Matabaan (Caasimada Online) – Wararka laga helayo gobolka Hiiraan ayaa sheegaya in saaka ciidamadii hore ee Ahlu Sunna Waljamaaca ee la qareemeyey ay la wareegeen guud ahaan gacan ku heynta degmada Matabaan ee gobolkaasi oo dhacay bartamaha Somalia.

Ciidamada oo wata gaadiidka dagaalka, kana tirsan haatan qeybta 21-aad ee Xoogga dalka ayaa isku fidiyey magaalada, iyaga oo ka bilaabay dhaq-dhaqaaqyo cusub.

Sidoo kale wararka ayaa sheegaya in ciidamadu ay qabsadeen baraha koontaroollada ee laga soo galo Matabaan iyo saldhigga Booliska magaaladaasi oo muddooyinkii la soo dhaafay ay ku sugnaayeen ciidamada milatariga ee dowladda federaalka Soomaaliya.

Illaa iyo hadda lama oga sababta rasmiga ah ee ka dambeysa arrintaasi, balse wararka qaar ayaa tibaaxaya in ciidamadii hore ee Ahlu Sunna Waljamaaca ee la qarameeyay ay isku dhaceen saraakiil sar sare oo ka tirsan ciidamada Xoogga dalka Soomaaliyeed.

Ma jiro weli wax hadal ah oo kasoo baxay dhinaca saraakiisha dowladda iyo maamulka magaalada oo ku aadan shaqaaqadaasi.

Xaaladda ayaa haatan ah mid aad u kacsan, waxaana dadka deegaanka ay cabsi ka muujinayaan in iska hor imaad uu ka dhaco degmada Matabaan ee gobolka Hiiraan.

Muqdisho (Caasimada Online) – Faah-faahin dheeri ah ayaa ka soo baxaysa toogasho ay kooxo hubeysan maanta ka geysteen gudaha degmada Wadajir ee gobolka Banaadir.

Dilka oo ahaa mid qorsheysan ayaa ka dhacay jid-cadaha mara dhabarka dambe ee Suuqa Weyn, gaar ahaan dhanka xaafadda Aargada, sida ay innoo xaqiijiyeen goobjoogayaal.

Wararka ayaa sheegaya in askariga oo marayey waddada dhinaceeda ay weerar gaadmo ah kusoo qaadeen rag ku hubeysnaa bistoolado, waxaana ay rasaasta ka haleeshay qeybaha sare ee jirka, taas oo sababtay in isla goobta uu ku geeriyoodo marxuumka.

Sidoo kale waxaa meesha ay wax ka dhaceen gaaray ciidamo ka tirsan kuwa ammaanka Soomaaliya oo meydka ka qaaday halkaasi, kadibna sameeyey baaritaano kooban.

Xaaladda goobta uu dilku ka dhacay ayaa weli kacsan, waxaana laga maqlay rasaas ay ridayeen ciidamada ammaanka, iyadoo muddo kooban uu hakad galay dhaq-dhaqaaqa.

Maamulka degmada Wadajir iyo saraakiisha ammaanka dowladda Soomaaliya weli kama hadlin dilka qorsheysan ee loo geystay askarigaasi.

Maalmihii u dambeeyey ayaa waxaa magaalada Muqdisho oo dhaq-dhaqaaqyo siyaasadeed ay ka socdaan ka dhacayey falal ammaan darri, sida dilal & qaraxyo.

Dhuusamareeb (Caasimada Online) – Madaxweynayaasha maamul goboleedyada ee hadda ku sugan Dhuusamareeb ayaa sii joogaya gudaha magaaladaasi, iyaga oo weli wada-tashiyo ballaaran oo ku aadan xaaladda siyaasadeed iyo doorashooyinka dalka.

Madaxda maamullada, Jubbaland, Puntland, Koonfur Galbeed iyo HirShabelle ayaa illaa & muddo labo cisho sii joogaya Dhuusamareeb, iyaga oo ka qeyb-galaya munaasabadda sanad guurada koowaad ee doorashadii Madaxweynaha Galmudug Axmed Qoor-Qoor.

Sidoo kale madaxweynayaasha dowlad goboleedyada dalka ayaa xalay yeeshay kulan uu albaabada u xirnaa oo looga hadlayey xaaladda dalka iyo khilaafka doorashada 2021-ka.

Shirkan oo saacado badan qaatay ayaa waxaa diiradda lagu saaray, sida laga yeelayo dalka, hadii la gaaro 8-da Febraayo oo ah maalinka u dambeysa ee mudo xileedka madaxweynaha dowladda federaalka ah ee Soomaaliya, Maxamed Cabdullahi Farmaajo.

Waxaa sidoo kale la filayaa in madaxda maamullada shirarkooda ay kasoo saaraan war-murtiyeed ku aadan waxyaabaha ka wada-hadlayaan iyo waxa ay la tahay xaaladda dalka.

Si kastaba kulamadan ayaa kusoo aadayo, iyada oo uu natiijo la’aan kusoo dhammaaday shirkii wada-tashiga ee ka socday magaalada Dhuusamareeb ee caasimada Galmudug.

Baydhabo (Caasimada Online) – Faah faahino dheeraad ah ayaa kasoo baxaya khasaaraha ka dhashay weerar qorsheysan oo xalay lagu qaaday guriga taliyaha ciidanka Asluubta Soomaaliyeed, Genaral Mahad Cabdiraxmaan Aadan uu ka dagan yahay gudaha magaalada Baydhabo ee caasimada KMG ah ee maamulka Koonfur Galbeed Soomaaliya.

Weerarka oo loo adeegsaday bam-gacmeed ayaa waxaa fuliyey rag hubeysan, kuwaas oo goobta isaga baxsaday falka kadib.

Inta la xaqiijiyey waxaa weerarkan ku dhintay ugu yaraan 1 qof, halka ay ku dhaawacmeen 2 ruux oo kale oo shacab ahaa, kuna sugnaa guriga taliyaha.

Sidoo kale wararka ayaa intaasi ku daraya in weerarka kadib ay rasaas fureen ciidan ku sugnaa guriga, waxaana rasaastaasi dhaawac kasoo gaaray markii dambe u geeriyootay gabar yar oo ka mid aheyd dadka deegaanka oo lagu magacaabi jiray Xanaan Barre.

Ciidamada ammaanka ayaa sidoo kal weerarka kadib sameeyey xalay, illaa saaka howl-gallo baaritaano ah oo lagu baadi goobayo kooxihii ka dambeeyey dhacdadaasi.

Guriga la weeraray oo ku yaalla kasoo horjeedka garoonka kubadda cagta Dr Ayuub ee magaalada Baydhabo ayaa xilligaasi waxaa ka maqnaa taliyaha ciidanka Asluubta oo haatan ku sugan magaalada Muqdisho, ahna fadhiga taliska ciidamada Asluubta dalka.

Muddooyinkii lasoo dhaafay ammaanka Baydhabo ayaa ahaa mi deggan, waxaana howl-gallo iyo dhaq-dhaqaaqyo ka waday ciidamada ammaanka ee maamulka Koonfur Galbeed.

Muqdisho (Caasimada Online) – Wasiirkii hore ee arrimaha gudaha Soomaaliya, Mudane Cabdiraxmaan Maxamed Xuseen (Odowaa), ahna haatan xildhibaan ka tirsan golaha shacabka ayaa ka falceliyey khudbadii shalay madaxweyynaha ee baarlamaanka.

Odowaa ayaa shaaca ka qaaday in madaxweynaha Soomaaliya, mudane Maxamed Cabdullahi Farmaaho uusan hal maalin sameyn wax tanaasul ah, gaar ahaan kiisasii ay la kulantay dowladdiisa muddada 4 sano ah ee ay jirtay, isaga oo tusaale u soo qaatay, dhiibistii Qalbi-Dhagax, ridistii Jawaari, arrinka Gedo & ridistiisii Ra’iisul wasaare Khayre.

Sidoo kale Odowaa ayaa nasiib darro ku tilmaamay in madaxweynuhu xilligan ku faano tanaasul ayaan sameeyey, isaga oo tilmaamay inay tahay arrin marin habaabin ah.

“Madaxweynuhu wax kale oo kasta haba sheegtee waan tanaasulay inuu Ummadda u sheego waa ayaan darro iyo marin habaabin cusub,”. ayuu yiri xildhibaan Odowaa.

Halkan hoose ka aqriso:-

Farmaajo iyo Tanaasul: Mashriq iyo Magrib

——————————————-

Shalay waxaan ku maqanaa meel aan anteeno fiican lahayn.

Waxaan saakay dhagaysatay khudbada Madaxweynaha saacaduhu ka harsanyihiin muddo xileedkiisa uu baarlamaanka shaley ka jeediyay

Waxaan la yaabay inta badan madaxweynaha fasaaxad la’aan waa lagu ogaaye laakiin inuu yiraa tanaasul baan sameeyay.

Xukunka madaxweyne Farmaajo iyo tanaasul meel islamaba galaan.

Afar sano oo caga jugleyn, dhago adeyg iyo aamusnaan u badan ayuu muddo xileedkiisii ku dhamaaday.

Hal maalin madaxweynuhu ma tanaasulin, laga bilaabo

– Dhiibistii Qalbi-dhagax

– Ridistii Jawaari

– Boobkii doorashada maamulada dowlad gobleedayada

– Arinka Gedo

– Ridistiisii Raiisul Wasaarishii

– Arimaha la xariira doorashada

Doorashada dhan ee Soomaliya waxa ay u taagantahay madaxweynaha oo diidan inuu mamaulka Jubalanad u madax baneeyo maamulka Gedo.

Madaxweynuhu wax kale oo kasta haba sheegtee waan tanaasulay inuu ummadda u sheego waa ayaan darro iyo marin habaabin cusub.

Muqdisho (Caasimada Online) – Wararka ka imaanaya wadada dheer ee  isku xirta magaalooyinka Muqdisho iyo Afgooye ayaa sheegaya in maanta markale wadadaasi uu ka dhacay qarax miino oo lala eegtay ciidamada Haramcad ee sugaya amniga jidkaasi.

Qaraxa ayaa si gaar ah uga dhacay deegaanka Carbiska, iyada oo lala eegtay ciidamada Booliiska Soomaaliya ee ilaalinya Shaqaalaha iyo Injineerada Turkiga ee dhismaha ka wada wadadaasi oo muhiim u ah isku socodka dadka iyo gaadiidka noocyadiisa kala duwan.

Wararka ayaa sheegaya in qaraxaan ay waxyeelo kala duwan kasoo gaartay ku dhowaad 5 askari oo ka mid ah ciidamada Haramacad ee qaraxa lala beegsaday.

Sidoo kal kadib qaraxa ciidamada ammaanka ayaa sameeyey baaritaano dheeraad ah oo lagu baadi goobayo kooxihii ka dambeeyey falkaasi.

Ma jiro illaa iyo hadda wax hadal ah oo kasoo baxay saraakiisha laamaha ammaanka oo ku aadan qaraxaas iyo howl-gallada xigay intaba.

Muddooyinkii u dambeeyey Al-Shabaab ayaa kordhiyey weerarada qaraxyada ah ee ka dhanka ah Shaqaalaha iyo Injineerada dhismaha ka wada jidka Afgooye & Muqdisho.

Muqdisho (Caasimada Online ) – Madaxweynaha dowladda federaalka ah ee Soomaaliya, Mudane Maxamed Cabdullahi Maxamed (Farmaajo) ayaa maanta dhambaal hambalyo ah u diray guddoomiyaha Ururka Midowga Afrika Mudane Moussa Faki iyo Ku-xigeenkiisa Marwo Dr. Monique Nsanzabaganwa oo dib loogu doortay hoggaanka ururka.

Warsaxaafadeed kasoo baxay xafiiska madaxweynaha ayaa waxaa lagu sheegay in madaxweynaha uu ku bogaadiyey Moussa Faki doorka uu weyn ee uu ka qaatay dadaallada ciribtirka saboolnimada iyo xagjirnimada oo caqabad ku ah horumarka shucuubta Afrika.

Sidoo kale madaxweynaha Soomaaliya ayaa shaaca ka qaaday inuu sii adkeynayo muhiimada ay leedahay in hoggaamiyeyaasha Qaaradda Afrika ay si wadajir ah uga shaqeeyaan arrimaha horumarka, ilaalinta nabadda iyo xasiloonida guud ahaan gobolka.

Madaxweyne Maxamed Cabdullahi Farmaajo oo haatan waqtigiisu sii dhammaanayo ayaa sidoo kale tilmaamay inay ka go’an tahay dowladdiisa xoojinta doorka ay ka qaadaneyso adkenta nabadda Geeska Afrika, xasilloonida, horumarinta dhaqaalaha & daris wanaaga.

Si kastaba Soomaaiya ayaa door fifircoon ku leh ururka Midowga Afrika oo ciidamo ay ka joogaan gudaha dalka, kuwaas oo ka qeyb-qaata dagaalka ka dhanka ah Al-Shabaab.

Muqdisho (Caasimada Online) – Marka la eego Khudbadii shalay ee Madaxweyne Farmaajo waxaa kuu Iftiimaya in uu taagan yahay madaxweynuhu xaalad quus ah, oo aysan caddeyn sida looga bixi karo, waxaana laga dareemayaa inuu ku daalay xaaladaha jahwareeerka leh ee ku qotanta doorashooyinka Soomaaliya. 

Madaxweyne Farmaajo waxa uu aad uga qeyla dhaamiyay madaxda Puntland iyo Jubaland oo uu ku sheegay in ay mar kasta furayaan xargaha uu xiro ee xalka doorashada Soomaaliya.

Sidoo kale waxaa ka muuqday niyad jab iyo kalsooni la’aan uu ka qabo madaxda kale ee lagu xanto in ay dhankiisa jiraan, sida HirShabeelle, Galmudug iyo Koonfur Galbeed. 

Madaxweyne ayaa dhowr jeer tibaaxay inuu tanaasulay isaga oo awoodo inuu ku adkeysto go’aanadiisa saxda ahaa, sida uu yiri 

Waxa uu muujiyay in uu jiro faragalin shisheeye oo toos ah, taas oo taabaneysa heshiisyada doorashooyinka waxa uuna ka deyriyay in lafara geliyo dal xur ah oo madaxbannaan. 

Waxa uu dowladda uu hoggaamiyo ku sheegay mid diyaar u ah doorasho hufan oo lagu qanci karo balse waxa uu rajo xumo ka qabaa in sidaas lala fahmi waayay oo madaxda Dowlad goboleedyada ku qanci waayeen sida ay Dowladda wax urabto. 

Farmaajo waxa uu ku adkeysanayaa in firaaq dastuuri ah aanu dalka geli doonin tusaale ayuuna ka dhigtay baarlamaanka oo uu xasuusiyay in waqti xileedkoodu dhamaaday 27-kii bishii December sanadkii hore. Hadalkan ayaa laga fahmi karaa in isagana uu sidoo kale xukunka sii haysan doono xitaa haddii aanu helin muddo kororsi rasmi ah.

Madaxweynuhu wuxuu ka baaqsaday hadallo suuqa ugu jiray oo ku saabsanaa inuu daneeynayo muddo kordhin, sababta uu golaha u codsadeyna ay tahay ajando waqti dheereysi ah. 

Qodobkaan waxaa la aaminsan yahay in Madaxweyne Farmaajo isaga daayay cadaadiska beesha caalamka darteed. 

Muqdisho (Caasimada Online) – War-saxaafadeed ka soo baxay guddiga lagu muransan yahay ee doorashada Soomaaliya ayaa waxay ku sheegeen in wax laga xumaado ay tahay in is afgaran waa uu ku soo dhamaado, shirkii madaxda heer federaal iyo heer dowlad goboleed ay ku yeesheen Dhuusamareeb.

Arrinta guddigan ayaa ka mid ah seddax qodob oo khilaaf culus uu ka taaganyahay, isla markaana sababtay in illaa hadda la isku fahmi waayo heshiiskii laga gaaray doorashada dalka 17-kii bishii September ee sanadkii hore.

“Guddiga Hirgelinta Doorashooyinka Heer Federaal (GHDHF), waxuu wax laga xumaado ku tilmaamay is afgaran waagii uu ku soo dhamaaday shirkii Samareeb, wuxuuse muujinayaa inay jirto rejo wanaagsan oo weli lagu xallin karo is mariwaaga taagan, wuxuuna dhinacyada ugu baaqayaa in aysan quusan, una istaagaan masuuliyadda ka saaran dalka, ayna hirgeliyaan heshiiskii doorasho ee 17 Sebteembar 2020,” ayaa lagu yiri qoraalka ka soo baxay guddigan lagu muransan yahay.

Qoraalka ayaa intaas ku daray, “Guddigu waxuu u soo jeedinayaa bulshada Soomaaliyeed in ay muhiim u tahay xilligaan in laga wada shaqeeyo isu keenidda dhinacyada hoggaanka Dowladda Federaalka iyo Dowlaha Xubnaha ka ah. Waxuuna guddigu ku boorrinayaa culimada, hoggaanka dhaqanka iyo bulshada qaybaheeda in ay lagama maarmaan tahay in ay qaataan doorkooda soo jireenka ah ee xalinta khilaafyada lagu xalinayey hab dhaqameedka, kaasi oo ahaa wakhti dheer xalka rasmiga ah ee ay Soomaalidu dhexdeeda isku xalliso.”

Guddiga ayaa qoraalkan ugu mahadceliyey dhammaan dhinacyadii isku howlay xallinta khilaafka doorashada, waxuuna si gaar ah ammaan ugu jeediyey shacabka iyo maamulka Galmudug oo marti geliyey shirarkii Dhuusamareeb 1 illaa 4, sidoo kale beesha calaamka ayuu garab taageeda Soomaaliya uga mahad celiyey.

“Guddigu waxuu xasuusinayaa hogaamiyayaasha in mas’uuliyadda qabsoomidda doorashooyinku ay si wadajir ah u saaran tahay hoggaanka Golaha Wadatashiga Qaran iyo si ay u gaaraan xal degdeg ah, lagama maarmaanna ay tahay in ay ka shaqeeyaan isu keenidda iyo maslaxada guud ee wadanka,” ayaa lagu yiri qoraalka.

Ugu dambeyntii guddiga lagu muransan yahay ee doorashooyinka dalka ayaa qoraalkiisa ku yiri, “Si dalku marxaladda uu ku jiro uga gudbo, waxaa uu ku wargelinayaa dhammaan dhinacyada siyaasadda in ay tahay xalka keli ahi fulinta heshiiskii doorashada ee la gaaray 17 Sebteembar 2020, Isla markaana guddigu u diyaarsanyahay qabashada doorashooyin  xor iyo xalaal ah,  oo ka dhaca dalka.”

Garbahaarey (Caasimadda Online) – Ciidamada dowladda Soomaaliya iyo dagaalyahanada Al-Shabaab ayaa ku dagaalamay tuulada Shaataloow oo qiyaastii 18 KM u jirta dagmada Luuq ee gobolka Gedo, waxaana dhacay dagaal khasaare badan dhaliyay.

Labada dhinac ee dagaalamay ayaa tabiyay warar iska soo horjeeda iyadoo dhinac walba uu sheegtay guulo uu ka gaaray dhigiisa kale.

Taliyaha Xasilinta Gobolka Gedo Bakaal Kooke oo warbaahinta la hadlay ayaa sheegay in ciidamada dowladda ay ka hor tageen duulaan ay soo qaadeen dagaalyahanada Al-Shabaab isla markaana ay dileen xubno ka tirsan.

Taliyaha wuxuu kaloo sheegay iney gacanta ku dhigeen hub ay wateen, warbaahinta ayuuna u sheegay iney guul ka gaareen.

Dhanka kale Al-Shabaab ayaa guulo ka sheegatay dagaalkii dhacay, waxeyna sheegeen iney khasaaro badan gaarsiiyeen ciidamada dowladda.

Warbaahinta afka Al-Shabaab ku hadla ayaa daabacay in dagaalyahanada ay gacanta ku dhigeen laba gaari oo nuuca dagaalka ah oo ay ciidamada wateen, kuwaas oo ay sheegeen iney ku socdeen wadada xiriirisa Luuq iyo Doolow.

Dowladda Soomaaliya ayaa ciidamo geysay gobolka Gedo, waana kuwa dhaq-dhaqaaqa ugu badan ak wada deegaankaas.

Muqdisho (Caasimada Online) – Kulankii baarlamanka Soomaaliya ee maanta ee uu khudbadda ka jeediyey madaxweyne Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa noqday mid aan macno badan sameyn, kadib markii qorshihii madaxweynaha iyo xidlhibaanada taageersan ee muddo kordhinta ay fashiliyeen xildhibaanada mucaaradka, sida ay ogaatay Caasimada Online.

Qorshaha muddo kordhinta loogu sameynayo madaxweynaha, oo ay horey uga digtay beesha caalamka, ayaa socday dhowrkii maalmood ee ugu dambeeyey, hase yeeshee awoodda xildhibaano isbaheystay ayaa ku qasabtay guddoomiyaha baarlamanka Maxamed Mursal inuu meesha ka saaro, sida ay dhowr xildhibaan u xaqiijiyeen Caasimada Online.

Sida ay xogta ku heshay Caasimada Online, Mursal ayaa waxaa xalay u tegay xildhibaanada mucaaradka oo aad u tiro badan, waxayna ku wargeliyeen inaysan ogolaaneyn in kulankaas uu qabsoomo, hase yeeshee Mursal ayaa codsaday inay ogolaadaan kulanka balse ballan-qaaday inaan ajendaha shirka lagu soo dari doonin wax muddo kordhin ah.

Xildhibaanada oo aan kalsooni buuxda ku qabin Mursal ayaa ku xiray saddex shardi, si kulanka loo qabto, kuwaas oo kala ahaa.

1 – Inuu si shaacsan u shaaciyo in ajendaha kulanka aanu qeyb ka aheyn wax muddo kordhin ah, kuna kooban yahay khudbadda madaxweynaha kaliya.
2 – Inuu kulanka ka saarao xildhibaanada Aqalka Sare, maadaama kuwa la ogaa inay imanayaan ay ahaayeen kuwa taageersan madaxweynaha.
3 – In warbaahinta loo ogolaado kulanka, si ay u duubaan wax kasta oo ka dhacaya xarunta.

Guddoomiye Mursal ayaa fuliyey dhammaan saddexda qodob, wuxuuna madaxweynaha ku wargeliyey in qorshihiisa uusan socon karin sababo la xiriira cadaadiska xildhibaanada mucaaradka oo tiro badan iyo kan beesha caalamka oo horey u jiray.

Madaxweynaha ayaa kadib qorshihiisa bedelay wuxuuna kulanka ka jeediyey khudbad aan wax badan soo kordhin, ayada sidaas ku fashilmay qorshihii muddo kororsiga.

Dhuusamareeb (Caasimada Online)-Wararka aan caawa ka heleyno magaalaada Dhusamareeb ee xarunta maamulka Galmudug ayaa sheegaya in halkaas uu ka socdo shir gaar ah oo u dhaxeeya madaxweynayaasha Galmudug, Puntland, Koonfur Galbeed, HirShabeelle iyo Jubbaland.

Shirkaas oo ah mid ay albaabadu u xiranyihiin oo warbaahintu ay dibad-joog ka tahay ayaa xogaha aan ka heleyno waxay sheegayaan in madaxdu ay uga hadlayaan khilaafka ka taagan doorashooyinka dalka.

Khilaafka doorashooyinka dalka oo hadda ka sii daray ayaa sababay in natiijo la’aan uu ku soo dhamaado shirkii maalmihii lasoo dhaafay madaxda heer federal iyo heer dowlad goboleed uga socday Dhuusamareeb.

Sida aan xogta ku helnay madaxda ku sugan Dhuusamareeb waxay shirarkooda diiradda ku saarayaan sida laga yeelayo dalka, hadii la gaaro 8-da Febraayo oo ah maalinka u dambeysa ee mudo xileedka madaxweyne Farmaajo.

8-da bishan Febraayo oo 4-tiisa sano ay u dhamaaneyso madaxweyne Farmaajo ayaa ku beegan Isniinta soo socota, waxaana naga xigta berri oo Axad ah.

Madaxweyne Farmaajo, Ra’iisul wasaare Rooble iyo guddoomiyaha gobolka Banaadir Cumar Filish ayaa maanta isaga soo baxay Dhuusamareeb, iyadoo aysan jirin wax heshiis ah oo la gaaray.

Qodobka ugu adag ee fashiliyey shirkii wadatashiga ee Dhuusamareeb ayaa noqday arrinta gobolka Gedo, waxayna dowladda federaalka iyo Jubbaland isku eedeeyeen fashilka ku yimid shirkaas, maadaama ay isku heystaan maamulidda gobolkaas.

Xaaladda siyaasadeed ee dalka ayaa mareysa meel aad u cakiran oo aan la saadaali karin, halka ay u jaheysa doonto saacadaha ama maalmaha soo socda, maadaama saacado kooban ay u hareen madaxweyne Farmaajo, isla markaana ay meesha ka baxeyso kala sareyntii dadka.

Muqdisho (Caasimada Online) – Faahfaahino dheeraad ah ayaa ka soo baxaya khasaaraha ka dhashay qarax caawa ka dhacay magaalada Muqdisho, gaar ahaan agagaarka isgoyska KM-4.

Qaraxa oo ahaa mid miino ayaa la dhigay dhinaca wadada ka baxda isgoyska KM-4 ee aadda dhanka garoonka Aadan Cadde ee sii hor-marta Hotelkii dhawaan la weeraray ee Afriik.

Inta la xaqiijiyay hal qof ayaa ku geeriyooday qaraxaas, halka ugu yaraan seddax qof oo kale ay ku dhaawacmeen, sida ay Caasimada Online u sheegeen dad goobjoogayaal ahaa.

Qaraxa ayaa lala beegsaday gaari ay wateen ciidamo boolis ah, kaas oo ahaa nooca aysan xabadu karin, waxayna dadka ku waxyeeloobay dhamaantood ahaayeen shacab wadada marayey.

Sidoo kale burbur xoog leh ayaa soo gaaray goobo ganacsi oo lagu iibiyo qalabka lagu dayac-tiro gaadiidka ee loo yaqaano (SPARE PARTS-ka) kuwaas oo aad ugu dhawaa goobta la dhigay qaraxaas.

Gaarigii lala beegsaday qaraxaas ayaa markii isaga tegay goobta, waxaana soo gaaray ciidamo boolis ah, kuwaas oo mudo kooban hakad geliyey isku socodkii gaadiidka, wallow ay saacad kadib dib u fureen wadada.

Luuq (Caasimada Online) – Faah-faahino dheeraad ah ayaa ka soo baxaya dagaal culus oo maanta ciidamada dowladda Soomaaliya iyo Al-Shaabab ku dhexmaray deegaano ka tirsan gobolka Gedo ee koonfurta Soomaaliya.

Dagaalka ayaa si gaar ah uga dhacay wadada xariirisa magaalooyinka Luuq iyo Doolow, waxuuna ku bilaawday weerar jid-gal ah oo Al-Shabaab ay ku qaadeen gadiid uu la socday guddoomiyaha cusub ee degmada Luuq.

Kolonyada guddoomiyaha ayaa markii la weeraray ka timid dhinaca degmada Doolow, iyagoo ku sii jeedeen degmada Luuq,  waxaana halkaas ka dhacay dagaal sababay khasaare isugu jira dhimasho iyo dhaawac.

Afhayeenka maamulka gobolka Gedo Cali Cabdullahi Jubba ayaa sheegay in ciidamadii dowladda ee la socday kolonyada guddoomiyaha Luuq ee weerarka jid galka ah lagu qaaday ay dileen 7-dagaalame oo ka tirsanaa Al-Shabaab, isla markaana ay nolosha ku qabteen afar dagaalame oo kale.

Daagaalkaas ayaa ka dhacay Tuulooyinka Shaatalow iyo Kheydar, oo u dhaxeeya Luuq iyo Doolow, sida uu warbaahinta u sheegay afhayeenka maamulka gobolka Gedo.

Dhanka kale ururka Al-Shabaab oo war kasoo saaray weerarkaas ayaa sheegtay mas’uuliyadiisa, waxayna sheegeen in laba gaari ay ka furteen ciidamada ay weerarka ku qaadeen ee dowladda Soomaaliya.

Muqdisho (Caasimada Online) – Ayada oo hay’adaha dowladda Soomaaliya uu qaarkood muddo xileedka ka dhamaaday, sida baarlamanka, madaxweynaha ay ugu eg tahay berri, ayaa siyaasiga Cabdiraxmaan Cabdishakuur waxa uu ka hadlay kuwa ay tahay inay sii shaqeeyaan iyo kuwa ay tahay inay iska tagaan.

Cabdiraxmaan Cabdishakuur oo qoraal soo dhigay facebook ayaa sheegay in madaxtooyada ay tahay xafiis lagu joogo muddo xileed, sidaas darteedna uusan madaxweynaha kusii joogin karin xil-gaarsiin.

“Dad badan waxaa iskaga khaldan xafiiska iyo muddo xileedka. Madaxtooyada waa xafiis madaxweyne, laakiin muddo xileed sharci ah ayaa lagu joogaa. Baarlamaan waa gole xildhibaan, laakiin muddo xileed ayaa looga mid yahay. Waxaa jira hay’ado xil gaarsiin leh (caretaker), laakiin xilka madaxweynaha kuma jiro,” ayuu yiri Cabdiraxmaan Cabdishakuur. 

Cabdiraxmaan Cabdishakuur ayaa inkasta oo uusan si toos ah u magacaabin sheegay in xil-gaariisnta ay leedahay xukuumadda, ayna tahay inay shaqadeeda qabsato.

“Cidda xilgaarsiinta leh wey caddahay, waxaana rajeynayaa in ay kaalintooda dhowaan qaadan doonaan,” ayuu yiri Cabdiraxmaan Cabdishakuur. 

Cabdiraxmaan Cabdishakuur ayaa sidoo kale madaxweynaha ku eedeeyey inuu gobolka uu kasoo jeedo ee Gedo dartiis uu danta qaranka u xanibay.

“Waxaa shacabka Soomaaliyeed isku qaban waayey sheegashada Madaxweyne Farmaajo ee aheyd in uu shan jeer danta qaranka u tanaasulay, laakiin shirkii xalay lagu soo kala tegey uu danta xaafaddiisa ka tanaasuli waayey,” ayuu yiri. 

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo, oo maanta khudbad u jeediyey xildhibaanada golaha shacabka, ayaa ka gaabsaday inuu ka hadlo labada qodob ee sababta u ahaa inuu fashilmo shirkii Dhuusamareeb. 

Madaxweynaha oo khubadiisa socotay ku dhowaad nus saac, ayaa aad uga hadlay arrimaha doorashada, khilaafka siyaasadeed ee dalka iyo tanaasul uu sheegay in uu sameeyay intii uu khilaafka taagnaa. 

Hase yeeshee, labada qodob ee muhiimka u ah xal u helida muranka doorashada, islamarkaana la filayey inuu madaxweynaha soo hadal qado, waa arrinta Gedo iyo tan xidlhibaanada Gobalada Waqooyi, mana soo hadal qaadin Madaxweyne Farmaajo balse waxa uu si taxadar leh uga hadlay arrimaha kale ee doorashada.

Qodobka Gedo, ayaa la rumeysan yahay sababta uu madaxweynaha ugu dheggan yahay inay tahay 16-ka kursi ee laga soo dooranaya Garbahaarey, oo uu doonaya inuu maamulo. 

Sidoo kale, arrinta xildhibaanada Waqooyi ayaa leh sabab taas la mid ah, wuxuuna madaxweynaha doonayaa inuu soo xulo dhamaan xildhibaanada waqooyi, si uu codkooda ugu xisaabtamo.

Taas beddelkeed wuxuu madaxweynaha shacabka iyo xildhibaanada u weeciyey arrin ay adag tahay in hadda maskaxda ay gasho oo ah in dalal shisheeye ay hortaagan yihiin doorashada.

Waxa uu sidoo kale eeda fashilka doorashada dusha ka saaray maamulada Puntland iyo Jubbaland, gaar ahaan Madaxweyne Saciid Cabdullaahi Deni. 

“Ugu yaraan 5 jeer ayaa tanaasulay, waxaan dhahay qolkaan gala ee wax soo xar xariiqa,” ayuu yiri Madaxweyne Farmaajo. 

“Sidii aan rabay uma dhicin heshiisyadii siyaasadeed ee doorashada, waxaan u dhaafay maamulada wixii ay ku heshiiyeen ayey dhaqan gelin waayeen.” 

Muhiimada Khudbada Madaxweynaha waxey aheyd in dhamaan guul darrooyinka doorasho ee Qaranka dusha laga saaro maamulada Puntland iyo Jubbaland. 

Lama oga halka uu ku dambeyn doono xaalka siyaasadeed ee Soomaaliya waxaana sii kordhaya walwalka ay qabaan shacabka Soomaaliyeed. 

Si katsaba, haddii madaxweynaha u ogolaado Cabdi Xaashi inuu kaalin ku yeesho soo xulista xildhibaanada Waqooyi, iyo in gobolka Gedo uu maamulo Axmed Madoobe oo maamulkiisa hoos tago, waxaa dhaba ah in xal loo helayo muranka ka taagan doorashada.

Muqdisho (Caasimada Online) – Madaxweynihii hore ee Galmudug Cabdikariin Xuseen Guuleed ayaa ka hadlay fashilka ku yimid shirkii Dhuusamareeb 4 kadib markii madaxweyne Farmaajo iyo Axmed Madoobe ay isku mari waayeen arrinta gobolka Gedo.

Guuleed, oo hadda ah musharax u taagan xilka madaxweynaha Soomaaliya, ayaa qoraal uu facebook soo dhigay ku sheegay inay fajac ku noqotay go’aanka uu qaatay madaxweyne Farmaajo natiijo la’aan uga soo tegay shirka Dhuusamareeb, isaga oo masiirka umadda u xanibay hal gobol, sida uu hadalka u dhigay.

“Waa nasiib darro weyn tahay in madaxweyne Farmaajo uu natiijo la’aan kasoo dhaqaaqay Dhuusamareeb isagoo diiday inuu wax tanaasul u ah u sameeyo danta dalka,” ayuu yiri Guuleed.

Hoos ka aqriso qoraalka Guuleed facebook.

Waa nasiib daro weyn inuu madaxweynihii qaranku natiijo la’aan kasoo dhaqaaqay Dhuusamareeb isagoo diiday inuu wax tanaasul u ah u sameeyo danta dalka. Soomaaliya wixii maanta ka halaaba waxaa masuuliyadeeda qaadi doona madaxweyne Farmaajo. Waxaa ay nagu noqotay fajac iyo ama-kaag in madaxweynihii Qaranku ka fuqi waayo gobal gaar ah iyo 16 kursi, isagoo wali ku haminaya inuu sii ahaado madaxweyne Soomaaliyeed, xili kalana la soo doorto.

Waxaan ku baaqeynaa in ummadda Soomaaliyeed isugu timaado shir aayo ka talin ah oo lagu badbaadinaayo Dalka iyo  Dowladnimada. Madaxweynaha waxaan leenahay maadaama aad awoodi weysay inaad dalka isku heyso, tanaasul sameyso, oo aad abuurtay naceyb ummadda dhexdeeda ah, fadlan xilka ku wareeji Baarlamaanka si aanan loo sii kala tagin.

Sidoo kale xildhibaannada maanta ku shirsan Villa Hargeysa waxaan usoo jeedineynaa in aaney uga sii darin xaalka cakiran ee dalka, oo aaney abuurin xasarad aan laga soo waaqsan karin. Qaataanna go,aan dadlka badbaadinaya.

Guul iyo Gobanimo.

Muqdisho (Caasimadda Online) – Madaxweynaha Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo ayaa khudbad ka hor jeediyay xildhibaanada golaha shacabka, xilli uu kasoo tagay magaalada Dhuusamareeb ayada oo aan wax heshiis ah lagu gaarin.

189 xildhibaan ayaa soo xaadiray kulanka maanta, waxaana ka maqnaa xildhibaanada Aqalka Sare, oo qaar ka mid ah ayaga oo aan la casuumin yimid, balse lkaga saaray.

Madaxweyne Farmaajo ayaa khudbadiisii kaga hadlay arrrimaha doorashada, iyo wixii soo kala gaaray isaga iyo madaxdii ay ku kulmeen Dhuusamareeb, wuxuuna xildhibaanada golaha shacabka u sheegay in wakhtigooda dhamaaday, balse ay gudanayaan waajibaadkooda iyagoo gaaraya go’aanno masiiri ah.

Farmaajo ayaa xildhibaanada u sheegay in Soomaaliya ay tahay dal madax bannaan, islamarkaana ay tahay inaan la dhageysan “waxey sheegayaan shisheeyaha,” taasina ay tahay go’aan masiiri ah oo qof walba u taalla, sida uu hadalka u dhigay.

Madaxweyne Farmaajo oo soo hadal qaaday fashilka shirkii Dhuusa-mareeb, ayaa tilmaamay iney jirto hal fursad oo kale, taasoo sida uu sheegay ay doorashada isaga imaan doonaan madaxda dowladda iyo maamul goboleedyada, hadii kulankan is af-garad laga gaari waayanna ay talada u soo celin doonaan baarlamaanka.

“Waxaan rabaa inaan halkaan ka cadeeyo inaan diyaar u nahay hirgelinta heshiiskii 17 september, waxaana idinka codsaneynaa inaad nagu garab gashaan sidii walaaleheen naga maqan u qancin leheyn iney qeyb ka ahaadaan hirgalinta heshiiska,” ayuu yiri madaxweynaha.

Madaxweynaha wuxuu sheegay inuu tanaasul badan sameeyay, balse madaxweynayaasha Puntland iyo Jubbaland ay ka hor imaanayeen wax walba, wuxuu sheegay inuu ka tanaasulay heshiiskii 17-ka September.

Wuxuu ku daray in Saciid Deni uu qortay heshiiskaas, isagana uu soo jeediyay laba arrimood oo ah, in guddiga madaxa bannaan ee doorashooyinka ay shaqeeyaan iyo in la yareeyo lacagaha lagu xirayo haweenka musharaxiinta ah.

Madaxweyna Farmaajo wuxuu khudbadiisa ku sheegay in faragalin shisheeye ay ku jirto arrimaha doorashooyinka Soomaaliya, balse aanu rabin inuu tilmaamo, xaqiiqaduna ay tahay ineysan waxba hagaagi karin.

Wuxuu xildhibaanada golaha shacabka ka codsaday iney gacan ka geystaan qancinta labada madaxweyne ee Jubbaland iyo Puntland, wuxuuna rajo ka muujiyay in kulamo kale la isugu yimaado.

Muqdisho (Caasimada Online) – Gudoomiyaha golaha shacabka Maxmed Mursal Cabdiraxmaan ayaa sheegay in kulanka maanta ay u fadhiyaan xubnaha ka tirsan Baarlamaanka uusan aheyn mid muddada loogu kordhinaayo xildhibaannada iyo xukuumaddaba.

Gudoomiyaha wuxuu xildhibaanada hortooda ka sheegay in kulankaan uu ajandahiisa kaliya yahay in la dhageysto khudbadda uu soo jeediyo madaxweynaha dowladda federaalka Soomaaliya Maxamed Cabdullaahi Farmaajo.

Isagoo cuksanaya qodobka 90-aad ee dastuurka dalka kaas oo dhigaya in wakhti walba uu madaxweynaha la hadli karo golaha shacabka, ayaa Mursal wuxuu xildhibaanada u sheegay in codsi ka yimid madaxweynaha ay kuraasta ugu fadhiyaan.

Dhanka kale xildhibaanada aqalka sare ee diiday amarka gudoomiyahooda Cabdi Xaashi Cabdullaahi oo qoraal uu soo saaray shalay ku sheegay ineysan helin wax codsi ah oo kaga yimid madaxweynaha ayaa laga soo saaray kulanka ay yeelanayaan golaha shacabka.

Qaar ka tirsan xildhibaanada aqalka sare ayaa tagay xarunta golaha shacabka, balse waxaa loo sheegay iney isaga baxaan.

Maxamed Mursal Cabdiraxmaan wuxuu u sheegay xubnaha aqalka sare ee goobta ku sugnaa in kulanka uu u gaar yahay golaha shacabka, isla markaana ay codsiyo uga yimaadeen guddoonka sare ee aqalka sare, sidaas darteedna aysan golaha shacabka dooneynin iney khilaaka qeyb ka noqdaan oo ay xal u noqdaan wax walba oo jira.