ah, sida Itoobiya, Eritrea iyo Qatar.

“Xiriirka arrimaha dibadda ee Soomaaliya ay la laheyd wadamada dariska iyo caalamkaba waxaa muuqatay in dhowr wadan Soomaaliya ay xooga saartay 5-tii sano ama maamulkii hore, marka waxaan is dhihi karnaa madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud wuxuu rabaa in dowladihii ay isku dhawaayeen 5-tii sano ee la soo dhaafay Soomaaliya oo Itoobiya, Eritrea iyo Qatar ay ka mid tahay iyo dowlado kaleba inuu isku wado,” ayuu sii raaciyey.

Ugu dambeyn wuxuu shaaciyey in arrinta saddexaad ay tahay dardar-gelinta dagaalka ka dhanka ah Al-Shabaab, si ay qayb uga noqdaan ciidamada haatan laga soo celinayo Eritrea.

“Madaxweyne Xasan Sheekh waxaa la’is dhihi karaa wuxuu wadaa abaabul ka dhan ah Xarakada Shabaabul Mujaahidiin waxaa macquul ah iyadana in ciidamadaas soo celintooda ay qayb ka noqon doonto howlgallo ay rabto in ay dowladdu billowdo,” ayuu markale yiri.

Si kastaba, arrinta dhalinyarada ku maqan Eritrea ayaa soo jiitameyso sanadihii dambe, waxaana shakiga uu sii xoogeystay markii lasoo wariyey in laga dagaal geliyey Itoobiya.

Kismaayo (Caasimada Online) – Madaxweynaha dowlad goboleedka Jubbaland, Axmed Maxamed Islaam (Axmed Madoobe) ayaa sameeyey arrin lama filaan ah oo ku aadan qaabka loo qaadanayo shaqaalaha, gaar ahaan agaasimeyaasha guud ee wasaaradaha.

Axmed Madoobe ayaa qaadista imtixaanaadka agaasimeyaasha cusub ee la qaadanayo ku wareejiyey shirkad gaar ah oo lagu magacaabo Human Resource Management Consultancy Expertise Services, taas oo soo bandhigtay natiijada imtixaanadka agaasimayaasha guud .

Shirkadda ayaa ku wareejisay natiijada imtixaanaadka madaxweynaha Jubbaland, kadib kulan gaar ah oo ka dhacay xarunta madaxtooyada ee dowlad goboleedka Jubbaland.

Axmed Madoobe oo arrintan lama filaanka ah ka hadlayey ayaa shaaca ka qaaday in sababta shirkad gaar loo leeyahay ay howshan ugu xil-saareen ay tahay in laga fogaado musuq iyo eex, si loo helo dad tayo leh oo u qalma hoggaaminta wasaaradaha Jubbaland.

Sidoo kale wuxuu uga mahad-celiyay shirkadda qaaday imtixaanka shaqada wanaagsan ee ay qabatay iyadoo ay goob-joog ahayeen madaxda guddiga shaqada iyo shaqaalaha.

Ugu dambeyn madaxweynaha ayaa ballan-qaaday in qof walba oo kasoo gudba imtaxaanka uu xaq u leeyahay in lagu qiimeeyo aqoontiisa iyo waayo aragnimadiisa, taasna ay saldhig u tahay shaqooyinka muhiimka ah ee Jubbaland inay hogaamiyaan dad kasoo bixi kara.

Soomaaliya ayaa marka la’eego dhanka shaqaaleysiinta waxaa ka jira musuq-maasuq xoogan, gaar ahaan hay’adaha dowladda, iyada oo inta badan la sameeyo nin jecleysi.

Muqdisho (Caasimada Online) – Ciidamada ammaanka ee dowlada Soomaaliya oo xalay howlgal ka sameeyey degmada Dayniile ee gobolka Banaadir ayaa gacanta kusoo dhigay rag hubeysan oo la sheegay in ahaayeen koox burcad ah oo dhac u geysaneysay shacabka.

Ciidamada ayaa gacanta kusoo dhigay ilaa 5 nin oo qaarkood ku labisnaa dareeska ciidanka dowladda, halka kuwa kalena ay ku hubeysnaayeen mindiyo ay ku dhibaateynayeen dadka.

Qoraal kasoo baxay maamulka Dayniile ayaa waxaa lagu faahfaahiyey howlgalkaas oo u jeedkiisu ahaa mid lagu xaqiijinayey ammaanka guud ee degmadaasi.

Maamulka ayaa sheegay inay ka jawaabayeen cabashada kasoo yeereysa dadweynaha ee ku aadan dhaca iyo falalka ammaan dari ee ka dhaca halkaasi.

Sidoo kale mamaulka degmada ayaa shaaca ka qaaday in soo qabashadan raggan ay gacan ka geysteen dadka deegaanka oo la shaqeeyey ciidamada ammaanka.

“Annaga oo ka jawaabayna cabashada shacabka ayaa howlgal qorsheysnaa ka fulinay egmada habeenimadi xalay ahayd, waxaana kusoo qab- qabanay burcad hubeysan oo dhac u gaysanayay dad shacab ah. Taasna waxay noogu suuragashay wada shaqaynta shacabka,” ayaa lagu yiri qar qoraal ah oo kasoo baxay maamulka degmada Dayniile.

Howlgalkan ayaa qayb ka noqonayo dhaq-dhaqaaqyo ay dowladdu ka billowday Muqdisho, kuwaas oo lagula dagaalamayo burcadda iyo dadka ka ganacsada maan-dooriyaha.

Muddooyinkii lasoo dhaafay ayaa ammaanka caasimada wuxuu ahaa mid faraha ka baxay, waxaana xaaladu ay gaartay meeshii ugu darneyd taas oo saameyn ku yeelatay shacabka.