25 C
Mogadishu
Sunday, June 29, 2025

Shabaab oo soo rogay amar lagu ciqaabayo dekedaha Puntland iyo Somaliland

Beledweyne (Caasimada Online) – Xarakada Al-Shabaab ayaa amar culus dul dhigay ganacsatada ku sugan suuqyada gobalka Hiiraan ee ka ganacsada xoolaha lo’da iyo ariga.

Xubno ka mid ah ganacsatada magaalada Beladweyne ee ariga ayaa Caasimada Online u sheegay in lagu wargeliyay in aysan xoolaha ay iibiyaan u qaadi karin dekadaha Puntland iyo Somaliland, ama ka iibin karin ganacsatada dekadahaas wax ka dhoofiya.

Haddii ay halkaas geeyaan si loo sii dhoofiyo ayaa loogu hanjabay in calaa neef laga qaadi doono $100, qofka wadana laga qaadi doono hal qori iyo boosh.

Sababta ugu weyn ee dekadaha Puntland iyo Somaliland looga joojiyay xoolaha gobalka Hiiraan ayaa lagu sheegay in Al-Shabaab ay dooneyso in xoolaha laga dhoofiyo dekadaha Muqdisho iyo Kismaayo.

Ma cadda sababta ay Al-Shabaab u door bideyso labada dekad, hase yeeshee dadka qaar ayaa ku macneeyey inay Al-Shabaab saameyn ku leedahay koonfurta, lacagna ay ka qaadato labadan dekad iyo ganacsatada isticmaala.

Ma cadda haddii sidoo kale amarkan la siiyey ama la siin doonaa ganacsatada kale ee xoolaha ee suuqyada kale ee koonfurta Soomaaliya, hase yeeshee Caasimada Online waxay xaqiijisay in amarkan la siiyey ganacsatada Beledweyne. 

Maamulka Gobolka Banaadir oo soo saaray go’aan la xiriira dhaq-dhaqaaqyada dhulalka

0

Muqdisho (Caasimadda Online) – Maamulka gobolka Banaadir ayaa shaqo joojin ku sameeyay waaxda dhulka ee dowladda hoose kadib markii sida la sheegay uu soo galay tuhun ah la xiriira inay musuq-maasuq sameeyeen.

Go’aankan ayaa sidoo kale lagu joojiyey dhammaan gabi ahaanba dhaq-dhaqaaqyada dhulalka ee gobolka Banaadir.

Maamulka ayaa sheegay in cabashooyin badan ay ka yimaadeen waaxdan, taasina ay keentay in shaqadeeda la joojiyo, illaa laga eegayo cabashooyinkan.

Warqad kasoo baxday xafiiska gudoomiyaha gobolka Banaadir ahna duqa magaalada Muqdisho – Cumar Filish ayaa lagu sheegay in baaritaano lagu sameyn doono dhamaan xafiisyada waaxda dowladda hoose ee xamar.

Afhayeenka maamulka gobolka Banaadir Saalax Xasan Cumar ayaa warbaahinta u akhriyay qoraalka kasoo baxay xafiiska gudoomiyaha gobolka Banaadir ee shaqada looga joojiyay waaxda dhulka.

Sidoo kale qoraalka warbaahinta loo akhriyay waxaa lagu sheegay in la sameyn doono guddi soo baara waxa ka jira cabashooyinka ay dadweynaha kasoo gudbiyeen waaxdaas.

Amarka kasoo baxay gudoomiyaha ayaa kusoo aadaya xilli muddooyinkii dambe uu batay is qab-qabsiga iyo dacwadaha la xiriira dhulka ku yaalla magaalada Muqdisho.

Dagaalkii Beled-Xaawo oo saameeyey gudaha Kenya iyo wararkii ugu dambeeyey

Mandhera (Caasimada Online) – Waxaa cabsi xoogan soo food saartay dadka ku nool magaalada Mandhera ee gobolka Waqooyi-Bari Kenya, xili ay sare u kacday xiisada soo noq-noqotay ee magaalada Beled-Xaawo oo 48-saac ee u dambeeyay ay ku dagaalameen dowladda iyo maamulka Jubbaland.

Dagaalka Beled-Xaawo ayaa dhaliyay khasaaro badan oo isugu jira mid nafeed iyo dhaawac, waana arrinta walaaca ku abuurtay dadka ku nool Mandhera, oo iyaga ka cabsi qaba in dagaalkaas uu usoo fido dhinacooda, maadama ay labada magaalo deris yihiin.

Billow Aadan Keerow oo ah senetor-kii ee magaalada Mandheer oo la hadlay idaacada BBC-da, ayaa sheegay in dagaalka Beled-Xaawo uu saameyn toos ah ku yeelanayo Mandheera, isaga oo cabsi ka muujiyay dhibaatada kasoo gaari karta dadka uu metelo.

“Mandheera iyo Beled Xaawo waxaa u dhexeeysaa waddo yar boqol mitir aan gaareyn, mar alaala markii lagu dagaallamo magaalada Beled Xaawo dhibaatooyin badan baa kasoo gaaraa dagaallada,” ayuu yiir Senator Billow.

Waxa uu intaas kusii daray “Ha ahaadaan dadka kasoo cararaya halkaas ama hubka iyo rasaasta la ridaya oo dhan baa magaalada Mandheera kusoo daadanaya.”

Xaalada degmada Beled-Xaaow ee gobolka Gedo ayaa lasoo sheegaya in maanta ay dagan tahay, kadib markii ay saacadihii la soo dhaafay ku dagaalameen ciidanka dowladda & kuwa ka amar qaata Wasiir Janan.

Degmada Beled-Xaawo ayaa hadda waxaa gacanta ku haya ciidamada Xoogga dalka, mana jiro wax rasaas ah oo saacadihii ugu dambeeyey laga maqlay gudaha magaaladaasi.

Saraakiiisha laamaha amniga ayaa sheegay in amniga uu yahay mid wanaagsan, islamarkaana la’isku haleyn karo.

Dadka deegaanka ayaa sidoo kale bilaabay inay dib ugu soo noqdaan guryahooda, kuwaas oo horey uga barakacay dagaalladii ka dhacay halkaasi.

Ururka Midowga Afrika oo war kasoo saaray xiisadda dalalka Somalia iyo Kenya

0

N’Djamena (Caasimadda Online) – Gudoomiyaha Midowga Afrika Moussa Faki Mahamat ayaa sheegay inuu ka walaacsanyahy xiisada kasoo cusboonaatay degaanada xadka ah ee Somalia iyo Kenya, gaar ahaan degmada Beled-Xaawo ee gobolka Gedo, oo shalay dagaal culus uu ka dhacay.

Moussa Faki Mahamat ayaa bartiisi Twitter-ka kusoo qoray “Waxaan si dhow ula socday dagaalkii ka dhacay Beled-Xawo iyo cabsida lasoo daristay dadka rayidka, waxaan dhinacyada Soomaaliya iyo Kenya ugu baaqayaa in ay isxakameeyaan oo wada hadal lagu dhameeyo xiisada xadka ka jirta.”

Gudoomiyaha ayaa sheegay in xasiloonida labada dal, gaar ahaan xadka uu muhiim u yahay wadamada gobolka ku yaalla.

Hadalka Mr. Faki ayaa yimid, iyadoo dowladda Kenya ay warqad qoraal ah u dirtay Midowga Afrika, taas oo ay sheegtay in dagaalkii shalay ka dhacay Beled-Xaawo aysan wax lug ah ku laheyn, isla markaana ay ka walaacsan tahay sida ay wax u wado dowladda federaalka Soomaaliya.

Dowladda Soomaaliya ayaa shalay Kenya ku eedeysay iney hurisay dagaalkii ka dhacay magaalada Beledxaawo, walow ay wasaaradda arrimaha gudaha Kenya arrinkaas beenisay kuna tilmaantay dagaalkii dhacay mid Soomaalida dhexdeeda u dhaxeeya.

Urur goboleedka IGAD ayaa horay waan-waan uga dhex waday labada dowladood ee Kenya iyo Soomaaliya, balse wali wax heshiis ah lagama gaarin arrimaha u dhaxeeya labada dowladood.

Kenya oo war labaad kasoo saartay dagaalkii B/Xaawo

0

Beledxaawo (Caasimada Online) – Dowladda Kenya ayaa maanta si toos ah uga jawaabtay eedeyntii kaga timid Soomaaliya ee la xiriirtay iney qeyb ka noqotay dagaalkii Beled Xaawo ka dhacay, waxeyna sheegtay inuu dagaalkaas yahay mid dhex-maray Soomaali.

Wasiirka arrimaha gudaha dalka Kenya Fred Matinagi ayaa sheegay in dagaalka dhacay uu dhexmaray laba ciidan oo Soomaali ah, islamarkaana aysan wax shaqo ah ku laheyn dowladda Kenya.

“Kenya wax lug ah kuma lahan dagaalka, mana jirin cid ka tirsaneyd ciidamadeena oo dagaalka qeyb ka ahaa kana tallaabay xadka Soomaaliya, ma garan karno waxey arintaas ula jeedaa, dagaalka waa mid Soomaali u dhaxeeya,” ayuu yiri wasiirka.

Jawaabta ka timid Kenya ayaa kusoo aadeysa xilli dowladda Soomaaliya ay si cad ugu eedyesay dhigeeda Kenya iney soo hubeysay waxa ay ku sheegtay maleeshiyaad oo soo weeraray magaalada Beledxaawo.

Jawaabta ay maanta bixisay Kenya ayaa ah mid toos ah oo ka duwan tii shalay oo ay ku gaabsatay kaliya inay walaac ka muujisay xaaladda ka jirta magaalada Beledxaawo oo dhacda xadka labada dal.

Beyle oo ka laabtay go’aan uu shalay ku dhowaaqay oo la xiriiray qaadka Kenya

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Wasiirka wasaaradda maaliyadda Soomaaliya Cabdiraxmaan Ducaale Beyle ayaa ka laabtay hadal uu shalay ku sheegay in qaadka laga keeni karo dal kasta, taasi oo loo fahmay in la fasaxay qaadka Kenya

Beyle ayaa beeniyey in dowladda federaalka ay si rasmi ah u fasaxday keenista qaadka maalin weliba ka imaan jiray dalka Kenya, kadib markii uu shalay shaaciyey inuu furan yahay bixinta shatiyada qaadka, lagana keeni karo dalka.

Beyle ayaa sheegay in hadalkiisa loo fahmay si khalad ah, islamarkaana kaliya uu ka hadlay Qaadka Hareriga ee laga keeno dalka Itoobiya, sida uu hadalka u dhigay.

Sidoo kale wuxuu intaasi ku daray in go’aankiisa uu ahaa sidii meesha looga saari lahaa inuu dad gaar ah u xirnaado keenista Qaadka nooca Hareriga.

Wasiirka ayaa shaaca ka qaaday in aysan jirin cid si gaar ah loogu xiray ka ganacsiga Qaadka, islamarkaana ay u furan tahay qof kasta oo raba inuu keeno dalka.

“Hadalkeygu wuxuu daba socdaa kii shalay, waxaan ka hadlay oo aan doonayaa in aan caddeeyo Qaadka Hareriga dadka qaarkood ay sheegeen inuu dad gaar ah u xiran yahay, haddii si khalad ah loo fahmay arrintu Qaadka Hareriga kaliya ayey ku saabsan tahay,” wasiirka wasaaradda maaliyadda ee xukuumadda federaalka ah ee Soomaaliya.

Soomaaliya ayaa horey u hakisay Qaadka nooca Miirooga ee laga keeni jiray dalka Kenya, tan wixii ka dambeeyey xayiraadaha cudurka Coronavirus, wuxuuna sidoo kale go’aankaasi saameyn xoogan ku yeeshay xiriirka labada dal ee Soomaaliya iyo Kenya.

Wararkii ugu dambeeyey ee xaaladda BELED-XAAWO

0

Beledxaawo (Caasimada Online) – Wararka ka imaanaya gobolka Gedo ayaa sheegaya in maanta ay dagan tahay xaaladda degmada Beledxaawo ee gobolkaasi,kadib markii ay saacadihii la soo dhaafay ku dagaalameen ciidanka dowladda & kuwa Janan.

Degmada Beledxaawo waxaa gacanta ku haya ciidamada Xoogga dalka, mana jiro wax rasaas ah oo saacadihii ugu dambeeyey laga maqlay gudaha magaaladaasi.

Saraakiiisha laamaha amniga ayaa sheegay in amniga uu yahay mid wanaagsan, islamarkaana la’isku haleyn karo.

Dadka deegaanka ayaa sidoo kale bilaabay inay dib ugu soo noqdaan guryahooda, kuwaas oo horey uga barakacay dagaalladii ka dhacay halkaasi.

Dhinaca kale saraakiil ka socota dowladda Soomaaliya ayaa saacadaha soo socda ku wajahan Beledxaawo, si ay u soo qiimeeyaan xaaladda guud ee magaaladaasi.

Si kastaba xaaladda Beledxaawo ayaa isku bedashay mid dagaal, kadib markii  habeen hore ay weerar ku soo qaadeen ciidamada uu horkacayo wasiirka amniga Jubaland.

Qoor Qoor oo ka horyimid tanaasul loo sameeyey Axmed Madoobe iyo Deni

Dhuusomareeb (Caasimada Online) – Saraakiil ku dhow madaxweynaha maamulka Galmudug Axmed Cabdi Kaariye Qoor Qoor ayaa sheegay inuu ka horyimid fulinta dalab ay soo jeediyeen madaxweynayaasha Jubaland iyo Puntland, kaas oo ku aadan doorashada Soomaaliya.

Ilo-wareedyada la hadlay Caasimada Online ayaa sheegay in wada-hadal khadka taleefonka ah oo ay yeesheen xubnaha beesha Caalamka iyo maamulada Puntland iyo Jubaland loogu ogolaaday labadaas maamul in wax laga badalo qodobada muranka ka taaganyahay ee doorashada Soomaaliya.

Maamulka Galmudug ayaa la sheegay in dhankooda diideen iyagoo sabab kaga dhigay in aysan macquul aheyn in markasta sida ay rabaan loo yeelo Axmed Madoobe iyo Saciid Deni la yeelo.

Taa beddelkeed Qoor Qoor, oo ku dhow Villa Somalia, ayaa doonaya in shir guud la isugu yimaado marka hore, si dhammaan looga wada-hadlayo arrimaha taagan, balse aysan xal aheyn in dhinacyo gaar ah la qanciyo.

Qoor Qoor ayaa markii uu ka dhinac hadlay ra’iisul wasaare Rooble oo ku dhowaaqaya doorasho aan loo dhameyn, wuxuu weeraray Axmed Madoobe iyo Saciid Deni, isaga oo sheegay inuu ka heli waayey jawaab uu ka sugayey.

Wakiilka Qaramada Midoobay oo ka duulaya tabashada Galmudug ayaa Axaddii u safray Dhuusamareeb, waxaana la sheegay in uu arrimo ku saabsan murankaas kala hadlay Qoor Qoor.

Inkastoo maalmahaan laga dareemayay siyaasadda Soomaaliya xoogaa isu soo dhawaasho ah ayaa haddana la soo warinayaa in dhinacyadu sii kala tagayaan kadib markii wax laga badalay qaar kamid ah qodobadii la isku heestay loona yeelay sidii ay rabeen Jubaland iyo Puntland.

James Swan oo shaaciyey qodobadii uu hordhigay Deni

Garoowe (Caasimada Online) – Wakiilka xogyahaha guud ee QM u qaabilsan Soomaaliya, James Swan ayaa markii u horeysay si faah-faahsan uga hadlay kulankii uu shalay la qaatay madaxweynaha maamulka Puntland, Saciid Deni.

Swan ayaa sheegay in kulankii uu la qaatay Deni ay kaga wada-hadleen muhiimadda ay leedahay xoojinta xiriirka wanaagsan ee ka dhexeeya Dowladda Federaalka Soomaaliya iyo Dowlad Goboleedyada xubnaha ka ah, oo xiligan u muuqda mid meeqaamkiisu hoos u dhacay.

“Aniga iyo Madaxweynaha waxaan ka wada-hadalnay u diyaar garowga doorashooyinka. Waxaana u iftiimiyay baahida loo qabo tanaasul wax ku ool ah oo u dhexeeya Dowladda Federaalka iyo Dowladaha xubnaha ka ah, si heshiis looga gaaro hirgelinta geeddi-socodka doorashooyinka, waana danta qaranka,” ayuu yiri.

Sidoo kale waxa uu ku carabka ku adkeeyay in xal laga gaaro doorashada uu muranka ka taagan yahay, wuxuuna ku booriyay dhammaan hoggaamiyeyaasha Soomaaliya inay wada-shaqeeyaan iyo in la helo qaabab lagu xalliyo arrimaha taagan, si hanaan doorasho oo lagu kalsoonaan karo ay uga dhacdo guud ahaan Soomaaliya.

“Tani waa arrin deg-deg ah. Waxaa la joogaa waqtigii xalka,” ayuu yiri Swan, isaga oo adkeynaya muhiimada ay leedahay in xal kama dambeys ah laga gaaro muranka dabada dheeraaday ee doorashada dalka, xili uu muddo kooban ka harsan tahay muddo xileedka dowladda.

Ugu dambeyntiina waxa uu si weyn uga mahad celiyay madaxweynaha Puntland soo dhoweynta diiraneyd ee uu u fidiyay, wuxuuna muujiyay niyad sami ku aadan xaalada dalka, isagoona balan qaaday inuu sii joogteyn doono wada-shaqeynta maamulka iyo shacabka Puntland.

Villa Somalia oo go’aan kasoo saartay gaadiidka xildhibaanada baarlamanka

Muqdisho (Caasimada Online) – Warar lagu kalsoon yahay ay heshay Caasimada Online ayaa sheegay in amar ka soo baxay Villa Somalia lagu joojiyay gaadiidka xildhibaanada baarlamanka ay la tagi jireen gudaha Madaxtooyada gaar ahaan xaruntooda Villa Hargeysa.

Si rasmi ah looma oga sababta, hase yeeshee xildhibaano la hadlay Caasimada Online ayaa sheegay in amar laga soo saaray madaxtooyada lagu joojiyay gaadiidka xildhibaanada ee tagi jiray Villa Hargeysa oo ku dhax-taalla Madaxtooyada Soomaaliya.

Xildhibaanada ayaa lagu wargeliyay in gaadiidka ay dhigtaan ka horjeedka xarunta guddiga madaxa banaan ee doorashooyinka qaranka kuna dhow taliska ciidanka 60-aad ee gudaha Madaxtooyada.

Arrintaan ayaa la aaminsan yahay inay raad la leedahay go’aan maalmo ka hor lagu joojiyay kulan ay yeelan lahaayeen xildhibaano ka tirsan baarlamaanka Soomaaliya oo looga soo horjeeday madaxweyne Farmaajo.

Madaxweyne Farmaajo ayaa waxaa xukunka uga haray laba toddobaad, mana cadda xaaladda uu dalka geli doono kadib marka la gaaray 7-da Febraayo oo ah maalinka ugu dambeysay xukunkiisa.

Xubno ka tirsan Al-Shabab oo DAGAAL lagu laayey

0

Baydhaba (Caasimada Online) – Taliska ciidamada booliska maamulka Koonfur Galbeed ayaa war ka soo saaray dagaal maanta ka dhacay deegaanka Seydheeloow oo qiyaastii 30-KM u jira magaalada Baydhaba ee gobolka Bay.

Dagaalka ayaa bilaawday kadib markii ciidamada dowladda Soomaaliya iyo kuwa Koonfur Galbeed oo is garabsanaya ay deegaankaas ku weerareen Al-Shabaab, xilli ay dadka ku nool ka uruurinayeen waxa ay ugu yeereen Zekawaad.

Taliyaha booliska maamulka K/Galbeed ayaa warbaahinta u sheegay ugu yaraan 7-dagaalame ay Al-Shabaab uga dileen weerarkaas, sidoo kalena ay nolosha ku qabteen illaa afar dagaalame, dhawaana ay warbaahinta u soo bandhigi doonaan.

“Markii aan ka war helnay inay joogaan halkaas ayaan weerar ku qaadnay, waxaana halkaas lagu dilay guddoomiyeyaashii u kala qaabilsanaa dhaqaalaha deegaanada Seydheelow iyo Labaatan-jirow iyo nin ay ku sheegeen Taliye, hub ayaan sidoo kale furanay, kuwo maxaabiis ah oo aan ka qabanay mar dhow ayaan warbaahinta u soo bandhigi doonaa,” ayuu yiri G/Sare Cabdi Ibraahim Shaamow oo ah Taliyaha booliska maamulka K/Galbeed.

Intii uu socday dagaalkii maanta ka dhacay deegaanka Seydheeloow ee gobolka Bay, waxaa sidoo kale lagu dilay laba askari oo ka tirsanaa ciidamada dowladda Soomaaliya, sida ay noo xaqiijyeen saraakiil ka tirsan taliska 60-aad ee militeriga Soomaaliya.

Dadka deegaanka Seydheeloow waxay Caasimada Online u sheegeen in ciidamada dowladda iyo kuwa K/Galbeed ay saacado kadib deegaanka isaga baxeen, isla markaana ay dib ugu laabteen magaalada Baydhaba oo kolkii hore ay ka soo duuleen.

Wararkii u dambeeyey ee aan ka heleyno deegaanka Seydheeloow waxay sheegayaan, inay dib ugu soo laabteen oo haatan ay ku suganyihiin dagaalamayaasha Al-Shabaab.

Hoos ka dhageyso codka Taliyaha

Dadkii kusoo dhaawacmay dagaalkii Beledxaawo oo la keenay Muqdisho + Sawirro

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Dowladda federaalka ah ee Soomaaliya ayaa xalay magaalada Muqdisho keentay dadkii ku soo dhaawacmay dagaalkii xooganaa ee ka dhacay degmada Beledxaawo ee gobolka Gedo, kaas oo geystay khasaare dhimasho iyo dhaawac.

Ku dhowaad 20 qof oo isugu jiro askar iyo dad shacab ah ayaa la dhigay isbitaalka Madiina, kuwaas oo diyaarad looga soo qaaday magaalada Beledxaawo.

Dadka dhaawacyada ee la keenay ayaa waxaa soo gaartay waxyeelo xoogan, iyaga oo qaba dhaawacyo halis ah, sida ay sheegeen saraakiisha caafimaadka.

Dhaqaatiirka isbitaalka ayaa haatan la tacaalaya daaweynta bukaanadaasi oo qaarkood ay ku sugan yihiin xaalad miir dabool ah.

Sidoo kale saraakiisha ciidamada dowladda ee ay waxyeeladu soo gaartay ayaa iyaga la dhigay isbitaalka ciidanka Xoogga ee magaalada Muqdisho.

Si kastaba xaaladda Beledxaawo ayaa degan, iyada oo ay ku sugan yihiin ciidamada Xoogga dalka Soomaaliyeed oo weli dhaq-dhaqaaqyo ka wada duleedka magaaladaasi.

26-ka JANAAYO: Maalintii qaran jabka Soomaaliya

Janaajo 26-1991, shacabka Soomaaliyeed intooda badan waxay u dabaal degayeen una sacaba tumayeen Jabhadii hubeysnaa ee talada dalka ka tuuray Dowladdii Milateriga aheyd ee kaliye-taliyihii Marxuum Maxamed Siyaad Barre Madaxda ka ahaa, waxayna shacabku caleemo qoyan ay ku soo dhoweeyeen maliishiyooyin beeleedyo ku mideysnaa Ururkii USC oo guud ahaan la wareegay caasimadii Muqdisho, inkastoo dadku maalintaasi aysan ka fikirin maxaa xiga doona ridistii Siyaad Bare!.

Burburkii iyo mas’uuliyada qaran jabka waagaasi bilowday, dad badan waxay aaminsan yihiin in Jabhadihii hubeysnaa ee bar bar socday kacdoonkii shacab inay u sabab yihiin dhibaatadii dhacday, inkastoo qeyb ay ku leeyihiin burburka qarankii Soomaaliyeed hadana mas’uuliyada koowaad waxaa iska lahaa Taliskii Maxamed Siyaad oo shacabka Soomaaliyeed ku maamulay Caddaalad daro aan ka dhicin dunida inteeda kale iyo nin jecleysi.

Dowladdii Milateriga ee Jaalle Siyaad waxay laheyd samaan iyo xumaan inkastoo shacabka ay ku xasuusan doonaan raadkii uu abuuray taasoo ka dhigtay in Maxamed Siyaad uu noqdo hoggaamiyihii ugu waxqabadka badnaa ee Soomaaliya soo mara, hadana gacmahiisa ku burburiya. 

Markii Soomaaliya ku fashilantay dagaalkii 77 waxaa bilowday kala daadsanaan sababtay in Xukuumaddii Jaalle Siyaad ku dhex milmaan rag xigto hoosaad la ahaa Madaxweynaha ilaa heer Wasiir min Agaasime ,Danjire, ilaa darajada ugu hooseysa , waxaana Dowladdii ay noqotay mid ku kooban hal qoys (Xigto iyo Xidid) oo ku amar ku taagleeya shacabka intiisa kale. 

Caddaaladd darradii iyo eexdii uu abuuray Jaalle Siyaad waxay soo dedejisay in shacabku u adkeysan waayeen gabood falkii iyo xadgudubyadii ay geysan jireen shaqsiyaad ehel la ah Maxamed Siyaad Barre, taasoo dhalisay abaabul iyo kacdoon shacab oo ka bilowday gobolada dalka Soomaaliya.

Kacdoonkii shacabka ee xiligaasi waxaa si hoose ugu faa’iideysanayey oo ku duulayey Siyaasiyiin magac ku leh dalka, kuwaasi oo 15-05-1990-kii ku dhawaaqay kooxdii la oran jiray Maanafeesto, waxayna ujeedadoodu aheyd in ay xilka kala wareegaan Madaxweynihii xiligaasi Maxamed Siyaad Berre, hase ahaatee baaq ay u soo jeediyeen xubnihii ku mideysnaa Maanafeesto oo ahaa in xilka uu wareejiyo Jaalle Siyaad wuu laaday, sidoo kale waxaa mudo shan bilood kadib koox uu hoggaaminayey Gen. Caydiid iyo Axmed Cumar Jees oo Dowladda Ethiopia ay soo abaabushay degmada Mustaxiil kaga dhawaaqeen urur u hanqal taagayey in xukunka laga tuuro Jaalle Siyaad.
30-12-1990-kii dagaalkii looga taqalusay Dowladii uu hoggaaminayey Jaalle Siyaad ayaa dhacay, waxayna ciidamadii qalabka siday ay awoodi waayeen in ay riixaan Jabhado aan aqoon milateri iyo xeelad dagaal midna heysan, waxayna afka dareen jabhadihi ciidamadii qaranka Soomaaliyeed ku tashanayey oo isugu geeyay degmooyinka Shingaani, Xamar Weyne iyo Wardhiigley.

Allaha u naxariistee Maxamed Siyaad wuxuu aragyey in ujeedadu ay tahay xilka ka deg hana la dhiso dowlad caddaalada ku saleysan,  bishii Janaayo 1991-kii bilowgeeda ayuu magacaabay guddigii Sulux oo ka koobnaa 75-xubnood si loo wada hadal siiyo Dowladda iyo Jabhadaha, waa xili xeero iyo fandhaal ay kala dhaceen, waxaana guddigaasi shirkoodii ugu horeeyay uu ka dhacay xarunta Madaxtooyada oo ay kula shireen Ra’iisul Wasaarihii ugu danbeeyay ee bishii Janaayo 7-deedii u magacaabay Siyaad Barre, kaasoo ahaa Cumar Carte Qaalib, shirkii labaadna guddigii Sulux iyo Hoggaamiyeyaasha Jabhadaha ay ku yeesheen hotel Towfiiq xaruntii USC ay ka duulaan tegi jirtay, waxba kama soo bixin.

Maalintii Fagaxda Siyaad Barre

26-kii Janaayo 1991-kii Maxamed Siyaad wuxuu isaga huleelay Kursigii mudada uu ku fadhiyay ee yiil Villa Somalia, xili habeen ah ayaa isaga iyo eheladiisii iyo wixii kale ee ku macangagay Madaxtooyada ay baxeen iyagoo ku socday Taangiyadii Qaranka lahaa, waxaana taladii Muqdisho ay u gacan gashay Jabhadihii hubeysnaa, halkaasina uu ka bilowday burburkii Qarankii Soomaaliyeed oo qeyb libaax leh uu ku lahaa Jaalle Siyaad.

Maxaa xigay xukun ka tuuristii Jaalle Siyaad?

Isbeddelkii sidii la moodaayay uma sameysmin. Rajo xumo kale ayaa soo korortay. Guulihii ay xaqiijiyeen Jabhadihii riday awooddii kaligii talisnimada ayaa foodda isla galeen. Ma jirin barnaamij qeexan ee la isla qaatay, kaasoo ah maxaa la sameeyaa Siyaad Barre kadib. 

Kooxo ganacsato ah iyo dulaaleey ah ayaa Xamar kaga dhawaaqday Dowlad iyaga kaliya ka kooban. Kooxdaan Sheegatay inay xukunka la wareegeen ayaa ku dooday inay arrintaas u sameeyeen oo kaliya, ay tahay, “qarashkii kaga baxay kacdoonkii dadweynaha inay ku beddesheen  awoodihii qaranka”.

Laakin koox kale ee isla USC ah ayaa arrintaas ku gacan seertay. Waxaa bilaabmay dagaal hor leh, si weynna loogu hoobtay, burbur iyo kala qax aan horay loo arag ayaa lala kulmay. Dhanka kalena, Gobaladii Waqooye (Jabhaddii SNM) ayaa iyagana, iyagoo isu arkaaya inaan lala tashan,  waxay ka caroodeen wixii Xamar ka dhacay.  Maajo 18, 1991 ayay ku dhawaaqeen inay ka go’een, kana baxeen midowgii  Somalia, waxay ku dhawaaqeen waxa  lagu magacaabay Jamhuuriyadda gooni isu taagga ah ee SoomaliLand.  Siddeed Sanno ka dibna,  SSDF oo beri hore Siyaad Barre Qabri dhigay ayaa iyagoo reer aaqiraad ah ka hinaasay  Soomaalileyntii wixii ay sameeyeen. Waxay iyagana Garowe ka sameeyay maamul beeleed xag jir ah oo la magac baxay Puntland.

Dalka ilaa hadda wuxuu ka dambeeyaa inuu ka jiro hardan qabiileed siyaasadeysan oo si fool xun u wiiqay karaamadii Madaxbannaanida iyo Midnimadii Qaranka , Firqooyin diini ah iyo Argagixiso xag jir ah oo aad u naxariis darran, Nidaamka awood beel wax ku qaybsiga ee 4.5, Dastuur qabyo qoraal ah oo la dagay masiirkii iyo himilooyinkii ummadeed iyo maamulo xag jir qabiileed, qaarkoodna isu mahadiyay inayba ka awood weyn yihiin midda dowladda Dhexe oo adduunku u aqoonsan yahay inay tahay dowlad kaliya ee sharciga ah, matashaana dhammaan Shacbiga Soomaaliyeed,  lehna xuquuq aasaasi ah iyo qiyam la siman midda duwalka adduunka. 

Ilaa hadda muddo rubuc qarni ku siman, redistii heeryadii kalagii talisnimada kadib, ma muuqdaan natiijooyin wax ku ool ah, una  adeegaaya in la helo nidaam dowladeed dhammeys tira ah. Waxaa kala dhantaalan siyaasadihii dowladda iyo danihii amaankii Qaranka oo ay ku hor gudban tahay ixtikaar baaxad leh oo ay sameyesteen shisheeyaha danaha kala duwan dalka ka leh, gaar ahaan kuwa dariska ah oo faragelin qaawan ee joogta ah la soo taagan.

Ilaa hadda arrimahaas waxay u dhacaayaan, Soomaaliyana la il darran tahay waa wixii ka yimid natiijooyinkii caddaalad darrada iyo qaabkii kale colaadaha ku dhisnaa, uu dalkana ku maamaamulaayay kaligii taliyihii araxanka darnaa ee Siyaad Barre. 30 sano kadibna waxaa soo ifbaxay kaliye taliye jecel nidaamkii Siyaad Barre in dalku ku hoggaamiyo, dowladdihii burburka kadib madaxdoodii ka horeysayna wadadii ay qaadeen ee dimoqraadiyada ka weecanaayo, taasoo welwel iyo walbahaar ku abuurtay muwaadin kasta oo Soomaaliyeed oo waayo u joog u ahaa fagaxdii Siyaad Barre 26-kii Janaayo 1991-kii.

Gabagabadii qoraalkeyga xusuusta qaran jabkii Somalia waxaan ku soo gunaanadayaa tusaalooyin muhiim ah oo xalka Soomaaliya furo u noqon kara hadii la raaco taasoo ah in la maro wadooyinkii ay mareen hoggaamiyeyaashii Afrika iyo dalalka kale ay ku nabadeeyeen dalalkooda kuwaasoo ay ka mid ahaayeen hoggaamiyihii South Africa Nelson Mandela oo ka mid ahaa dadkii u soo halgamay xorriyada dadka Madowga, aaqirkiina ku guuleystay inuu noqdo Madaxweynaha dalkaasi, isagoo ku baaqay in xalay dhalay laga noqdo wixii gabood fal ahaa ee dalkaasi ka dhacay, lana dhiso guddi ka shaqeeya dib u heshiisiinta iyo isweydiinta wixii gabood fal ah ee dhacay, kuwii falalka foosha xun geystayna waxaa loogu baaqay in ay qirtaan wixii ay geysteen si loo cafiyo, tallaabadaasi oo ilaa hadda dalka South Africa ka dhigay dalka Africa ugu horeeyo dhinac walba.

Ali Muhiyaddiin
[email protected]

AFEEF: Aragtida qoraalkan waxa ay ku gaar tahay qofka ku saxiixan, kamana tarjumeyso tan Caasimada Online. Caasimada Online, waa mareeg u furan qof kasta inuu ku gudbiyo ra’yigiisa saliimka ah. Kusoo dir qoraaladaada [email protected] Mahadsanid

MUUSE BIIXI oo dalab u gudbiyey dowlada Denmark

Hargeysa (Caasimada Online) – Madaxweynaha Somaliland, Muuse Biixi Cabdi ayaa maanta xafiiskii ku qaabilay Safiirka dalka Denmark, Amb. Ole Thonke oo booqasho kooban ku yimid magaalada Hargeysa ee caasimada Somaliland.

Kulanka ayaa waxaa lagaga wada-hadlay qodobbo ay kamid ahaayeen arrimaha doorashooyinka Somaliland ee golaha wakiillada iyo deegaanka, taasi oo ay soo jeediyeen inay dalka ka qabsoonto 31/05/2021. Ka dib markii ay cayimeen komishanka doorashooyinka qaranka, kuna raaceen saddexda xisbi qaran loona gudbiyey golaha guurtida Somaliland.

Sidoo kale, waxa kulanka lagu lafo-guray horumarka ay Somaliland ka samaysay dhinaca dimuquraadiyadda iyo arrimaha bulshada, sanduuqa horumarinta Somaliland ee (Somaliland Development Fund) oo ay dawladda Denmark qayb ka tahay dawladaha ku midoobay iyo horumarinta dhaqaalaha iyo ganacsiga yar-yar, sida lagu sheegay qoraal kasoo baxay Madaxtooyada Somaliland.

Sida ay ogaatay Caasimada Online, Muuse Biixi ayaa safiirka Denmark kala hadlay qadiyada ay ku doodo Somaliland ee ictiraaf raadinta, oo uu ka dalbaday inay kala shaqeeyaan, maadama ay dawladda Denmark ay kamid tahay dalalkii ugu horreeyey ee Somaliland ka furta xafiis ka shaqeeya xiriirka labada dhinac.

Safiirka ayaa balan qaaday inay ka dal ahaan halkii ka sii wadi doonaan dhaqaalihii ay hore uga qayb qaadan jireen arrimaha bulshada iyo horumarka ka socda deegaanada Somaliland.

Ugu danbayntiina waxa uu madaxweynaha Somaliland, dowladda Denmark uga mahad-naqay dedaalka iyo garab istaagga ay Somaliland la bar-bartaagan tahay marwalba, gaar ahaan sanduuqa horumarinta Somaliland ee (SDF) loo soo gaabiyo oo ay dawladda Denmark qayb weyn ku leedahay kaalmada ay midowga yurub isugu geeyeen sanduuqaasi.

Sababta ay Gedo xudunta ugu noqotay khilaafka dalka

0

Madaxda Dowladda Federaalka Soomaaliya iyo maamul goboleedyada Jubbaland iyo Puntland waxaa u dhexeeya arrimo sababay in kholaafka doorashada uu sii xoogeysto, waxaana ka mid ah arrinta gobolka Gedo iyo guddiga doorashada.

Bilowgii bishii September waxaa magaalada Muqdisho ka dhacay kulamo la xiriiray isla arrintaas ka dib ciidamo in muddo ah isku hor fadhiyay magaalada Beledxaawo oo dowladda ay geysay ciidamo.

Kulamadii madaxda maamul-goboleedyada iyo madaxweyne Farmaajo ayey arrintaas hareysay, waxayna ku dhowaatay in ay caqabad ku noqoto heshiis laga gaaro sidii doorasho dalka ay uga dhici lahayd. Ujeedada waxay tahay sidii ay mowqif mideysan uga gaadhi lahaayeen arrimaha doorashada ee uu muranka xooggan ka taagan yahay. Laakiin arrinta Gedo ayaa hareysay shirarkii Muqdisho.

Hadda, markale ayey Gedo xudun u noqotay khilaafka la xiriira arrimaha doorashada Soomaaliya, Ka dib markii madaxweynaha Jubbaland uu sheegay in “ay doonayaan in gobolkaas lagu soo celiyo gacanta maamulkiisa”

“Annaga ayaa xaq u leh inaan doorashada qabanno, dowladda federaalka ahna waxa ay xaq u leedahay waxay ku qoran yihiin warqadaha aan soo saarnay, meesha aan ku qaban karno ayeyna ku qabsoomi doontaa, inta ka horreysana waxaan filayaa in deegaannada ay gacanta maamulka dib ugu soo noqon doonaan,” ayuu yiri madaxweyne Axmed Madoobe.

Balse, dowladda federaalk Soomaaliya ayaa u muuqata in arrintaas aysan akhbalin, waxayna ku adkeysaneysaa in ciidamada Dowladda aanan laga saareyn gonbolka, taas oo ah mid uu Axmed Madoobe dalbaday.

Bishii August, waxaa magaalada Dhuusamareeb heshiis ugu gaadhay Madaxweynaha federaalka, Maxamed Cabdullaahi Farmaajo iyo madaxda saddexda maamul ee kala ah Gal-mudug, Hir-shabeelle, Koonfur-Galbeed iyo Guddoomiyaha Gobolka Banaadir.

Axmed Madoobe iyo Siciid Cabdullaahi Deni oo kulankaas ka maqnaa waxay dhaliilsanaayeen sidii ay wax u socdeen iyo arrimo la xiriiray maamulka Gedo.

Labadaas Hoggaamiye ee Siciid Cabdullaahi Deni iyo Axmed Maxamed Islaam (Axmed Madoobe) ayaa kullankii dambe ee Muqdisho ka qeybgalay, waxayna qeyb ka ahaayeen heshiiskii ku saabsanaa in doorasho dadban la qabto iyo sida loo qabanayo.

Hadda, mid ka mid ah qodobbada ugu waaweyn ee saldhigga u ah ismaan-dhaafka hadheeyay qabashada doorashada uu wakhtigeeda gabaabsiga yahay waxaa cidda maamuleysa doorashada Gobolka Gedo iyo guddiga la isku maandhaafay ee doorashada ee heer Federaal.

Gedo

Gobolka Gedo ayaa u muuqda inuu xudun u noqday khilaafka u dhaxeeya maamul goboleedka Jubbaland iyo Dowladda Federaalka Soomaaliya.

Mas’uuliyiinta Jubbaland waxay ku andacoonayaan in shan degmo oo ka mid ah gobolkaas ay dowlada dhexe iyadu maamusho, ayna mas’uuliyadda ciidanka ka howlgala halkaas u dhiibtay taliyeyaal iyada ka amar qaata.

Xalay ayuu dagaal ku dhexmaray ciidamada dowladda Federaalka iyo kuwa Jubaland dagaal culus oo sababay qasaare isugu jira dhimasho iyo dhaawac.

Sidoo kale, horay ayey ugu dagaallameen magaalada ciidan ay dowladda federaalka halkaasi geysay iyo ciidanka Jubbaland, waxayna ka mid tahay goobaha ay Jubaland dalbanayso in ciidanka la geeyay laga saaro.

Degmooyinka Gobolka Gedo – marka laga reebo degmada Ceelwaaq – dhamaan inta kale waxay hadda hoostagaan Dowlada Federaalka, waxaana muuqata in arrinytani ay noqotay mid ay labada dhinacba ay ku gorgortamaan.

Arrinta kale ee iyana xusidda mudan waxay ah in maamulidda gobolka Gedo ay saamayn ku yeelatay doorashada soo socota iyo meelaha kuraasta qaar laga soo dooran doono.

Labada dhinac ee kala ah Jubbaland iyo Dowladda Federaalka waxa ay u arkaan in gobolkaasi uu miisaan siyaasadeed leeyahay, marka laga hadlo kuraasta baarlamaanka ee gobolkaasi ka soo baxaysa.

“Hannaanka doorasho ee ay ku heshiiyeen madaxda heer federaal iyo heer maamul goboleed, Axmed wuxuu ka ahaa xubin, asagoo runtii matalaadda uu meeshaas ku fadhiyo aysan ku qanacsaneyn inta badan dadka reer Jubbaland haddana wax baa lagu heshiiyay si kastaba ha u adkaadaane waa lasoo dhaweeyay, hadduu ka baxo wixii lagu heshiiyay waa arrin isaga gaar u ah. Gedo Axmed kama hadli karo, isagu gacanta kuma hayo, doorashaduna way ka dhaceysaa Gedo.” Ayuu yiri Cabdiraxmaan, Wasiirka Kuxigeenka Arimaha Gudaha Jubaland oo BBC Somali u warramnay bilowgii September.

Dhanka kale, maamulka hadda gacanta ku haya gobolka Gedo ee Soomaaliya ayaa gaashaanka ku dhuftay hadalka ka soo baxay madaxweynaha Jubaland ee ah inaanay doorasho ka dhici Karin Gedo sababo la xiriira in maamulkii uu u magacaabay aanay tagi karin isla markaana aan wali laga saarin gobolka ciidankii dawladda federaalku geysay.

Hardanka Xildhibaannada kasoo jeeda gobolka Gedo

Waxaa jirta iyana in xildhibaannada qaar ee Gedo ka soo jeeda ee hadda ku jira baarlamaanka ay dhinacooda dadaal ugu jirraan sidii ay u heli lahaayeen taageeradooda siyaasadeed. Kuwaas laftoodu waxay qeyb ka yihiin hardanka hadda taagan.

Jubbaland waxay beesha caalamka u sheegaysaa in Dowlada Federaalka ay faraha la gashay deegaano siyaasad ahaan iyo juqraafi ahaanba Jubbaland hoostaga.

Afyare Cilmi oo arrimaha Soomaaliya ka faallooday ayaa aaminsan in hadda marxaladda la taagan yahay ay mudan tahay oo kaliya inaan waqti kale lasii habsaamin.

“Wada hadallada loo ballansan yahay ee ay Siciid Deni iyo Axmed Madoobe ay Xamar u joogaan waxay ku saabsan yihiin doorashada 2020, waxayna la xidhiidhaan kuwii ka horreeyey ee ka dhacay Dhuusamarreeb. Waxaa ila quman in hore loo galo oo aan waqti kale la lumin. Haddii ay doodo kale jiraan marka wada-hadalku furmo ayaa miiska la keeni karaa.” Ayuu yidhi.

Balse weli waxaa taagan su’aalo la iska weydiinayo in xitaa haddii dowlada dhexe ay ogolaato inay Baladxaawo ka qaado ciidankeeda, qaabka mar kale la isigu waafiqi karo in maamullo cusub loo sameeyo Gobolka Gedo.

Cabdirashiid Janan

Arrinka ku saabsan Wasiirka Amniga Jubbaland Cabdirashiid Janan ayaa sidoo kale qeyb ka ah hardanka Gedo ka jira.

Cabdirashiid waxuu magaalada Baladxaawo dagaal kula galay ciidanka dowlada, waxuuna horay u ahaa masuulka Jubbaland u qaabilsan siyaasad ahaan Gobolka Gedo oo dhan.

Wararka waxay sheegayaan in dagaalkii xalay illaa saaka dhacayna ay qeyb ka ahaayeen ciidamo isaga taabacsan.

Dagaalkaas ka hor, Janan waxaa mar xabsiga dhigay ciidanka dowladda federaalka, hase yeeshee markii dambe wuxuu ka baxsaday gacanta dowladda.

Muran xoog leh ayaa labada dhinac ku dhex maray xiisadda ka dhalatay Cabdirashiid, oo xukuumadda federaalka ay ku eedeysay inuu geystay tacaddiyo, inkastoo isaga iyo maamulkiisa Jubbaland ay beeniyeen eedeymahaas.

Xigasho: BBC Somali

Taabid Cabdi oo farriin culus u diray DF iyo JUBALAND

0

Muqdisho (Caasimada Online) – Duqii hore ee magaalada Muqdisho, Taabid Cabdi Maxamed ayaa ka hadlay dagaalkii xooganaa ee ka dhacay degmada Beledxaawo ee gobolka Gedo, kaas oo u dhexeeyey ciidamada dowladda Somalia iyo kuwa wasiir Janan.

Taabid ayaa marka hore cambaareeyey dagaalkaasi oo geystay khasaare kala duwan oo isugu jiro dhimasho iyo dhaawac.

Sidoo kale wuxuu wax laga xumaado ku tilmaamay in lagu kor-dagaalamo dad shacab ah oo aan waxba galabsan, lana barakiciyo.

Gudoomiyihii hore ee gobolka Banaadir ayaa sidoo kale ugu baaqay dowladda dhexe iyo Jubbaland inay u taraan shacabka, islaamarkaana aysan uga sii darin xaaladda Gedo.

“Waxaan aad u cambaareynayaa dagaalka Beledxaawo, waxaana ku baaqayaa in shacabka loo turo, dhib kale uma uusan harin. Dhanka kale, waa in DG Jubbaland iyo Dowladda Federaalka ay xaaladda cakiran uga sii darin. Wax yaabaha la isku maan-dhaafsan yahayna miiska wadahadalka lagu maareeyo oo dagaal marnaba uunan xal aheyn. Wadahadal waa lama huraan,” ayuu yiri  siyaasiga caanka ah ee Taabid Cabdi.

Hadalkan ayaa ku soo aadaya, iyada oo maanta xaaladda Beledxaawo ay dagan tahay, kadib dagaallo qaatay saacado badan oo ka dhacay gudaha magaaladaasi.

DF oo shaacisay inuu fashilmay qorshe ay Kenya ka damacsaneyd Soomaaliya

Nairobi (Caasimada Online) – Dowladda Federaalka Soomaaliya ayaa shaacisay inuu fashilmay qorshe iyo isku day ay dowladda Kenya ku dooneyso inay ku maamusho qeybo ka mid ah Soomaaliya.

Qoraal kasoo baxay wasaaradda arrimaha dibedda Soomaaliya ayaa lagu sheegay in maleeshiyo ay soo hubaysay Dowladda Kenya ay xalay weerar qaawan kusoo qaadeen degmada Beled Xaawo ee Gobolka Gedo, balse ay si geesinimo iyo wadaninimo ku jirto weerarkaas uga hortagay Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliya.

“Waxaana halkaas ku beenoobay gardarradii iyuo damaacigii qaawanaa ee Dowladda Kenya ay ku doonaysay inay si aan toos ahayn u maamusho qayba ka mid ah dalka Soomaaliya,” ayaa lagu yiri qoraalka.

Dowladda Federaalka Soomaaliya ayaa sidoo kale sheegtay inay cambaaraynayso isku daygaan fashilmay oo ay dabada ka wadday, soona qorshaysay Dowladda Kenya. 

“Isku dayada noocaan oo kale ah waxay kasoo horjeedaan nabad ku wada noolaanshaha waddamada deriska ah iyo sharciga adduunka labadaba. Waxay sidoo kale dhaawacayaan xornimada, midnimada iyo qaranimada,” ayaa lagu yiri qoraalka.

Qoraal goor hore oo maanta ah kasoo baxay wasaaradda arrimaha dibedda Kenya ayey ku sheegtay inay aad uga walaacsan tahay dagaalka kasoo cusboonaaday xuduudda, gaar ahaan magaalada Beled-Xaawo ee gobolka Gedo.

Kenya waxay sheegtay in “dagaalka uu u muuqdo inuu u dhaxeeyo ciidamada dowladda fedeeraalka Soomaalia iyo kuwa maamulka Jubaland.”

Daawo: DF oo u muuqata inay ka laabatay go’aan ay horey ugu ciqaabtay Kenya

Muqdisho (Caasimada Online) – Dowladda federaalka Soomaaliya ayaa maanta ku dhawaaqday inuu furan yahay bixinta shatiyada qaadka, lagana keeni karo dal kasta, taasi oo u muuqata inay meesha ka saarayso xayiraadii hore u saarneyd qaadkii laga soo dhoofin jiraya dalka Kenya.

Wasiirka maaliyada Soomaaliya, Cabdiraxmaan Ducaale Beyle oo warbaahinta la hadlay ayaa ganacsatada Soomaaliyeed u sheegay inaysan jirin cid si gaar ah loogu xiray ka ganacsiga qaadka, islamarkaana ay u furan tahay qof kasta oo raba inuu keeno dalka.

“Anigoo ku hadlaya magaca dowladda federaalka Soomaaliya, waxaan halkaan ka cadeynayaa in cidna uusan u xirneyn ka ganacsiga qaadka, keliya qofka ka ganacsanaya waxa looga baahan yahay inuu sharcigeeda soo maro oo uu liisan soo qaato,” ayuu yiri Wasiir Beyle.

Waxa uu intaas ku daray “Jaadka waa furan yahay, meesha rabto kasoo qaad, keliya wadadeeda soo mar oo sida alaabaha kale loo canshuuro usoo mari kastamka.”

Sidoo kala waxa uu carabka ku adkeeyay in marnaba aysan dowladda aqbalayn in qaadka si tuuganimo ah loo soo geliyo dalka, midaasi oo ka hor imaneysa sharciga cusub ee loo dajiyay ka ganacsiga qaadka.

Beyle ayaa ku booriyey ganacsatada rabta inay qaad ka ganacsadaan ay qaatan shatigiisa, isagoona ka digay in si dhuumaaleysi ah qaadka lagu soo gasho dalka.

Hadalkan ayaa meesha ka saaraya xayiraadii ay dowladda federaalka hore ugu soo rogtay qaadka loo yaqaano Miirooga ee laga keeni jiray Kenya, maadama uu sheegay Beyle in uu furan yahay ka ganacsiga qaadka.

Arrintan ayaa imaneysa xili ay kasii dartay xiisada labada dal, iyada oo dowladda federaalka ku eedeysay Kenya in maleeshiyaad ay soo abaabushay dagaal ka bilaabeen magaalada Beled-Xaawo ee gobolka Gedo.

Hoos ka daawo Beyle 

Maxaa ka jira inay ciidamo Kenyan ah ka qeyb qaateen dagaalkii Beled-Xaawo?

Kismaayo (Caasimada Online) – Maamulka Jubbaland ayaa beeniyay sheegashada dowladda federaalka ee ku aadaneyd dagaalkii magaalada Beled-Xaawo ee gobolka Gedo, kaasi oo ay sheegtay inay qeyb ka ahaayeen ciidamada Kenya.

Madaxweyne ku-xigeenka Jubbaland, Maxamuud Sayid Aadan ayaa waxba kama jiraan ku tilmaamay eedeyntaasi, isagoona xusay inay been abuur tahay hadalkii uu wasiirka warfaafinta dowladda federaalka Soomaaliya u ku sheegay in dagaalka ka dhacay Beled-Xaawo ay ku qabteen ku dhow boqol maxaabiis oo ah ciidamada Jubbaland.

“Nin Wasiir ah oo dhahaya maxaabiis ayaan ku qabanay dagaal ka dhacay Beled Xaawo,waa caadadooda in baraha bulshada ay been ka buuxiyaan,wasiir ku faanaya maxaabiis inaan u jawaabo mustawaheyga ma ahan,” ayuu yiri madaxweyne ku-xigeenka Jubbaland.

Maxamuud Sayid oo wareysi siiyay idaacada VOA-da laanteeda Afka Soomaaliga ayaa dowladda federaalka ku eedeyay inay Beledxaawo soo dhoobtay ciidamo aan marnaba u tureyn shacabka ku nool magaaladaas, oo u horseeday geeri, sida uu hadalka u dhigay.

Waxa uu carabka ku adkeeyay in maamulka Jubbaland uusan waxba ka khuseyn xiisada Kenya kala dhaxeysa dowladda federaalka, isla markaana aysan jirin ciidamo ka qeyb qaatay dagaalka Beled-xaawo oo gacan siinayey kuwa Jubbaland.

“Dowlada Kenya deris ayaan nahay annaga dowlad goboleed ayaan nahay, dowlada federalka iyadaa mas’uul ka ah xiriirka wadamada deriska ah Kenyana ma joogto meesha,” ayuu yiri Maxamuud Sayid Aadan oo la hadlay VOA-da.

Magaalada Beled-xaawo ayaa waxa ka dhacay saacadihii u dambeeyay dagaal ay ku dhintay dad ka badan 20 qof oo isugu jira shacab iyo dhinacyadii dagaalamay, waxaana ugu dambeyn gacan ku haynta magaalada la wareegay ciiidamada dowladda oo markiii horeba haystay.

Dowladda ITOOBIYA oo war kasoo saartay xaaladda Ra’iisul Wasaare Abiy Ahmed

Addis Ababa (Caasimada Online) – Dowladda Itoobiya ayaa markii u horeysay ka hadashay warar maalmihii u dambeeyay qabsaday baraha bulshada, kuwaasi oo ku aadana xaaladda caafimaad ee ra’iisal wasaaraha dalkaas, Abiy Axmed, kadib muddo laga waayay warbaahinta.

Xafiiska ra’iisal wasaaraha ayaa qoraal uu soo saaray ku sheegay inaysan waxba ka jirin wararkaas, oo ay ku tilmaameen been abuur aan sal iyo raad laheyn.

“Waxaan jecelnahay inaan dadweynaha la wadaagno in wararka la isla dhex-marayo ee la xiriira badqabka ra’iisul wasaare Abiy Ahmed ay yihiin kuwa been abuur ah,” ayaa lagu yiri qoraal lagu qoray barta Twitter-ka ee Xafiiska ra’iisal wasaaraha.

Ra’iisal wasaare Abiy Ahmed ayaa maalmihii u dambeeyay la arkin, iyada oo ay xusid mudan tahay in uusan la kulmin Wasiirka arrimaha dibedda UK oo booqasho ku tagay dalkiisa, midaasi oo sarre u qaaday tuhunka la xiriira xaaladiisa caafimaad.

Wararka la isla dhex marayay ee xaalada caafimaad ee Abiy ayaa waxay sheegayaan in arrin caafimaad loogu qaaday dalka dibadiisa, kadib toogasho lala beegsaday, taasi oo uu beeniyay xafiiska ra’iisal wasaaraha Itoobiya.

Abiy ayaa markasta dhaq-dhaqaaqiisa laga dareemi jiray baraha bulshada oo uu taageerayaashiisa iyo bulshada dalkaas kula wadaagi jiray hadba marxaladaha cusub, midaasi oo aan dhicin maalmihii lasoo dhaafay.

Itoobiya ayaa wajaheysa xiisad siyaasadeed oo xoogan, kadib markii xukuumadda Abiy Axmed ay dagaal ku qaaday maamulka TPLF, oo ugu dambeyntii duurka galay, kuna dhawaaqay dagaal jabhadeysan oo ku dhufo oo ka dhaqaaq ah.